Το (πολιτικό) θρίλερ του Μεσοπρόθεσμου

 
ΑΝΑΛΥΣΗ
του Αντώνη Καρακούση (Βήμα)

ΕΛΛΗΝΙΚΗ πολιτική ζει εφέτος το καλοκαίρι θρίλερ διαρκείας.
Ακόμη και ο Αλφρεντ Χίτσκοκ θα ζήλευε τις δικές μας αγωνιώδεις πολιτικές μέρες και νύχτες. Οι οποίες φαίνεται να είναι ατελείωτες, καθώς τα γεγονότα διαδέχονται το ένα το άλλο, οι διεθνείς πιέσεις είναι μόνιμες και το εσωτερικό μέτωπο διαταραγμένο, σε κατάσταση νευρικής κρίσης, κλονισμένο και ανισόρροπο, έτοιμο για τις πιο απίθανες εξελίξεις. Πριν από δύο εβδομάδες ζήσαμε το απόλυτο πολιτικό εκκρεμές. Από την κυβέρνηση συνεργασίας Παπανδρέου- Σαμαρά περάσαμε στη «συγκυβέρνηση» Παπανδρέου- Βενιζέλου και έκτοτε βιώνουμε την απόπειρα αναστήλωσης μιας ετοιμόρροπης εξουσίας, η οποία για την ώρα καταφέρνει να ανταποκριθεί στις διεθνείς πιέσεις και παρά τις αντίθετες προβλέψεις, εξασφαλίζει νέα ισορροπία με τους ξένους. O νέος υπουργός Οικονομικών Ευ. Βενιζέλος, κατά γενική ομολογία, έδρασε απολύτως κατευναστικά στο εσωτερικό πολιτικό μέτωπο, μετά το σοκ της υποτιθέμενης συγκυβέρνησης και της «παραίτησης» Παπανδρέου…

 Η ομιλία του στη Βουλή ήταν άκρως επιτυχημένη. Είχε καιρό το Κοινοβούλιο να ακούσει λόγο μεστό και ολοκληρωμένο. Απέδωσε με ακρίβεια τόσο το οικονομικό όσο και το πολιτικό πρόβλημα και μαζί ανύψωσε τη διασωστική προσπάθεια σε πατριωτικό καθήκον και γλύκανε, έστω προσωρινά, το πικρό ποτήρι που το κυβερνών κόμμα είναι αναγκασμένο να πιει ως την τελευταία σταγόνα.
Κατά τα ψέματα, όσο κι αν εξοργίζονται οι πολλοί δελφίνοι και υποδελφίνοι του ΠαΣοΚ, ο ανασχηματισμός απεδείχθη λυτρωτικός και συσπειρωτικός για το κυβερνών κόμμα. Εκεί όπου όλα έμοιαζαν χαμένα, η μηχανή ηλεκτροδοτήθηκε ξανά, η ψήφος εμπιστοσύνης προσέθεσε ενέργεια και ανανέωσε τον πολιτικό χρόνο της. Η πρώτη επαφή, ωστόσο, του νέου υπουργού Οικονομικών με τους ευρωπαίους ομολόγους του στις Βρυξέλλες υπήρξε τραυματική, τα σχόλια περίσσεψαν στον διεθνή Τύπο και οι πιέσεις απεδείχθησαν βασανιστικές ακόμη και για τον ανθεκτικό στις κακουχίες και πολιτικά έμπειρο Ευάγγελο Βενιζέλο.
Δεν κάνουν πίσω στις απαιτήσεις τους

