ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Του Ευθύμιου Σαββάκη, από τη Lifo
Από το πρωί της Κυριακής, στο προαύλιο της πρώτης βιβλιοθήκης στην Κρανιά, οι παιδικές φωνές μαρτυρούν πως κάτι όμορφο γίνεται στην περιοχή. Το δίκτυο των «Journalists Acting» έχει δημιουργήσει εκεί την πρώτη παιδική βιβλιοθήκη, τροφοδοτώντας τους μικρούς μαθητές με άφθονα παραμύθια, σελίδες και υλικό για να περνούν δημιουργικά τον ελεύθερο χρόνο τους. Το όνειρο παίρνει σάρκα και οστά. «Οι περισσότεροι στην ομάδα είμαστε reporters. Και γράφουμε για doers. Με άλλα λόγια, καταγράφουμε τις πράξεις αυτών που δρουν -συχνά πυκνά ανθρώπων που αποφασίζουν να ξεβολευτούν μόνο και για να κάνουν πράξη τα όνειρά τους και τα καταφέρνουν!», αναφέρει η Αλεξάνδρα Γούτα, μέλος των «Journalists Acting» και εξηγεί τη φιλοσοφία και τα κίνητρα της ομάδας. Τα τελευταία χρόνια καταγράφουμε αυτό που έχει συμβεί στην Ελλάδα με την κρίση, μεταδίδουμε ξανά και ξανά ειδήσεις και ρεπορτάζ για την ανάγκη να βγούμε από τον βούρκο με αλληλεγγύη, συνεισφορά, εθελοντισμό. Κάπως έτσι μας ήρθε η επιφοίτηση να γίνουμε και εμείς “doers”, να δράσουμε για το κοινό καλό, αξιοποιώντας όλες τις δυνατότητες, που μας δίνει η δουλειά μας. Φωτο: Μπάμπης Γιαννακίδης Και εγένετο το “Journalists Acting”, ένα δίκτυο δημοσιογράφων εθελοντών, που επενδύουμε τον ελεύθερο χρόνο μας και πολλή προσωπική εργασία στο να προκαλέσουμε τις δικές μας μικρές θετικές αλλαγές. Προς το παρόν είμαστε 23 άτομα: Κάτια Γερακαρίτου, Μπάμπης Γιαννακίδης, Πέπη Γιούλτση, Αλεξάνδρα Γούτα, Κωστής Ζαφειράκης, Νικόλ Καζαντζίδου, Αννυ Καρολίδου, Αναστασία Καρυπίδου, Μαρία Κουζινοπούλου, Εύα Κουσιοπούλου, Μαρία Μαθιοπούλου, Σαπφώ Ματσιώρη, Αθανασία Μπίδιου, Ράνια Μπουμπουρή, Λίνα Μυλωνάκη, Σοφία Παπαδοπούλου, Εύη Σοφιανού, ‘Ελσα Σπυριδοπούλου, Βασίλης Τερζόπουλος, Αγγέλα Φωτοπούλου, Γεωργία Χατζηγεωργίου, Χαρούλα Χριστοδούλου και Σοφία Χριστοφορίδου. Αν μπορώ να καταθέσω την προσωπική μου άποψη για το πώς αισθάνομαι με αυτό που κάνουμε, σου λέω το εξής: από τότε που ξεκινήσαμε, νιώθω ότι ζω πιο σημαντικά και συναρπαστικά. Κι έχω συνειδητοποιήσει ότι οι θετικές αλλαγές στην κοινωνία δεν είναι ετοιμοπαράδοτες. Τις αποφασίζεις και τις δημιουργείς -ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι θα ξεβολευτείς, θα ξενυχτήσεις, θα κουραστείς. Το αποτέλεσμα σε ανταμείβει. Πριν από κάποια χρόνια έτυχε να μείνω για 15 μέρες σε ένα ακριτικό χωριό. Μερικά πρωινά στη σειρά, παρατήρησα ένα κορίτσι γύρω στα 10-11, που έπαιρνε μόνο του το λεωφορείο νωρίς