panos_drivas Όχι ένας, ούτε δύο, ούτε τρεις, αλλά επτά μικροί εξωπλανήτες, οι οποίοι έχουν μεγάλες ομοιότητες με τη Γη, ανακαλύφθηκαν γύρω από ένα σχετικά κοντινό και αχνό άστρο σε απόσταση περίπου 40 ετών φωτός, στον Αστερισμό του Υδροχόου.
Τουλάχιστον τρεις από αυτούς τους εξωπλανήτες μπορεί να διαθέτουν ωκεανούς νερού στην επιφάνειά τους, συνεπώς θεωρούνται ιδανικοί «στόχοι» για την αναζήτηση εξωγήινης ζωής στο μέλλον. Ήδη το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble ερευνά τις ατμόσφαιρες γύρω από αυτούς τους πλανήτες.
Το εν λόγω σύστημα διαθέτει τόσο τον μεγαλύτερο αριθμό πλανητών με μέγεθος παρόμοιο της Γης που έχουν ποτέ βρεθεί, όσο και τον μεγαλύτερο αριθμό πλανητών που θα μπορούσαν να φιλοξενούν υγρό νερό και άρα ζωή.
Η Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA) θεώρησε αρκετά σημαντικό το γεγονός για να το προβάλει, διοργανώνοντας σχετική συνέντευξη Τύπου με τη συμμετοχή των επιστημόνων που έκαναν την ανακάλυψη.
Το άστρο είναι ένας πολύ ψυχρός ερυθρός νάνος με την ονομασία Trappist-1, με μέγεθος μόλις το 8% του Ήλιου μας και οριακά μεγαλύτερο του πλανήτη Δία, ενώ η φωτεινότητά του είναι μόλις το 0,05% της φωτεινότητας του Ήλιου.
Από τους επτά εξωπλανήτες (Trappist-1b, c, d, e, f, g και h), οι έξι βρίσκονται στη ζώνη που θα μπορούσε να φιλοξενεί ζωή, με θερμοκρασίες που κυμαίνονται από μηδέν έως 100 βαθμούς Κελσίου, δηλαδή ανάλογες των θερμοκρασιών της Γης και της Αφροδίτης.
Στο ερώτημα αν κάποια από τις επτά «αδελφές» της Γης διαθέτει όντως κάποια μορφή ζωής, η απάντηση των επιστημόνων προς το παρόν είναι «δεν γνωρίζουμε».
Η NASA πάντως θεωρεί ότι το εν λόγω σύστημα εξωπλανητών θα αποτελέσει τον κατ’ εξοχήν στόχο του υπό κατασκευή νέου διαστημικού τηλεσκοπίου της «Τζέημς Γουέμπ».
Οι μάζες, το μέγεθος και η πυκνότητα των επτά εξωπλανητών είναι παρόμοια με της Γης. Πιθανότατα είναι και αυτοί βραχώδεις, ενώ μπορεί να έχουν νερό σε υγρή μορφή (ιδίως οι ενδιάμεσοι Trappist-1e, f και g), κάτι που προς το παρόν πάντως αποτελεί απλή εικασία, καθώς δεν υπάρχει τρόπος για να επιβεβαιωθεί.
Οι πλανήτες διαγράφουν μια πλήρη τροχιά γύρω από το μητρικό άστρο τους σε μιάμιση έως 13 γήινες μέρες (η διάρκεια του έτους τους). Αν και βρίσκονται πολύ πιο κοντά στο άστρο τους από ό,τι η Γη στον Ήλιο, δεν «ψήνονται» από αυτό, επειδή το Trappist-1 είναι ένα πολύ πιο ψυχρό άστρο, άρα εκπέμπει λιγότερη ακτινοβολία.
Οι ερευνητές από οκτώ χώρες, με επικεφαλής τον Μισέλ Γκιγιόν του Ινστιτούτου Διαστημικών Επιστημών και Αστροφυσικής του βελγικού Πανεπιστημίου της Λιέγης, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό “Nature”.
Τον Μάιο του 2016 ο Γκιγιόν και οι συνεργάτες του είχαν ανακαλύψει τρεις εξωπλανήτες γύρω από το συγκεκριμένο άστρο, που ονομάσθηκε έτσι επειδή η ανακάλυψη έγινε με τη «μέθοδο της διάβασης» από το ρομποτικό μικρό βελγικό τηλεσκόπιο Trappist διαμέτρου 0,6 μέτρων του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου (ESO) στη Χιλή.
