Newsroom Το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηρακλείου είναι στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσουν ότι το θαλάσσιο ενετικό Φρούριο Rocca a Mare (Κούλες) Ηρακλείου θα ανοίξει ξανά τις πύλες του για το κοινό με μια συναυλία, στo πλαίσιo των εκδηλώσεων για την Πανσέληνο του Αυγούστου, την Πέμπτη 18 Αυγούστου.
Το Φρούριο παρέμεινε κλειστό από τα τέλη του 2010 λόγω εργασιών αποκατάστασης και ανάδειξης που χρηματοδοτήθηκαν από το Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα του ΕΣΠΑ 2007-2013, με το ποσό των 2.050.000 ευρώ, και εκτελέστηκαν από την Επιστημονική Επιτροπή Ανάδειξης Οχυρώσεων Κρήτης υπό τη διεύθυνση αρχικά του Ταμείου Διαχείρισης Πιστώσεων για την Εκτέλεση Αρχαιολογικών Έργων του ΥΠΠΟΑ και εν συνεχεία από τη 13η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων (νυν Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηρακλείου).
Οι εργασίες περιελάμβαναν τη στερέωση και αποκατάσταση του μνημειακού κελύφους, την αντικατάσταση και αναβάθμιση των υποδομών εξυπηρέτησης κοινού και τη δημιουργία επισκέψιμων εκθεσιακών χώρων και χώρων πληροφόρησης και υποδομών πολιτιστικών δραστηριοτήτων.
Στους υποβλητικούς χώρους του Φρουρίου είναι επισκέψιμα, για πρώτη φορά, τα ευρήματα από τα ναυάγια της υποβρύχιας έρευνας που πραγματοποίησε στη νησίδα Ντία, ο θρυλικός Γάλλος ερευνητής Jacquesm Yves Cousteau, το 1976, υπό την εποπτεία και την καθοδήγηση πρωτοπόρων Ελλήνων ενάλιων αρχαιολόγων του τότε Υπουργείου Πολιτισμού και Επιστημών. Η έκθεση ευρημάτων ναυαγίων υλοποιήθηκε σε συνεργασία με την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων.
Τα επίσημα εγκαίνια του μνημείου θα πραγματοποιηθούν την Παρασκευή 16 Σεπτεμβρίου. Στο ενδιάμεσο διάστημα, το μνημείο θα είναι προσβάσιμο για το κοινό από τις 8 π.μ. ως τις 3 μ.μ., με ελεύθερη είσοδο. Μετά τις 16 Σεπτεμβρίου, το μνημείο θα είναι επισκέψιμο με το προβλεπόμενο εισιτήριο.
Στην είσοδο του ενετικού λιμανιού
Κούλες, Καστέλλο ντελ Μόλο (Castello del Molo), Ρόκκα α Μάρε (Rocca a Mare), Κάστρο της θάλασσας (Castello a Mare), Κάστρο του Χάνδακα (Castel di Candia) είναι οι ονομασίες του θαλάσσιου Φρουρίου που κτίστηκε από τους Ενετούς στο Ηράκλειο. Βρίσκεται στην είσοδο του ενετικού λιμανιού, ώστε να προστατεύει το λιμάνι του Ηρακλείου και μαζί με το Κάστρο του Παλαιοκάστρου τον κόλπο της Αμμουδάρας από τις εισβολές και τις αποβάσεις άλλων κατακτητών.
Μαρμάρινη ανάγλυφη παράσταση του φτερωτού λέοντα της Βενετίας.
Αρχικά, οι Ενετοί κατασκεύασαν έναν πύργο, αλλά κρίθηκε ανεπαρκής, ενώ οι ζημιές από τον σεισμό του 1303 δεν επισκευάστηκαν επαρκώς, με αποτέλεσμα να κατεδαφιστεί το 1523 και στη θέση του να σχεδιαστεί η κατασκευή ενός μεγαλύτερου πύργου. Το καινούργιο οικοδόμημα απέκτησε την τελική του μορφή ανάμεσα στο 1523 – 1540. Οι εργασίες διακόπτονταν τον χειμώνα, λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών.
Στη συνέχεια, δέχθηκε αλλεπάλληλες επισκευές λόγω φθοράς από τη δράση των κυμάτων. Οι συνεχείς επισκευές συνέχισαν και μετά την κατάληψη του Χάνδακα από τους Τούρκους, το 1669. Το 1719, τμήμα της βορειοδυτικής πλευράς του Κούλε κατέρρευσε, αλλά ξαναεπισκευάστηκε. Παράλληλα, λειτουργούσε ως φυλακή. Το 2000 έγιναν μέτρα υποστήριξης της νότιας πλευράς, επειδή είχε σπηλαιωθεί από τη θάλασσα.
Το κτήριο
Το ενετικό θαλάσσιο φρούριο στο λιμάνι του Ηρακλείου.
Το Φρούριο κατασκευάστηκε με ογκώδεις δομούς που μεταφέρθηκαν από τα Φρασκιά και τη Ντία. Είναι διώροφο και κάλυπτε περίπου 3.600 τ.μ. Στο ισόγειο χωρίζεται σε 26 διαμερίσματα που χρησίμευαν κυρίως ως αποθήκες τροφίμων και πολεμοφοδίων, αλλά και ως κελιά φυλακής. Στον όροφο υπήρχαν δωμάτια για τους αξιωματικούς μαζί και φούρνος, μύλος και μια μικρή εκκλησία.
Στις τρεις πλευρές προς τη θάλασσα άνοιγαν θυρίδες για τα κανόνια που προστάτευαν το λιμάνι. Το 1630 υπήρχαν 18 κανόνια στο ισόγειο και 25 στον όροφο. Στη βορειοανατολική, τη δυτική και τη νότια πλευρά, εξωτερικά, ήταν εντοιχισμένες μαρμάρινες ανάγλυφες παραστάσεις του φτερωτού λέοντα της Βενετίας, οι οποίες σήμερα σώζονται ακρωτηριασμένες.
Κατά την περίοδο της αιγυπτιακής κυριαρχίας στην Κρήτη (1830 – 1840), κατασκευάστηκε πάνω στη βορειοανατολική γωνία του Κούλε ένας φάρος στον οποίο, το 1930, προστέθηκαν τσιμεντένια υποστηλώματα. Ο φάρος καταστράφηκε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά επανακατασκευάστηκε και συνέχισε να λειτουργεί μέχρι το 1960, όταν ανακαινίστηκε και αφαιρέθηκαν τα υποστηλώματα.