ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ 
Στην έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου των Νόσων για τα κρούσματα ελονοσίας που καταγράφηκαν στις χώρες που ανήκουν στην περιοχή της Ευρώπης κατά το έτος 2010 σημειώνεται ότι: – Το ποσοστό επιβεβαιωμένων κρουσμάτων ελονοσίας παραμένει σταθερό περίπου σε 1 περιστατικό ανά 100.000 κατοίκους. Το 99,5% των κρουσμάτων αφορά εισαγόμενα κρούσματα, η πλειονότητα των οποίων αναφέρονται από τη Γαλλία και την Αγγλία (χώρες με στενούς δεσμούς με ενδημικές χώρες). – Κρούσματα χωρίς πρόσφατο ιστορικό ταξιδίου έχουν καταγραφεί σποραδικά τα τελευταία χρόνια. – Η επίπτωση της ελονοσίας είναι σχεδόν διπλάσια στους άντρες απ’ ότι στις γυναίκες (1,19 και 0,56 ανά 100.000 αντιστοίχως). – Η ηλικιακή ομάδα 25-44 ετών είχε τα υψηλότερα ποσοστά (1,37 ανά 100.000, 1,84 σε άντρες και 0,83 σε γυναίκες).
Δράσεις του ΚΕΕΛΠΝΟ για την ελονοσία
Το 2011 το ΚΕΕΛΠΝΟ υλοποίησε τις παρακάτω δράσεις
Το ΚΕΕΛΠΝΟ μετά από τη δήλωση κάθε κρούσματος ελονοσίας χωρίς ιστορικό ταξιδιού σε ενδημική χώρα, προχωρεί στις παρακάτω ενέργειες:
α) Ενημέρωση της ιεραρχίας του ΥΥΚΑ,
β) Ενημέρωση της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας στην εκάστοτε Περιφέρεια,
γ) Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των κλινικών γιατρών της περιοχής (γενικό νοσοκομείο- ΚΥ- ιδιώτες ιατροί) για την έγκαιρη διάγνωση και ενδεικνυόμενη θεραπεία της ελονοσίας,
δ) Ενημέρωση του Συντονιστικού Κέντρου ΑιμοΕπαγρύπνησης (ΣΚΑΕ) για τη λήψη των απαραίτητων μέτρων για την ασφάλεια του αίματος.
Επιπρόσθετα, το ΚΕΕΛΠΝΟ από το Μάρτιο 2011 χρηματοδοτεί πρόγραμμα χαρτογράφησης κουνουπιών με έμφαση στους χώρους αναπαραγωγής τους. Στα πλαίσια του προγράμματος έχουν τοποθετηθεί πάνω από 250 παγίδες συλλογής κουνουπιών, τα οποία προωθούνται προς εξέταση στο Εργαστήριο Παρασιτολογίας της ΕΣΔΥ. Το ΚΕΕΛΠΝΟ, επιπλέον, προχωρά σε επείγουσες κωνωποκτονίες σε διάφορες περιοχές της χώρας, συμπεριλαμβανομένων αυτών που έχουν δηλώσει κρούσματα ελονοσίας. Επικοινωνία με τους επαγγελματίες υγείας και το κοινό σε όλες τις περιοχές στις οποίες έχουν εμφανιστεί κρούσματα ελονοσίας. Τέλος, το ΥΥΚΑ και το ΚΕΕΛΠΝΟ βρίσκεται σε συνεχή επικοινωνία και συνεργασία με Ευρωπαϊκά και Διεθνή Κέντρα Δημόσιας Υγείας και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) για την αξιολόγηση κινδύνου για τη χώρα μας και για την Ευρώπη γενικότερα.
Δράσεις στο δήμο Ευρώτα
Ιδιαίτερα στην περιοχή του δήμου Ευρώτα της Λακωνίας το ΚΕΕΛΠΝΟ, εκτός από τις παραπάνω δράσεις, έχει υλοποιήσει και συνεχίζει να δραστηριοποιείται ως προς τα εξής :
– Αποστολή κλιμακίων ιατρών και νοσηλευτών στη Σκάλα Λακωνίας.