το πρωί και πήγαινε κάπου, από όπου γύριζε αργά το απόγευμα. Μου έκανε εντύπωση που ταξίδευε συνέχεια μόνο του και ρώτησα κάποιον πού πηγαίνει. Μου είπε ότι η Κυριακή πήγαινε στην κοντινότερη πόλη, 40 χιλιόμετρα μακριά, για να διαβάσει στη δημοτική βιβλιοθήκη και να χρησιμοποιήσει υπολογιστή. Τρελάθηκα! Μου φάνηκε αδιανόητο ένα παιδί που λαχταράει να μάθει, να χρειάζεται να κάνει ολόκληρο ταξίδι για να διαβάσει ένα βιβλίο! Αναρωτήθηκα τι κάνει τον χειμώνα, που τα χιόνια εκεί είναι συχνά. Φωτο: Μπάμπης Γιαννακίδης Εμείς είχαμε ήδη γευθεί τη χαρά όταν είδαμε τη βιβλιοθήκη ολοκληρωμένη. Με τα εγκαίνια είχαμε απλώς τη δυνατότητα να το γιορτάσουμε. .. Φωτο: Μπάμπης Γιαννακίδης H Κυριακή ήταν η έμπνευση για τη δημιουργία παιδικών και νεανικών βιβλιοθηκών σε απομακρυσμένες περιοχές, βιβλιοθηκών στις οποίες δεν θα μεταφέρονταν απλώς βιβλία, αλλά ένα ολόκληρο mindset. Πώς θα ήταν αν μπορούσαν να διαμορφωθούν χώροι ελκυστικοί ακόμη και για τα παιδιά που δεν αγαπούν το διάβασμα, ώστε να έρθουν σε επαφή με το βιβλίο σε έναν χώρο που θα τα εμπνέει και που θα χρησιμεύει ώς σημείο συγκέντρωσης, συζήτησης, μελέτης, ακόμη και ψυχαγωγίας; Γι’ αυτό και αναζητήσαμε επιχειρήσεις που θα μπορούσαν να εξοπλίσουν …το όνειρο. Τα ΙΚΕΑ, του ομίλου Fourlis, ανταποκρίθηκαν άμεσα, προσφέροντας όχι μόνο τα έπιπλα, αλλά και τη διακόσμηση. Νομίζω ότι ο τρόπος οργάνωσής της παραπέμπει σε άμεση δημοκρατία -είμαστε περήφανοι για αυτό! Οι συνεννοήσεις μας γίνονται μέσω μιας κλειστής ομάδας στο Facebook. Αρχικά, η κατανομή των εργασιών γινόταν αναλόγως με το είδος του ρεπορτάζ που κάνει ο καθένας, πχ, τις επαφές με τους δήμους τις έτρεχαν οι συνάδελφοι που κάνουν το ρεπορτάζ αυτοδιοίκησης, με τους εκδοτικούς οίκους συνεννοούνταν εκείνοι που ασχολούνται με το πολιτιστικό και ούτω καθεξής. Πλέον όμως, τα πράγματα έχουν πάρει τον δρόμο τους, καθώς κάποιες χορηγίες -όπως των επίπλων, των διακοσμητικών, των ηλεκτρονικών υπολογιστών και του εκπαιδευτικού υλικού- έχουν εξασφαλιστεί ήδη και για τις δέκα βιβλιοθήκες. Τώρα, κάθε φορά που προκύπτει μια ανάγκη, ποστάρεται στην ομάδα και τα μέλη δηλώνουν …αυθόρμητα πώς μπορούν να βοηθήσουν. Και φυσικά, στο τελικό στάδιο της δημιουργίας μιας βιβλιοθήκης λειτουργούμε και σαν …εργατικά χέρια. Πριν από λίγες εβδομάδες, τέσσερις από εμάς περάσαμε ένα αξέχαστο Σάββατο πολύωρης ορθοστασίας, ακατάσχετης πολυλογίας και τρανταχτών γέλιων για να ξεχωρίσουμε τα βιβλία, ανάλογα με την ηλιακή κατηγορία των αναγνωστών και να τα τοποθετήσουμε στις βιβλιοθήκες, να στήσουμε