ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον και αρκετά ηχηρό μήνυμα όσον αφορά την ελληνική οικονομία στέλνουν 15 κορυφαίοι οικονομολόγοι με επικεφαλής αυτής της συμβολικής κίνησης τον οικονομολόγο Τζόζεφ Στίγκλιτς και τον επίσης βραβευμένο καθηγητή του London School of Economics Χρήστο Πισσαρίδη.
Στην επιστολή τους αναφέρουν πως πρέπει να δοθεί στην Ελλάδα περίοδος χάριτος, να γίνει ανακούφιση του χρέους της και συνάμα να της προσφερθεί επενδυτική βοήθεια. Ζητούν να γίνει διαχωρισμός της λιτότητας από τις μεταρρυθμίσεις και κάνουν σύγκριση με τη Γερμανία του 1950.
Ολόκληρη επιστολή έχει ως εξής:
Κύριοι,
Οι αρθρογράφοι των F.T. προσφάτως αναγνώρισαν ότι η ελάφρυνση του χρέους είναι απαραίτητη (αν και όχι ικανή) προϋπόθεση για να ανακάμψει η Ελλάδα (μεταξύ άλλων, ο Wolfgang Munchau με άρθρο του στις 4 Ιανουαρίου και ο Peter Spiegel με άρθρο του στις 6 Ιανουαρίου). Μόνο με τέτοια ελάφρυνση χρέους θα μπορέσει να δημιουργήσει μία αναπτυσσόμενη οικονομία, η οποία θα εκμεταλλευθεί πλήρως τις ικανότητες του λαού για να συνεισφέρει σε μία ενοποιημένη και δημοκρατική Ευρώπη.
Στο επίμαχο θέμα της αναδιάρθρωσης του χρέους, οι εν λόγω αρθρογράφοι αξίζουν συγχαρητήρια επειδή ακολούθησαν μία ηθική και ρεαλιστική στάση. Ηθική επειδή απέρριψαν τη δογματική επιμονή στην πλήρη αποπληρωμή του χρέους, ανεξαρτήτως των κοινωνικών και των πολιτικών επιπτώσεων – δόγμα που ήδη διχάζει την Ευρώπη. Ρεαλιστική επειδή αναγνωρίζει την ανάπαυλα που θα δώσει η ελάφρυνση χρέους σε μία κυβέρνηση που θέλει να εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις -για την πάταξη της διαφθοράς και της φοροδιαφυγής και τη στόχευση σε υψηλότερη παραγωγικότητα- αντί να ακολουθεί per se τη λιτότητα.
Θέλουμε να προχωρήσουμε ένα βήμα παραπέρα υποδεικνύοντας τρεις μορφές χρηματοοικονομικής αναδιάρθρωσης που έχουν πρακτικά προηγούμενα:
Πρώτον, υπό όρους παράταση της περιόδου χάριτος, έτσι ώστε η Ελλάδα να μην χρειάζεται να εξυπηρετεί χρέος, για τα επόμενα πέντε χρόνια, για παράδειγμα και μόνο εάν η Ελλάδα καταγράφει ρυθμό ανάπτυξης τουλάχιστον 3% και μέχρις ότου ανακτήσει τουλάχιστον το 50% του ΑΕΠ που έχει χάσει από το 2008. Υπάρχει τέτοιο προηγούμενο στη ρήτρα «bisque» στο βρετανικό δάνειο από τις ΗΠΑ, που διαπραγματεύθηκε ο J M Keynes μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, σύμφωνα με το οποίο η Βρετανία δεν εξυπηρετούσε το χρέος της μέχρις ότου η οικονομία της ανταποκριθεί σε συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
Δεύτερον, κάποια μείωση του χρέους, ειδικότερα του διμερούς επίσημου χρέους, ώστε να υπάρχει περισσότερος διαθέσιμος δημοσιονομικός χώρος.
Τρίτον, σημαντικά κεφάλαια για αποτελεσματικά επενδυτικά έργα, ειδικότερα για τις εξαγωγές. Το σχέδιο Γιούνκερ θα ήταν καλό πλαίσιο για τη χρηματοδότηση αυτών των επενδύσεων που θα μπορούσε, για παράδειγμα, να προέλθει από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, τα Διαρθρωτικά Ταμεία της Ε.Ε. και τη γερμανική KfW. Εκτός από την αύξηση της συνολικής ζήτησης, ένα τέτοιο μέτρο από την πλευρά της προσφοράς ενισχύει επίσης τη μελλοντική ανάπτυξη.
Η ελάφρυνση του χρέους δεν είναι ικανή συνθήκη για να δημιουργηθεί αυτή η χρηστή δυναμική. Η Ελλάδα οφείλει να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις. Πιστεύουμε πως είναι σημαντικό να διαχωριστεί η λιτότητα από τις μεταρρυθμίσεις. Καταδίκη της λιτότητας δεν συνεπάγεται αντιμεταρρυθμιστική πολιτική. Η μακροοικονομική σταθεροποίηση μπορεί να επιτευχθεί με την ανάπτυξη και την ενίσχυση της αποδοτικότητας στην είσπραξη φόρων και όχι μέσω των περικοπών στις δημόσιες δαπάνες, οι οποίες έχουν μειώσει τη βάση εσόδων και έχουν οδηγήσει σε αύξηση του λόγου χρέους.
