Ο Ματίς στην Tate Modern του Λονδίνου

Της Dr Georgia Toutziari- Stewart   Henri Matisse: The Cut-Outs Η νέα λαμπερή έκθεση της Tate Modern του Λονδίνου, είναι αφιερωμένη στa cut-outs του Henri-Émile-Benoît Matisse (1869 – 1954), μία από τις κορυφαίες προσωπικότητες της σύγχρονης τέχνης μεταξύ 1937 και 1954. Σε μια καριέρα που εκτείνεται πάνω από μισό αιώνα, ο σχεδιαστής, χαράκτης, γλύπτης και ζωγράφος σώρευσε κατά τη τελευταία δεκαετία της ζωής του, ένα μεγάλο όγκο δουλειάς με πρωτοποριακά cut-outs ή ‘découpage’. 130 καινοτόμα έργα συγκεντρωμένα σε 14 εκθεσιακούς χώρους, επιδεικνύουν όχι μόνο την καλλιτεχνική ευφυΐα του Matisse αλλά και το πόσο εφευρετικός μπορεί να είναι ο άνθρωπος στην ώριμη ηλικία των 84! Αβέβαιος αρχικά, το 1946, και παρακινούμενος από την σθεναρή του υγεία, ο Matisse στην ηλικία των 84 χρόνων, ανακαλύπτει ένα καινούριο τρόπο δημιουργίας που του επιτρέπει να εκτοπίσει τη ζωγραφική ως το κύριο αντικείμενο της μακρόχρονης εργασίας του. O καλλιτέχνης άρχισε να κόβει με το ψαλίδι βαμμένο, χαρτί για μακέτες για προμήθειες, από βιβλία και σχέδια vitro μέχρι παράθυραa, ταπετσαρίες και κεραμικά. Η τεχνική των cut-outs εξελίσσεται με τη πάροδο του χρόνου, τα περιγράμματα παίρνουν φόρμα γλυπτού και ζωγραφισμένα φύλλα χαρτιού εμποτίζονται με τη φωτεινότητα του βιτρό. Χρησιμοποιώντας το χρώμα, o Matisse προκαλεί εικόνες σπασμωδικής επιφάνειας νερού και βλάστησης. Το αποτέλεσμα αντικατοπτρίζεται σε μια ανανεωμένη δέσμευση για την μορφή και το χρώμα και την εφευρετικότητα που κατευθύνεται προς το status του έργου τέχνης. Η έκθεση επανεξετάζει τα cut-outs όσον αφορά τις μεθόδους και τα υλικά που χρησιμοποίησε o Matisse, και το διπλό τους ρόλο, πρώτα ως ευμετάβλητο υλικό στο στούντιο και τελικά ως υλικό μόνιμων έργων μέσω της τοποθέτησης και του κορνιζαρίσματος. Η έκθεση δε υπογραμμίζει τις εντάσεις στα έργα μεταξύ φινιρίσματος και διαδικασίας; τέχνης και διακόσμησης; περισυλλογής και χρησιμότητας; και του σχεδίου και του χρώματος. To show περιλαμβάνει το μεγαλύτερο αριθμό του συνόλου «Μπλε Γυμνά» που έχουν εκτεθεί ποτέ μαζί, συμπεριλαμβανομένων και των πιο σημαντικών «Βlue Nude I 1952 (Beyeler Foundation, Βασιλεία). O Matisse, ήταν τόσο απορροφημένος με τα cut outs για την υπόλοιπη του ζωή, που, ανακοίνωσε ότι “μία ημέρα η ζωγραφική του καβαλέτου δεν θα υπάρχει πια”. O ευφυής καλλιτέχνης είπε ότι η ζωγραφική στο καβαλέτο περιορίζεται, φυλακίζεται, ακόμη κι από το πλαίσιό του, αλλά ότι οι αφαιρέσεις cut- outs, τα φύλλα και οι ζωικές μορφές, δραπετεύουν από τους περιορισμούς του πλαισίου. Τα γυμνά του όμως θα μπορούσε να τα κάνει να κολυμπήσουν και να χορέψουν όπου ο ίδιος θέλει, ψηλά ή χαμηλά στους τοίχους πάνω από τις πόρτες και τα παράθυρα, ακόμα και στην οροφή, θα πρέπει να επιλέξει ο ίδιος τον χώρο. Κατ’ εμέ το ευφυέστερο μέρος του έργου του ήταν το σχέδιοo τοu Δομινικανού παρεκκλησίου στο Vence, ένα έργο στενά συνδεδεμένο με τα cut-outs εφόσον η μακέτα του λαμπερού παραθυριού του μοναστηρίου έγινε από cut outs. O Matisse, είχε τόσο απορροφηθεί από την συγκεκριμένη δουλειά, που για να καταλάβει τα διαφορετικά στοιχεία που έπρεπε να σχεδιάσει, μετέτρεψε όλο το στούντιο του (και μετέπειτα τη κρεβατοκάμαρα του) σε αντίγραφο μοναστηριού ώστε να είναι βυθισμένος σε αυτό όλη την ώρα. Όταν τελείωσε το έργο o Matisse είπε… ‘το αποτέλεσμα όλης της ενεργητικής μου ζωής”. Ο διευθυντής της Tate Modern, Nicholas Serota, και συν-επιμελητής της έκθεσης, δήλωσε πρόσφατα ότι το παρεκκλήσι είναι «ένα από τα μεγάλα έργα που γίνονται οπουδήποτε, ανά πάσα στιγμή», ισότιμο του Μιχαήλ Αγγέλου, Kαπέλα Σιξτίνα, με τον Matisse εφευρέτη μιας νέας γλώσσας. Αυτό πρέπει να αναγνωρίσουμε ως ορθόδοξη άποψη και πρέπει να προσκυνήσουμε στην ευφυΐα του. Τον Νοέμβριο του 1958, o Matisse πέθανε, ένα μήνα λιγότερο από τα 90α γενέθλια του. Είχε μια εξαιρετική δεκαετία και είχε αποδείξει για πολλοστή φορά ότι μια απλή τεχνική μπορεί να μεταφερθεί σε άλλο επίπεδο. Η ιδιοφυΐα του είναι εμφανής πραγματικά σε αυτή την έκθεση!!!!!!!!.

Henri Matisse: The Cut-Outs | Tate Modern 17 April – 7 September 2014 Henri Matisse (1869 -1964) Large Decoration with Masks 1953

National Gallery of Art, Washington. Ailsa Mellon Bruce Fund 1973.17.1

Digital Image: © National Gallery of Art, Washington Artwork: © Succession Henri Matisse/DACS 2014

Henri Matisse: The Cut-Outs | Tate Modern 17 April – 7 September 2014 Henri Matisse (1869 -1964) Memory of Oceania 1952-3

Gouache and crayon on cut-and-pasted paper over canvas MoMA Digital image: © 2013.

The Museum of Modern Art, New York / Scala Florence Artwork: © Succession Henri Matisse/DACS 2014