Η διαπραγμάτευση που ακολούθησε στην Αθήνα με τους εμπειρογνώμονες της τρόικας φανέρωσε την ακαμψία των εταίρων και το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα που ο νέος υπουργός Οικονομικών παρουσίασε την περασμένη Πέμπτη στους οικονομικούς συντάκτες απεδείχθη σκληρό, βαρύ και σε μεγάλο βαθμό άδικο, εξαιτίας της διοικητικής αδυναμίας του υπουργείου Οικονομικών να συλλάβει τη διαφεύγουσα φορολογητέα ύλη και να ξεφορτώσει τα συνήθη φορολογικά υποζύγια, τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους και όσων τα εισοδήματα συλλαμβάνονται στην πηγή. Σχεδόν αυτόματα υποχώρησαν και οι προσδοκίες που είχαν καλλιεργηθεί από ορισμένους για ένα πιο ήπιο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα, επαναφέροντας στο προσκήνιο τις αγωνίες υπουργών και τις αντιδράσεις των βουλευτών. Πολλοί υπουργοί, κυρίως όσοι διατηρούσαν φιλοδοξίες αναβάθμισης, άρχισαν και πάλι να μεμψιμοιρούν και σχεδόν να προβλέπουν την αποτυχία, μεταθέτοντάς την απλώς για το φθινόπωρο.
Ομως είπαμε, το θρίλερ είναι διαρκείας και η κατάσταση ευμετάβλητη. Η σύνοδος κορυφής των Βρυξελλών απεδείχθη σημαντικότερη των προβλέψεων. Οι εταίροι μας, αναγνωρίζοντας προφανώς τη σοβαρότητα του συστημικού κινδύνου από μια ενδεχόμενη ελληνική κατάρρευση και στον βαθμό που ένιωσαν ασφαλέστεροι από τη δέσμευση του κ. Παπανδρέου για υπερψήφιση και εφαρμογή του μεσοπρόθεσμου προγράμματος, δέχθηκαν την καταβολή της πέμπτης δόσης, όπως και την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών μας ως το 2014. Επιπλέον, έδειξαν έτοιμοι να διευκολύνουν την εθελοντική επιμήκυνση των ελληνικών χρεών και ταυτόχρονα συμφώνησαν να αποδεσμεύσουν τους κοινοτικούς πόρους του τέταρτου κοινοτικού πλαισίου στήριξης, ύψους 15 δισ. ευρώ, ελαχιστοποιώντας την ελληνική συμμετοχή, με σκοπό ακριβώς να περιορίσουν τις υφεσιακές επιδράσεις των μέτρων. Το απόγευμα της περασμένης Παρασκευής η κυβέρνηση μετέδιδε από τις Βρυξέλλες ότι το εξωτερικό μέτωπο, εκτός απροόπτου, θα ελεγχθεί. Αν το μεσοπρόθεσμο υπερψηφισθεί την προσεχή Τρίτη τότε θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι στην έκτακτη σύνοδο του Εurogroup στις 3 Ιουλίου θα εγκριθούν οι πρόσθετες χρηματοδοτικές βοήθειες προς τη χώρα μας. Αντιστοίχως λίγες ημέρες μετά, στις 8 Ιουλίου, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο θα εγκρίνει και αυτό την καταβολή της πέμπτης δόσης και τη συμμετοχή του στο επιπρόσθετο χρηματοδοτικό πρόγραμμα. Η μεγαλύτερη αβεβαιότητα έχει να κάνει με την επιμήκυνση του χρέους και με την απειλή που έχουν εκτοξεύσει οι οίκοι αξιολόγησης ότι θα αμφισβητήσουν τον εθελοντικό χαρακτήρα της και θα την αντιμετωπίσουν ως πιστωτικό γεγονός ή ως γεγονός χρεοκοπίας. Ανώτερα κυβερνητικά στελέχη δήλωναν ότι καταβάλλονται προσπάθειες να είναι τμηματική, να εφαρμόζεται κατά περίπτωση και να μην έχει μαζικό χαρακτήρα, ακριβώς για να αναιρεθεί το επιχείρημα των οίκων αξιολόγησης. Ουσιαστικά εκτιμούν ότι το εξωτερικό μέτωπο μπορεί να ελεγχθεί και έτσι η όλη συζήτηση θα μεταφερθεί και πάλι στο εσωτερικό.
Εδώ λοιπόν θα κριθεί η αναγκαστική, πανάκριβη και δύσκολα διαχειρίσιμη διάσωση από τη χρεοκοπία. Κάτι που διαπιστώθηκε το βράδυ της Παρασκευής, όταν ανακοινώθηκαν οι λεπτομέρειες του πρώτου εφαρμοστικού νόμου. Κοινή ήταν η πεποίθηση την Παρασκευή το βράδυ ότι τα μέτρα του πρώτου εφαρμοστικού νόμου θα διογκώσουν τις αντιδράσεις και θα δυσκολέψουν περαιτέρω τη θέση των ήδη πιεζόμενων και ταλαντευόμενων βουλευτών. Πράγμα που μετατρέπει σε πραγματική δοκιμασία για την κυβέρνηση τις κοινοβουλευτικές διαδικασίες για την έγκριση του μεσοπρόθεσμου. Γίνεται φανερό λοιπόν ότι το παιγνίδι θα παιχθεί εδώ. Πρώτα στο Κοινοβούλιο στις αρχές της εβδομάδας που έρχεται και ακολούθως στο πεδίο εφαρμογής του νέου νόμου. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι δεν υπάρχουν στην κυβέρνηση πολιτικά αποθέματα δυνάμεων για την ορθή εφαρμογή των μέτρων. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί υπουργοί εκφράζουν κατ΄ ιδίαν επιφυλάξεις για τις δυνατότητες της κυβέρνησής τους. Ορισμένοι μάλιστα μιλούν χαιρέκακα για τον κ. Βενιζέλο και την προσπάθειά του, επιμένοντας ότι τον προσεχή Σεπτέμβριο απλώς θα επανέλθουμε εκ νέου σε αδιέξοδη κατάσταση.

