ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Το αίτημα επαναχάραξης συνόρων με ανταλλαγή εδαφών ψυθιρίζεται όλο και περισσότερο στις χώρες που προέκυψαν από την πρώην Γιουγκοσλαβία.Το πολυπολιτισμικό μοντέλο δεν φαίνεται να αποδίδει. Εν όψει νέας ανάφλεξης;
O ένας είναι πρώην Κροάτης πρόεδρος, ο Γιόζιπ Γιοζίποβιτς, ο άλλος νυν σέρβος πρόεδρος της Βοσνίας, Μλάντεν Ιβάνιτς. Και οι δύο συμφωνούν ότι οι σχέσεις μεταξύ των κρατών που διαδέχτηκαν τη Γιουγκοσλαβία είναι τόσο κακές όσο ποτέ άλλοτε τα περασμένα 20 χρόνια. Τις τελευταίες εβδομάδες πολλοί εγχώριοι πολιτικοί ψιθυρίζουν λέξεις που παραπέμπουν σε κίνδυνο νέας ανάφλεξης στην περιοχή.
Μετατόπιση συνόρων …
Μάλιστα ο πρόεδρος της Σερβίας Τόμισλαβ Νίκολιτς θέλει σε κάθε περίπτωση να ηγηθεί του στρατού που θα εισβάλει στο Κοσσυφοπέδιο, διότι οι Αλβανοί υποτίθεται σχεδιάζουν πόλεμο εναντίον της εκεί σερβικής μειονότητας. Και επειδή σε αυτές τις χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης οι εθνικές μειονότητες είναι δυσαρεστημένες, κυκλοφορούν και πάλι σκέψεις για αλλαγή συνόρων. Όλα αυτά τα πυροδότησε άρθρο στο αμερικανικό περιοδικό Foreign Affairs που κυκλοφόρησε τέλος του 2016. Ο πρώην βρετανός διπλωμάτης Τίμοθι Λες ανακήρυξε ως αποτυχημένη την πολιτική συμφιλίωσης της Ουάσιγκτον και της ΕΕ και της διατήρησης του πολυπολιτισμικού στοιχείου. Υποστήριξε ότι μόνο με μετατόπιση συνόρων θα μπορούσε να ανακοπεί η αναπόφευκτη νέα ένοπλη σύγκρουση.
Στήριξη βρήκε στο πρόσωπο του πρώην αρχηγού των γαλλικών μυστικών υπηρεσιών Πιέρ – Ανρί Μπουνέλ, ο οποίος χαρακτήρισε τα προβλήματα της περιοχής ως «τυπικά παραδείγματα παγωμένων διενέξεων». Απόψεις επ΄αυτού εξέφρασε και ο πρώην ειδικός επί βαλκανικών θεμάτων της CIA Στίβεν Μάιερ. Πρότεινε ανταλλαγή εδαφών για να λυθεί το πρόβλημα με το Κοσσυφοπέδιο που αποτελεί πάντα εστία διενέξεων. Δηλαδή το βόρειο τμήμα, που κατοικείται κυρίως από Σέρβους να προσαρτηθεί στη Σερβία και ο σερβικός πληθυσμός στο υπόλοιπο τμήμα με τη βοήθεια του Ερυθρού Σταυρού να μετεγκατασταθεί στη Σερβία. Σε αντάλλαγμα η Σερβία να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία τη πρώην επαρχίας της.