Το κλιμάκιο έχει σταθερή παρουσία στην περιοχή από τα τέλη Σεπτεμβρίου μέχρι σήμερα και πραγματοποιεί περιοδικές επισκέψεις στις οικίες/καταλύματα κατοίκων της περιοχής, με σκοπό την ενεργητική αναζήτηση περιστατικών ελονοσίας και τη χορήγηση άμεσα εποπτευόμενης θεραπείας σε διαγνωσμένα περιστατικά. Έως τις 25/03/2012, το κλιμάκιο έχει πραγματοποιήσει επισκέψεις σε 3.566 κατοικίες/καταλύματα και έχει εξετάσει συνολικά 7.379 άτομα (τα περισσότερα εξ’ αυτών τουλάχιστον δύο φορές), από τα οποία τα 4.547 είναι Έλληνες, τα 2.055 μετανάστες από το Πακιστάν και τα 777 ανήκουν σε άλλες εθνικότητες. Συνολικά ελήφθησαν 374 δείγματα αίματος από ασθενείς με πυρετό ή αναφερόμενο εμπύρετο και από επαφές διαγνωσμένων κρουσμάτων ελονοσίας. Από τα 374 δείγματα, τα δέκα (2,7%) βρέθηκαν θετικά για ελονοσία. Από τους ασθενείς με θετικά δείγματα, οι πέντε είχαν πυρετό ή άλλα συμπτώματα, δύο ανέφεραν πυρετό προ διημέρου και οι υπόλοιποι τρεις ήταν ασυμπτωματικοί (επαφές κρούσματος). Το κλιμάκιο έχει χορηγήσει συνολικά άμεσα εποπτευόμενη θεραπεία, σε καθημερινή βάση, σε 22 ασθενείς με ελονοσία
– Διενέργεια κωνωποκτονιών.
– Ενημέρωση του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού με επισκέψεις (από τις 11 Δεκεμβρίου 2011) στα Κέντρα Υγείας, στα Περιφερειακά Ιατρεία και στα ιατρεία των ιδιωτών ιατρών της Περιφερειακής Ενότητας Λακωνίας, με στόχο την ενημέρωση και ευαισθητοποίησή τους για την ελονοσία. Συγκεκριμένα, έως τις 25/03/2012, ενημερώθηκαν συνολικά 50 ιατροί, εκ των οποίων 16 παθολόγοι, 3 αγροτικοί ιατροί, 10 παιδίατροι, 3 γενικοί ιατροί, 2 πνευμονολόγoι και 16 μικροβιολόγοι, που εργάζονται στις περιοχές Σκάλα, Βλαχιώτη, Γεράκι, Γύθειο, Μολάοι, Μονεμβασιά, Σπάρτη, Συκιά και Νεάπολη. Επιπρόσθετα, πραγματοποιήθηκε ενημέρωση του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού των Κέντρων Υγείας Γυθείου, Αρεόπολης, Βλαχιώτη, Καστορίου, Νεαπόλεως και Μολάων. Οι ιατροί ενημερώνονται σχετικά με το νόσημα και την ανάγκη άμεσης διάγνωσης, θεραπείας και δήλωσης των κρουσμάτων. Ημερίδα για την ελονοσία έλαβε χώρα στη Σπάρτη στις 19 Οκτωβρίου 2011.
– Ενημέρωση του τοπικού πληθυσμού ελληνικής ή άλλης υπηκοότητας ( με ημερίδες ενημέρωσης και επισκέψεις πόρτα- πόρτα) σχετικά με την ελονοσία και τα ενδεικνυόμενα μέτρα προφύλαξης..
Το ΚΕΕΛΠΝΟ και το ΥΥΚΑ σε συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, έχει ήδη αναπτύξει Στρατηγικό Σχέδιο Δράσης για τον Έλεγχο της Ελονοσίας στην Ελλάδα, το οποίο καθορίζει τις δράσεις για την επόμενη περίοδο αυξημένης κυκλοφορίας των ανωφελών κουνουπιών (άνοιξη- φθινόπωρο 2012). Ο κύριος στόχος είναι η αποφυγή επανεγκατάστασης της νόσου στην Ελλάδα με συντονισμένες δράσεις, οι οποίες θα αναπτυχθούν συστηματικά τόσο σε εθνικό όσο και σε περιφεριακό επίπεδο.