τους υπολογιστές κτλ. Τόση κούραση και τόση χαρά ταυτόχρονα είχα χρόνια να νιώσω! Φωτο: Μπάμπης Γιαννακίδης Φωτο: Μπάμπης Γιαννακίδης Η Κρανιά μας επέλεξε, δεν την επιλέξαμε. Όταν αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε τις βιβλιοθήκες, καθίσαμε μπροστά στον χάρτη και κοιτάξαμε όλες τις ακριτικές περιοχές της Βόρειας Ελλάδας. Μετά κάναμε μια έρευνα για το ποιες από αυτές είχαν έναν ικανό αριθμό παιδιών και νέων, δηλαδή πάνω από 15 μαθητές, ώστε οι βιβλιοθήκες “να πιάσουν τόπο”. Και μετά, στείλαμε επιστολές στους δήμους, ζητώντας τους να μας υποδείξουν συγκεκριμένες κοινότητες, που έχουν ανάγκη από μια τέτοια βιβλιοθήκη. Ο δήμος Γρεβενών, μέσω της αντιδημάρχου Παιδείας, Πολιτισμού και Αθλητισμού, Βαρβάρας Τζημορώτα, ήταν ο πρώτος που ανταποκρίθηκε -γι’ αυτό λέω ότι μας επέλεξε. ‘Ετσι πήγαμε στην Κρανιά, όπου ζουν μόνιμα 30 παιδιά, τα οποία το καλοκαίρι φτάνουν τα 70, καθώς πολλοί Κρανιώτες, που πλέον ζουν αλλού, επιστρέφουν στο χωριό τους για διακοπές. Οι χορηγίες και δωρεές γίνονται απευθείας προς τους δικαιούχους -πχ, στην περίπτωση της Κρανιάς προς τον δήμο Γρεβενών- και όχι προς το δίκτυό μας, το οποίο απλά ελέγχει ότι όλα έφτασαν στον προορισμό τους. Ποιοι μας στήριξαν τώρα: όπως ανέφερα και παραπάνω, μέγας χορηγός είναι η εταιρεία ΙΚΕΑ του ομίλου Fourlis, που έστησε εξολοκλήρου τα έπιπλα και τα διακοσμητικά στον χώρο που βλέπετε -αυτό που δημιούργησαν εντελώς δωρεάν ξεπέρασε τα όνειρά μας. Τα βιβλία τα πρόσφεραν οι εκδοτικοί οίκοι (αλφαβητικά) Διάπλους, Καλέντη, Καστανιώτη, Μεταίχμιο, Μίνωας, Ψυχογιός, Ωκεανίδα, Dorling Kindersley (όμιλος Penguin), η ‘Ενωση Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Μακεδονίας-Θράκης (ΕΣΗΕΜ-Θ), το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, ο Σύλλογος Φίλων Βιβλίου Κοζάνης, οι σύλλογοι γονέων των δημοτικών σχολείων 11ο Καλαμαριάς, 3ο και 5ο Νεάπολης και 12ο Πέλλας. Υπολογιστές και ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό εξασφαλίστηκαν με τη στήριξη του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Πληροφορικής Βορείου Ελλάδος (ΣΕΠΒΕ) και των εταιρειών μελών του (DOTSOFT AE, MLS Πληροφορική ΑΕ, City College-University of Sheffield). H εταιρεία AS Company πρόσφερε σειρά 17 εκπαιδευτικών παιχνιδιών, ηλεκτρονικών και συμβατικών. Η AMF Μεταφορική μετέφερε τα πάντα -από τα έπιπλα μέχρι το τελευταίο πληκτρολόγιο- στην Κρανιά και το Σωματείο “Δεσμός” Θεσσαλονίκης μας στήριξε στη διαδικασία συγκέντρωσης των βιβλίων από ιδιώτες. Γιατί πέραν των εκδοτικών οίκων και των