Ωστόσο αγνοούν ότι αυτή τη φορά ο έλεγχος της τρόικας θα είναι πιεστικότατος, τον πρώτο καιρό θα διενεργείται ανά δίμηνο, οι καθυστερήσεις θα εντοπίζονται έγκαιρα και το βάρος θα μεταφέρεται στον ίδιο τον Πρωθυπουργό, ο οποίος θα είναι αναγκασμένος, εκ των πραγμάτων, να λαμβάνει άμεσα αποφάσεις για τους υπουργούς που δεν ακολουθούν τις προβλέψεις και τις προθεσμίες του μεσοπρόθεσμου προγράμματος. Οπως και να έχει, η διάσωση ούτε βέβαιη είναι, ούτε εξασφαλισμένη. Θα απαιτήσει κόπους, θυσίες, εργώδεις προσπάθειες και τη βοήθεια του καλού Θεού της Ελλάδας, την οποία μεταφυσικά επικαλέστηκε ο νέος υπουργός Οικονομικών, αναγνωρίζοντας ακριβώς την επισφάλεια του διασωστικού εγχειρήματος.

Το πλήθος των φορολογικών βαρών,οι μειώσεις στις συντάξεις και ιδιαιτέρως η έκτακτη εισφορά,όπως και η προβλεφθείσα αρχικώς και μετέπειτα αποσυρθείσα διάταξη για την αναίρεση της επιστροφής φόρου άνω των 300 ευρώ που προέκυψε από τη συλλογή των αποδείξεων, προκάλεσαν θύελλα αντιδράσεων.Τα δελτία των «8» πήραν φωτιά και οι τηλεπαρουσιαστέςτηλεαστέρες σχεδόν εμφανίστηκαν ως άλλοι «Αγανακτισμένοι» της πλατείας Συντάγματος, επιτιθέμενοι ιδιαιτέρως κατά των φόρων.Η κυβέρνηση είναι αλήθεια πως θορυβήθηκε και ο υπουργός Οικονομικών κ.Ευ.Βενιζέλος αναγκάστηκε να πάρει πίσω την αναίρεση της επιστροφής που προέκυπτε από τις αποδείξεις.