Με το τέλος της περιόδου μετάδοσης της ελονοσίας για το 2011, το ΚΕΕΛΠΝΟ συγκέντρωσε πληροφορίες σε σχέση με κλιματολογικά, οικολογικά, κοινωνικά και ιστορικά δεδομένα αναφορικά με την ελονοσία για τη δημιουργία εργαλείου αξιολόγησης κινδύνου με σκοπό την βέλτιστη προετοιμασία για το 2012.
Τα επίπεδα αυξημένου κινδύνου για τη μετάδοση της ελονοσίας στη χώρα, με βάση την ανωτέρω αξιολόγηση κινδύνου καθορίστηκαν ως εξής:
| Επίπεδο
Επικινδυνότητας 1 |
Επίπεδο
Επικινδυνότητας 2 |
Επίπεδο
Επικινδυνότητας 3 |
| ΠΕ Ηλείας | Δήμος Ορχομενού, ΠΕ Βοιωτίας | Δήμος Ευρώτα, ΠΕ Λακωνίας |
| ΠΕ Αχαΐας | Δήμος Θήβας, ΠΕ Βοιωτίας | |
| ΠΕ Αιτωλοακαρνανίας | Δήμος Χαλκιδέων, ΠΕ Εύβοιας | |
| ΠΕ Μεσσηνίας | Δήμος Μαραθώνος, ΠΕ Ανατολικής Αττικής | |
| ΠΕ Αργολίδας | Δήμος Σαρωνικού, ΠΕ Ανατολικής Αττικής | |
| ΠΕ Κορινθίας | Δήμος Αγιάς, ΠΕ Λάρισας | |
| ΠΕ Έβρου |
Το επίπεδο επικινδυνότητας της κάθε περιοχής καθορίζει και την έκταση και ένταση των δράσεων που προγραμματίζονται σε ετήσια βάση στην περιοχή για το θέμα της ελονοσίας.
Οι δράσεις αντιμετώπισης της ελονοσίας στην Ελλάδα σύμφωνα με το παρόν Σχέδιο γίνονται στο πλαίσιο των παρακάτω αξόνων:
– Επιδημιολογική Επιτήρηση Ελονοσίας
– Εργαστηριακή Διάγνωση Ελονοσίας
– Κλινική Αντιμετώπιση Ελονοσίας
– Δράσεις Επικοινωνίας
– Επιτήρηση και Έλεγχος Διαβιβαστών Ελονοσίας
– Διατομεακός Συντονισμός
Στα πλαίσια υλοποίησης των παραπάνω αξόνων μέχρι σήμερα υλοποιούνται οι παρακάτω δράσεις:
– Προσυμπτωματικός έλεγχος με γρήγορα διαγνωστικά tests των μεταναστών από ενδημικές χώρες στην περιοχή του Δήμου Ευρώτα. Στα μέσα Μαΐου θα ξεκινήσει προσυμπτωματικός έλεγχος σε όλους τους μετανάστες που συλλαμβάνονται στην περιοχή του Έβρου καθώς και στους μετανάστες που προσέρχονται στις κινητές μονάδες του ΚΕΕΛΠΝΟ στο κέντρο της Αθήνας.
– Ενημέρωση των επαγγελματιών υγείας στις περιοχές Επιπέδου Επικινδυνότητας 2 και 3, για γρήγορη διάγνωση και θεραπεία της ελονοσίας.
– Ενημέρωση του κοινού σε περιοχές Επιπέδου Επικινδυνότητας 3 και 2.
– Εκπαίδευση των εργαστηριακών ιατρών σε συνεργασία με την ΕΣΔΥ σε περιοχές Επιπέδου Επικινδυνότητας 1, 2 και 3 για την έγκαιρη διάγνωση της ελονοσίας σε τοπικό επίπεδο.
– Συγκρότηση κεντρικής και τοπικών επιτροπών για το συντονισμό των εμπλεκόμενων φορέων και την αντιμετώπιση του προβλήματος.