Νομίζουμε ότι το σύνολο της Ευρώπης θα ευνοηθεί εάν δοθεί στην Ελλάδα μία ευκαιρία για ένα νέο ξεκίνημα.Σε κάθε περίπτωση, όπως μας είχε θυμίσει και η κ. Tett, και τη δεκαετία του 1950 η γερμανική οικονομία κατόρθωσε να αναπτυχθεί – και να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις – μετά από σημαντική ελάφρυνση του χρέους.
Prof Joseph Stiglitz: Columbia University, βραβευμένος με Νόμπελ Οικονομικών.
Prof Chris Pissarides: London School of Economics, βραβευμένος με Νόμπελ Οικονομικών
Prof Charles Goodhart London School of Economics
Prof Marcus Miller Warwick University
Michael Burke Economists Against Austerity
Prof Panicos Demetriadis University of Leicester
Prof Stephany Griffith-Jones IPD Columbia University
Prof Gustav A Horn Macroeconomic Policy Institute (IMK)
Prof Mary Kaldor London School of Economics
Neil MacKinnon VTB Capital
Prof Jose Antonio Ocampo Columbia University
Avinash Persaud Peterson Institute for International Economics
Helmut Reisen Shifting Wealth Consult
Robert Skidelsky Emeritus Professor, University of Warwick
Prof Frances Stewart University of Oxford
Prof Robert Wade London School of Economics
Hilary Wainwright Transnational Institute, Amsterdam
Prof Simon Wren-Lewis Merton College Oxford
Ο Τζότζεφ Στίγκλιτς με την Κριστίν Λανγκάρντ
Ο Κύπριος, νομπελίστας οικονομολόγος κ. Πισσαρίδης
ΤΙ ΕΙΧΕ ΔΗΛΩΣΕΙ ΠΡΟΣΦΑΤΑ Ο ΤΖΟΤΖΕΦ ΣΤΙΓΚΛΙΤΣ
Να αφυπνίσει εγκαίρως για το τι θα επακολουθήσει αν συνεχιστεί η σκληρή λιτότητα, όλες τις εμπλεκόμενες χώρες, προσπαθεί με ένα άκρως αποκαλυπτικό του άρθρο, ο νομπελίστας οικονομολόγος Τζότζεφ Στίγκλιτς.
Ο οικονομολόγος εκτιμά ότι το πρόβλημα της Ελλάδας είναι ευρωπαϊκό (και όχι αποκλειστικά ελληνικό) και ότι αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν βγει αυτοδύναμος, θα οφείλεται στο φόβο των Ελλήνων για τις αντιδράσεις των Ευρωπαίων.
“Αν ο ΣΥΡΙΖΑ νικήσει αλλά χωρίς αυτοδυναμία ένας από τους βασικούς λόγους θα είναι η ανησυχία των Ελλήνων για το πως θα αντιδράσει η Ε.Ε.”, υπογραμμίζει ο Στίγκλιτς και “επιτίθεται” στον φόβο που επιβάλλεται στους; Έλληνες: “ο φόβος δεν είναι το ευγενέστερο συναίσθημα και δεν θα αποτελέσει εφαλτήριο για να αυξηθεί´ η εθνική συναίνεση που χρειάζεται η Ελλάδα για να πάει μπροστά”, τονίζει.
“Το θέμα δεν είναι η Ελλάδα, είναι η Ευρώπη. Αν η Ευρώπη δεν αλλάξει τις δομές της της, δεν μεταρρυθμίσει την ευρωζώνη και δεν καταργήσει τη λιτότητα, μια λαϊκή εξέγερση θα είναι αναπόφευκτη”, υπογραμμίζει ο Τζ. Στίγκλιτς και προειδοποιεί: “η Ελλάδα ίσως παραμείνει όρθια αυτή τη φορά αλλά αυτός ο οικονομικός παραλογισμός δε μπορεί να συνεχιστεί για πάντα. Η Δημοκρατία δεν θα το επιτρέψει αλλά πόσο περισσότερο πόνο πρέπει η Ευρώπη να υπομείνει πριν επανακτηθεί η λογική;”.
“Αυτοί που πίστευαν ότι δε θα επιβιώσει το ευρώ αποδείχτηκαν επανειλημμένα λάθος. Αλλά αυτοί που τους επέκριναν είχαν δίκιο σε ένα πράγμα: η Ευρώπη δε θα ανακάμψει αν δεν μεταρρυθμιστεί η δομή της και δεν αντιστραφεί η λιτότητα”, υπογραμμίζει ο νομπελίστας οικονομολόγος.
Το άρθρο δημοσιεύεται στο project-syndicate.org , και τονίζει ότι η ανάκαμψη περνά μέσα από την αλλαγή των δομών της Ε.Ε. και την κατάργηση της λιτότητας.