Οι καταστροφές στην αγορά του Σεράγεβο από τους βομβαρδισμούς το 1995
Οι κίνδυνοι
Σε αυτήν την περίπτωση, ο αρχηγός των Αλβανών που ζουν στο νότιο τμήμα της Σερβίας, Γιόνουζ Μοσλίζιου θέλει να προσαρτηθεί στην Αλβανία η περιοχή γύρω από το Μπουγιάνοβιτς και το Πρέσεβο. Από την πλευρά του, ο πρώην πρόεδρος της Αλβανίας Σάλι Μπερίσα, ζητά από το κοινοβούλιο την επανένωση του Κοσσυφοπεδίου με τη «μητέρα» Αλβανία. Και ενώ η ανταλλαγή εδαφών γύρω από το Κοσσυφοπέδιο φαίνεται θεωρητικά τουλάχιστον εφικτή, τα προβλήματα στη Βοσνία – Ερζεγοβίνη είναι πιο πολύπλοκα.
Εδώ από καιρό οι Σέρβοι προσπαθούν να αποσχιστούν από τον ομοσπονδιακό ιστό, στον οποίο την πλειοψηφία έχουν οριακά οι μουσουλμάνοι. Οι καθολικοί Κροάτες, με ποσοστό 15% αποτελούν την πιο μικρή εθνική ομάδα που έχει περισσότερους δεσμούς με την Κροατία παρά με την πρωτεύουσα της Βοσνίας Ερζεγοβίνης, το Σεράγεβο. Μόνο λίγοι, όπως ο σέρβος μεταρρυθμιστής πολιτικός Ζάρκο Κόρατς, εφιστούν την προσοχή σε επαναχαράξεις των συνόρων. Σε αναφορά με την κοινωνική μιζέρια και τη μαζική έξοδο νέων και καλά εκπαιδευμένων ανθρώπων, ο Κόρατς έκανε πρόσφατα την εξής έκκληση στην τελευταία έκδοση του ειδησεογραφικού περιοδικού NIN: «Θέλεις τον πόλεμο και τον θάνατο για μια μεγάλη Σερβία ή προτιμάς να δεχθείς τα υπάρχοντα σύνορα και να πολεμήσεις για να γίνει κάποτε η Σερβία τόπος διαβίωσης;».
Και μέσα σε όλα αυτά η τυχαία(;) παρέμβαση του Αμερικανού Ρεπουμπλικανού βουλευτή
Κατά της ΠΓΔΜ στράφηκε ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής, Ντάνα Ροχραμπάτσερ, εκφράζοντας την άποψη πως δεν είναι κανονικό κράτος και πρέπει να διαλυθεί.
«Η θέση μου είναι ότι η “Μακεδονία” δεν είναι χώρα. Λυπάμαι, δεν είναι χώρα», δήλωσε ο Ντάνα Ροχραμπάτσερ, μιλώντας στην αλβανική τηλεόραση, στο κανάλι Vizion Plus.
«Υπάρχει τέτοιος διαχωρισμός στην χώρα αυτά, που ποτέ δεν θα μπορέσουν να ζήσουν ενωμένοι στο μέλλον. Για το λόγο αυτό, Κοσοβάροι και Αλβανοί από την “Μακεδονία” πρέπει να ενσωματωθούν στο Κόσοβο και το υπόλοιπο της “Μακεδονίας” να γίνει μέρος της Βουλγαρίας, ή όποιας άλλης χώρας εκείνοι αισθάνονται πιο κοντά τους», πρόσθεσε.
«Κρατάμε ζωντανή τη “Μακεδονία” γιατί κάποιος πριν από 30 χρόνια αποφάσισε ότι αυτό πρέπει να βγει από τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας», ανέφερε ο Ροχραμπάτσερ.
Αμεση ήταν η αντίδραση του σκοπιανού υπουργείου Εξωτερικών, καταθέτοντας διάβημα στο αμερικανικό ΥΠΕΞ.
«Οι απόψεις του όπως εκφράστηκαν δημιουργούν ένταση σχετικά με την “Μακεδονία” στην περιοχή. Πυροδοτούν την εθνικιστική ρητορική στις γειτονικές περιοχές και μας πηγαίνουν στο παρελθόν», σημειώνει.
Πηγή: DW
Τόμας Μπρέι, dpa / Ειρήνη Αναστασοπούλου