συλλόγων και φορέων, ήταν πολλοί οι πολίτες που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά μας και πρόσφεραν βιβλία για τις βιβλιοθήκες. Η ανταπόκριση των ανθρώπων ήταν εντυπωσιακή. Η Κρανιά μας επέλεξε, δεν την επιλέξαμε. Όταν αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε τις βιβλιοθήκες, καθίσαμε μπροστά στον χάρτη και κοιτάξαμε όλες τις ακριτικές περιοχές της Βόρειας Ελλάδας… Φωτο: Μπάμπης Γιαννακίδης Περάσαμε ένα αξέχαστο Σάββατο πολύωρης ορθοστασίας, ακατάσχετης πολυλογίας και τρανταχτών γέλιων για να ξεχωρίσουμε τα βιβλία, ανάλογα με την ηλιακή κατηγορία των αναγνωστών και να τα τοποθετήσουμε στις βιβλιοθήκες…Φωτο: Μπάμπης Γιαννακίδης Δίπλα στην Αλεξάνδρα κάθεται η Νικόλ Καζαντζίδου, που έζησε κι αυτή από κοντά ως μέλος της ομάδας, το δημιουργικό ταξίδι της ιδέας από τη διατύπωση ως τα εγκαίνια, παρουσιάζοντάς μας όλα τα βήματα. Τον χώρο για τη δημιουργία βιβλιοθήκης, που στην πραγματικότητα θέλουμε να είναι ένας χώρος δημιουργικής απασχόλησης και ακόμη περισσότερα, τον διαθέτει συνήθως ο δήμος. Εμείς ζητάμε από το δήμο να προτείνει έναν χώρο σε καλή κατάσταση και θερμαινόμενο. Στην περίπτωση της πρώτης μας βιβλιοθήκης ήμασταν τυχεροί, διότι στην Κρανιά υπήρχε ένα κτήριο στολίδι, το παλιό σχολείο που ανακαινίστηκε και στέκονταν άδειο. Οι υπεύθυνοι του ΙΚΕΑ διακοσμητές κτλ, είδαν το χώρο και εμπνεύστηκαν ανάλογα. Αυτό που κάναμε ως Δίκτυο επίσης, ήταν να την προμηθεύσουμε εκτός από βιβλία, ηλεκτρονικούς υπολογιστές, ηλεκτρονικές εγκυκλοπαίδειες και επιτραπέζια παιχνίδια. Θέλουμε να γίνει η βιβλιοθήκη «στέκι». Ειδικά το χειμώνα που η μόνη διέξοδος είναι η τηλεόραση και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια. Είναι τόσο απλό να βοηθήσει κανείς αρκεί να το θέλει. Σε ό,τι αφορά το μέρος, αν υπάρχει κάποιο χωριό που έχει ανάγκη από μια παιδική-νεανική βιβλιοθήκη, έχει τουλάχιστον 15 παιδιά και είναι απομακρυσμένο, μπορεί να μας το ζητήσει. Από εκεί και πέρα αν επίσης υπάρχει ο κατάλληλος χώρος και μπορούμε, θα το δρομολογήσουμε. Το πιο σημαντικό για όποιον επιθυμεί να βοηθήσει είναι να γνωρίζει ότι χρειαζόμαστε βιβλία καινούργια ή μεταχειρισμένα σε άριστη κατάσταση. Δεκτή επίσης η προσφορά υπολογιστών, παιχνιδιών κτλ. Να θυμάστε ότι τα βιβλία είναι για παιδιά από 1 έως 15 ετών. Υπάρχουν πολλά που μπορεί να κάνει κανείς – μικρά και μεγάλα- που όμως πάντοτε γίνονται σε επίπεδο προσφοράς. Να τονίσω ωστόσο το πιο βασικό: Δεν παίρνουμε χρήματα. Φωτο: Μπάμπης Γιαννακίδης Φωτο: Μπάμπης Γιαννακίδης Τα εγκαίνια ήταν η ολοκλήρωση