Σε συμφωνία -και μάλιστα ομοφώνα- κατέληξαν οι 28 ηγέτες της ΕΕ και ο τούρκος πρωθυπουργός Α. Νταβούτογλου στις Βρυξέλλες για την αντιμετώπιση του προσφυγικού, όπως ανέφερε μέσω twitter ο Ντ. Τουσκ.
Η ΕΕ και τη Τουρκία κλείδωσαν τη συμφωνία για την επιστροφή μεταναστών που φτάνουν στην Ευρώπη ανέφερε η πρόεδρος της Λιθουανίας Dalia Grybauskaite, μέσω twitter.
«Η Σύνοδος ολοκληρώθηκε. Ο πρόεδρος Αναστασιάδης είναι ικανοποιημένος με το αποτέλεσμα», ανέφερε ο κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος.
Το προσχέδιο συμφωνίας που παρουσίασε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ στους ηγέτες της ΕΕ, μετά τη συνάντηση που είχε το πρωί της Παρασκευής με τον Αχμέτ Νταβούτογλου, είχε γίνει δεκτό από τους 28 και απέμεενε να επικυρωθεί και από την Τουρκία, η οποία ωστόσο εμφανιζόταν έτοιμη να το δεχθεί, σύμφωνα με ευρωπαίους αξιωματούχους.
Την είδηση είχαν επιβεβαιώσει με αναρτήσεις τους τόσο ο πρωθυπουργός της Φινλανδίας όσο και ο πρωθυπουργός της Τσεχίας. «Η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας εγκρίθηκε», ανέφερε ο Juha Sipila. «Η συμφωνία με την Τουρκία εγκρίθηκε. Όλοι οι παράτυποι μετανάστες που φτάνουν στην Ελλάδα από την Τουρκία από τις 20 Μαρτίου και μετά θα επιστρέφονται» σημείωσε από τη μεριά του ο τσέχος πρωθυπουργός Bohuslav Sobotka.
Η συμφωνία αναφέρει ότι η ημερομηνία έναρξης ισχύος της είναι η 20η Μαρτίου, κάτι που σημαίνει πως -εάν γίνει τελικά δεκτή- η Τουρκία θα δέχεται πίσω μετανάστες και πρόσφυγες που θα φτάνουν στην Ελλάδα από τις 20 Μαρτίου και μετά. Υψηλόβαθμος αξιωματούχος της ΕΕ ανέφερε πάντως πως η τουρκική πλευρά επεσήμανε πως είναι έτοιμη να αποδεχθεί τη συμφωνία.
Ολόκληρο το κείμενο συμπερασμάτων της Συνόδου για το προσφυγικό:
I. MIGRATION
1. The European Council confirms its comprehensive strategy to tackle the migration crisis. Several elements of our common European response are in place today and are yielding results. Work on other elements is being taken forward diligently, so that they can be implemented as soon as possible. Priority will continue to be given to regaining control of our external borders.
2. Following the decisions of the Heads of State or Government of 7 March, and in the context of the Joint Action Plan with Turkey and its expansion, the European Council calls for:
- more work to be done on hotspots; much progress has been achieved in making all hotspots fully operational and increasing reception capacities; this effort should be continued, with the full assistance of the EU, including support for Greek asylum structures;
- the use of all means to support the capacity of Greece for the return of irregular migrants to Turkey in the context of the Greek-Turkish readmission Protocol and the EU-Turkey readmission agreement as of 1 June 2016. Member States declare their willingness to provide Greece at short notice with the necessary means, including border guards, asylum experts and interpreters. The European Council asks the Commission to coordinate all necessary support for Greece, for the full implementation of the EU-Turkey statement, and to develop an operational plan. The Commission will coordinate and organise together with Member States and agencies the necessary support structures to implement it effectively. The Commission will regularly report to the Council on its implementation;
- emergency support to be provided to help Greece cope with the humanitarian situation. The rapid adoption of the Regulation on emergency support is an important step in that respect. The draft amending budget presented by the Commission should be adopted without delay. Member States are invited to make immediate additional contributions under the Civil Protection Mechanism as well as to provide bilateral humanitarian assistance;
- accelerated relocation from Greece, which includes conducting the necessary security checks; the number of applications now being larger than the number of offers, as shown in the Commission report of 16 March, Member States should swiftly offer more places, in line with the existing commitments.
