ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ 
του Κώστα Χρυσόγονου, καθηγητή Νομικής ΑΠΘ
Η προφυλάκιση του Άκη Τσοχατζόπουλου κυριάρχησε για αρκετές ημέρες στην επικαιρότητα, παρά την ταυτόχρονη έναρξη της προεκλογικής περιόδου. Όλοι βέβαια οι πρώην σύντροφοι και αντίπαλοί του στα πλαίσια της πολιτικής «τάξης» αποστασιοποιούνται από το πρόσωπο και αποτάσσονται μετά βδελυγμίας τα πεπραγμένα του.
Ωστόσο το φαινόμενο Τσοχατζόπουλου ούτε μεμονωμένο ούτε τυχαίο είναι…
Το πολιτικό μας σύστημα είναι κατασκευασμένο έτσι ώστε να παράγει παρόμοια κρούσματα. Κάτω από τη λεπτή δημοκρατική του επιφάνεια κρύβονται ισχυρά φεουδαρχικά και/ή απολυταρχικά στοιχεία, τα οποία του προσδίδουν δομικά κλεπτοκρατικά χαρακτηριστικά.
Ενδεικτικά μπορούν να επισημανθούν τέσσερις τουλάχιστον γενετικές παθογένειες του συστήματος, που σχετίζονται με την ευρεία έκταση της διαφθοράς σ’ αυτό. Πρόκειται, πρώτο, για τον αρχηγοκεντρικό χαρακτήρα των κομμάτων και την έλλειψη θεσμοποιημένων συλλογικών εσωκομματικών διαδικασιών λήψης πολιτικών αποφάσεων.
Ο ηγεμονισμός οδηγεί στην αυθαιρεσία και εκείνη στη αδιαφάνεια. Δεύτερη παθογένεια είναι η προσχεδιασμένη αναποτελεσματικότητα των υφιστάμενων μηχανισμών ελέγχου των ροών του πολιτικού χρήματος (πρόκειται κυρίως για μια επιτροπή αποτελούμενη κατά πλειοψηφία από βουλευτές, που την αντιμετωπίζουν ως πάρεργο, και στερούμενη της απαραίτητης υλικοτεχνικής υποδομής, με συνέπεια οι δηλώσεις «πόθεν έσχες» ουσιαστικά να μην επαληθεύονται).
Προέκταση του ανέλεγκτου συνιστά η θεσμοποιημένη ατιμωρησία, κυρίως μέσω της κατοχύρωσης της ποινικής ασυδοσίας των υπουργών και πρώην υπουργών στο άρθρο 86 του Συντάγματος (είναι χαρακτηριστικό ότι ο κ. Τσοχατζόπουλος δεν μπορεί να κατηγορηθεί για δωροληψία, παρά μόνο για την περαιτέρω απόκρυψη των προϊόντων της, δηλαδή το «ξέπλυμα»).
Τρίτη παθογένεια είναι η προγραμματική και ιδεολογική ένδεια των κομμάτων εξουσίας. όπως ομολόγησε σε ανύποπτο χρόνο ο πρώην πρωθυπουργός Κ. Σημίτης (Κοινοβουλευτική Επιθεώρηση τευχ. 15-16, 1993): «Τα κόμματα μοιάζουν μεταξύ τους όλο και περισσότερο… Γι’ αυτό και χρειάζονται περισσότερη διαφήμιση. Οι διαφορές στην παρουσίαση… θα προσελκύσουν… Τα κόμματα δεν είναι επιλεκτικά ως προς τους χρηματοδότες τους. Γιατί πάντα έχουν λιγότερα χρήματα απ’ ό,τι χρειάζονται. Οι χρηματοδότες από την άλλη μεριά ενδιαφέρονται κατά κανόνα για συγκεκριμένες αποφάσεις και όχι την ενίσχυση ιδεολογιών. Γι’ αυτό και χρηματοδοτούν ανεξαίρετα όλα τα κόμματα.
Η σημερινή κατάσταση… οδηγεί στη συγκέντρωση εξουσίας σε αφανείς πολιτικο-οικονομικούς πυρήνες και στη δημιουργία ενός πλέγματος ποδηγέτησης των κρατικών αποφάσεων».
Τέταρτη παθογένεια είναι η υπερβολική επαγγελματοποίηση της πολιτικής τάξης. Πολλά μέλη της προέρχονται από πολιτικές οικογένειες ή κομματικούς μηχανισμούς, όπως ο κ. Τσοχατζόπουλος ο οποίος μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα το 1974 δεν φαίνεται να άσκησε καμία άλλη δραστηριότητα πέρα από εκείνη του επαγγελματία του κόμματος και της πολιτικής. Ακόμη όμως και όσοι προέρχονται από την κοινωνία σύντομα αποκόπτονται από αυτήν και ενσωματώνονται στους κομματικούς και κρατικούς μηχανισμούς, από τους οποίους αρχίζει να εξαρτάται η ζωή τους, αφού εκλέγονται και/ή διορίζονται σε διάφορα αξιώματα επί δεκαετίες ολόκληρες. Έτσι δεν ζουν πια «για» την πολιτική, αλλά «από» αυτήν, με όλα όσα συνεπάγεται τούτο.
Τα σκάνδαλα που βλέπουν το φως της δημοσιότητας συνιστούν μόνο την κορυφή του παγόβουνου της κλεπτοκρατίας. Αποκαλύπτονται συγκυριακά, π.χ. επειδή κάποιος αποδείχθηκε άπληστος ή απρόσεκτος, ή επειδή μια ξένη εταιρία ελέγχθηκε από δικαστικές και άλλες εποπτικές αρχές του τόπου προέλευσής της, και αργά ή γρήγορα «λησμονούνται». Η χρεοκοπία ήταν εγγεγραμμένη στα γονίδια αυτού του συστήματος και η υπέρβαση της αδύνατη χωρίς την αναίρεσή του.