της διαδικασίας. Εμείς είχαμε ήδη γευθεί τη χαρά όταν είδαμε τη βιβλιοθήκη ολοκληρωμένη. Με τα εγκαίνια είχαμε απλώς τη δυνατότητα να το γιορτάσουμε. Βέβαια, ήταν πολύ συγκινητικό να βλέπεις να μπαίνουν στη βιβλιοθήκη άνθρωποι που πήγαιναν εκεί σχολείο και να δακρύζουν. Είναι ωραίο που έγινε το πρώτο βήμα, η πρώτη μας βιβλιοθήκη. Εύχομαι να καταφέρουμε να ολοκληρώσουμε και τις άλλες εννιά, όπως ήταν ο αρχικός στόχος. Το πιο σημαντικό είναι οι χώροι που δημιουργούμε να διατηρηθούν και να αξιοποιηθούν. Τα μικρά παιδιά καταρχήν δεν έχουν ξεκολλήσει από τη βιβλιοθήκη όλες αυτές τις ημέρες που την ετοιμάζαμε και μας βοήθησαν πολύ. Την λάτρεψαν πραγματικά. Αυτό που εγώ θα κρατήσω από την μέχρι τώρα διαδρομή είναι τα πρόσωπα, οι καινούργιοι μας φίλοι. Η Σεβαστή με τα τρία της παιδιά, που όλες αυτές τις μέρες άφησε το σπίτι της και έκανε φασίνα στη βιβλιοθήκη, ο Θύμιος με το θαυματουργό γάλα γαϊδούρας και τα γιατροσόφια του, ο Γιώργος με τη Γεωργία, η Αναστασία… η γλυκιά Αναστασία, που πάλευε τόσο καιρό να κάνει μια βιβλιοθήκη και της ήρθε η δικιά μας –μας είπε- ως «μάννα εξ ουρανού». Και η στιγμή των εγκαινίων που θέλησα να της πάρω συνέντευξη κι αρχίσαμε να κλαίμε σαν παιδιά. Δεν θυμάμαι σκηνικά τελικά. Μόνο ανθρώπους. Αν υπάρχει κάποιο χωριό που έχει ανάγκη από μια παιδική-νεανική βιβλιοθήκη, έχει τουλάχιστον 15 παιδιά και είναι απομακρυσμένο, μπορεί να μας το ζητήσει… Φωτο: Μπάμπης Γιαννακίδης Δεύτερος σταθμός είναι το Λιβάδι Ελασσόνας όπου τα παιδιά είναι πάρα πολλά –νομίζω γύρω στα 180- αλλά οι υποδομές μηδαμινές. Για να κατέβουν τα παιδιά από το Λιβάδι στην πόλη πρέπει να διανύσουν μια απόσταση 30 χλμ και τα δρομολόγια του λεωφορείου είναι ελάχιστα. Έχουμε κι άλλα χωριά στο χάρτη, όμως ακόμη δεν έχουμε ολοκληρώσει όλα τα στάδια της έρευνας και είναι νωρίς για να τα πούμε. Οι συλλογικότητες λειτουργούν ανακουφιστικά σε περιόδους κρίσης. Είναι μια καλή ευκαιρία για να κάνουμε περισσότερα. Να δραστηριοποιηθούμε. Αντί να κλειδωθούμε στα προσωπικά μας κελύφη, να κοιτάξουμε γύρω μας και να ξαναδούμε το διπλανό μας. Να βρούμε τρόπους και να λύνουμε μικρά προβλήματα που γεννώνται. Ας λύσουμε πρώτα τα μικρά και βλέπουμε. Έχω ωστόσο την υποψία, ότι από αυτές τις μικρές αλλαγές μπορεί να προκύψει κάτι απροσδόκητα σπουδαίο. Και να σας πω κάτι ακόμα; Παρόλο που οι περισσότερο πια δεν το πιστεύουν, όλοι οι δημοσιογράφοι δεν είναι αδιάφοροι. Ακόμη και όταν η πένα μας «ξεθωριάζει» και η φωνή μας δεν ακούγεται τόσο δυνατά, εμείς θα βρούμε έναν τρόπο. Πηγή: www.lifo.gr