3. The European Council takes note of the Commission Communication “Next operational steps in EU-Turkey cooperation in the field of migration”, in particular as to how an asylum application from a migrant crossing from Turkey into Greece can be declared inadmissible, based on the concept of “first country of asylum” or “safe third country”, in accordance with European and international law.
4. The EU reiterates that it expects Turkey to respect the highest standards when it comes to democracy, rule of law, respect of fundamental freedoms, including freedom of expression.
5. The European Council reaffirms its support to Jordan and Lebanon. It calls for pledges to be disbursed promptly and EU Compacts to be finalised to enhance support to refugees and host communities in both countries.
6. The European Council calls for strengthening of cooperation with the Western Balkans countries in tackling the migration crisis and contributing to the objectives of the European Council.
7. Further to its February 2016 conclusions, the European Council invites the European Investment Bank to present to its June meeting a specific initiative aimed at rapidly mobilising additional financing in support of sustainable growth, vital infrastructure and social cohesion in Southern neighbourhood and Western Balkans countries.
8. The European Council is extremely vigilant as regards possible new routes for irregular migrants and calls for taking any measures that may become necessary in that respect. In this context, the fight against smugglers everywhere and by all appropriate means remains key. The EU stands ready to support the Government of National Accord, as the sole legitimate government of Libya, including, at its request, to restore stability, fight terrorism and manage migration in the central Mediterranean.
9. The European Council reaffirms its previous conclusions on the various elements of the comprehensive strategy and is pleased with progress on the European Border and Coast Guard proposal, which should be adopted as soon as possible. Work will also be taken forward on the future architecture of the EU’s migration policy, including the Dublin Regulation.
Τα 4 βασικά σημεία της συμφωνίας
Σύμφωνα με τον ευρωπαίο αξιωματούχο, στο προσχέδιο προβλέπεται άνοιγμα του διαπραγματευτικού κεφαλαίου 33 για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας μέχρι το τέλος Ιουνίου. Το κεφάλαιο αυτό αφορά τον προϋπολογισμό και τα οικονομικά και δεν περιλάμβάνεται στα κεφάλαια που έχει «παγώσει» η Λευκωσία από το 2003. Στο προσχέδιο προβλέπεται ακόμη και η επιτάχυνση των προπαρασκευαστικών εργασιών για το άνοιγμα και άλλων κεφαλαίων. Νωρίτερα, όπως μετέδιδε το Reuters επικαλούμενο ευρωπαίο διπλωμάτη, ο κύπριος πρόεδρος Νίκος Αναστασιάδης φέρεται να είπε στους άλλους ευρωπαίους ηγέτες ότι είναι έτοιμος να αποδεχθεί τη συμφωνία. Το συγκεκριμένο κεφάλαιο αφορά τους κανόνες που σχετίζονται με τους αναγκαίους οικονομικούς πόρους χρηματοδότησης του προϋπολογισμού της Ένωσης. Αυτοί προέρχονται από τη συνεισφορά των κρατών-μελών. Τα κράτη-μέλη πρέπει να έχουν τη διοικητική ικανότητα να συντονιστούν και να διασφαλίσουν ακριβή υπολογισμό, είσπραξη, πληρωνμή και έλεγχο πάνω στους ίδιους πόρους. Σημειώνεται πως το συγκεκριμένο κεφάλαιο στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας στην ΕΕ το είχε μπλοκάρει άτυπα στο παρελθόν η Γαλλία επί προεδρίας του Νικολά Σαρκοζί.
Αναφορικά με το θέμα της νομιμότητας, η συμφωνία περιλαμβάνει ρητή δέσμευση ότι η όλα θα γίνουν σύμφωνα με όσα επιτάσσουν οι κανόνες του ευρωπαϊκού και του διεθνούς δικαίου, ενώ δεν θα υπάρξουν ομαδικές μετεγκαταστάσεις.
Στο ζήτημα των χρημάτων που θα δοθούν στη Τουρκία, η συμφωνία προβλέπει ότι θα προσδιοριστούν συγκεκριμένα προγράμματα στα οποία θα επενδυθούν τα αρχικά 3 δισ. ευρώ για τη φιλοξενία των προσφύγων.
Τέλος, αναφορικά με το ακανθώδες ζήτημα της έναρξης ισχύος της συμφωνίας, αυτό προσδιορίστηκε στις 20 Μαρτίου, κάτι που σημαίνει ότι όσοι πρόσφυγες και μετανάστες φτάνουν στην Ελλάδα από την Τουρκία από τη συγκριμένη ημερομηνία και μετά θα επιστρέφουν στην γείτονα.