Τώρα, συνδυάζοντας νέες παρατηρήσεις και από άλλα επίγεια και διαστημικά τηλεσκόπια (μεταξύ των οποίων το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο-VLT του ESO και το τηλεσκόπιο Spitzer της NASA), εντόπισαν άλλους τέσσερις εξωπλανήτες στο ίδιο σύστημα. Οι αστρονόμοι δήλωσαν ότι θα συνεχίσουν την μελέτη για να μάθουν περισσότερα για το εν λόγω σύστημα, που -όσον αφορά τις τροχιές των πλανητών του- θυμίζει το σύστημα του Δία με τα φεγγάρια του, αλλά σε μεγαλύτερη κλίμακα.
«Πρόκειται για ένα εκπληκτικό πλανητικό σύστημα. Όχι μόνο επειδή βρήκαμε τόσους πολλούς πλανήτες σε αυτό, αλλά επειδή όλοι είναι απρόσμενα όμοιοι σε μέγεθος με τη Γη», δήλωσε ο Γκιγιόν.
Αρχικά οι επιστήμονες νόμιζαν ότι οι περισσότεροι εξωπλανήτες είναι γιγάντιοι, σαν τον Δία ή μεγαλύτεροι. Αλλά όσο αυξάνουν οι παρατηρήσεις εξωπλανητών, τόσο οι αστρονόμοι πείθονται ότι οι πλανήτες με μέγεθος ανάλογο της Γης αφθονούν στο γαλαξία μας.
Πιθανότατα το ηλιακό μας σύστημα που, στο εσωτερικό τμήμα του, διαθέτει τη Γη και άλλους τρεις μικρότερους από αυτήν πλανήτες (Άρη, Αφροδίτη, Ερμή), είναι τελικά κάτι συνηθισμένο.
Εκτιμάται ότι περίπου το 15% των άστρων στη γειτονιά μας είναι πολύ ψυχρά άστρα όπως το Trappist-1, πράγμα που τα καθιστά στόχους των αστρονόμων για μελλοντική έρευνα σε αναζήτηση εξωπλανητών γύρω τους.
Τι λένε οι επιστήμονες
Αστρονόμοι της NASA ανακάλυψαν επτά νέους πλανήτες που ενδέχεται να έχουν νερό. Η ανακάλυψή αυτή επιβεβαιώνει κάτι που μέχρι τώρα ήταν απλώς υπόθεση: ότι μπορεί να υπάρχουν κι αλλού «αδέλφια» της Γης.
Δεν είναι η πρώτη φορά που αστρονόμοι έχουν εντοπίσει πλανήτες εκτός του ηλιακού μας συστήματος, οι οποίοι μοιάζουν με τη Γη. Είναι όμως η πρώτη φορά που ανακαλύπτουν τόσους πολλούς νέους πλανήτες εντός ενός μακρινού ηλιακού συστήματος. Η επιστημονική ομάδα της NASA ανακοίνωσε πριν από μερικές μέρες την ανακάλυψη επτά τέτοιων πλανητών, με μέγεθος παρόμοιο με αυτό της Γης. «Όλοι αυτοί οι πλανήτες θα μπορούσαν να έχουν νερό σε υγρή μορφή και πιθανώς ζωή στην επιφάνειά τους», ανέφερε ο Μισέλ Γκιγιόν, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Λιέγης και ένας εκ των επιστημόνων που συμμετείχαν στην έρευνα, η οποία δημοσιεύθηκε πριν λίγες μέρες στο περιοδικό «Nature».
Οι νέοι πλανήτες περιστρέφονται γύρω από το αστέρι-νάνο TRAPPIST-1, το οποίο σε μέγεθος είναι μόλις το ένα δέκατο του δικού μας ήλιου. Με άλλα λόγια το μέγεθός του προσεγγιστικά είναι ίσο με αυτό του πλανήτη Δία. Το άστρο TRAPPIST-1 απέχει από τη Γη κατά 39 έτη φωτός. Οι νέοι πλανήτες έχουν τις απλές ονομασίες 1b, 1c, 1d κλπ. Βρίσκονται μάλιστα πολύ κοντά στο κεντρικό άστρο του πλανητικού συστήματός τους, πολύ πιο κοντά από ό,τι η Γη στον ήλιο.
Ωστόσο οι επιστήμονες θεωρούν ότι οι συγκεκριμένοι πλανήτες θεωρητικά θα μπορούσαν να φιλοξενούν ζωή στην επιφάνειά τους, μιας και όπως φαίνεται η απόσταση που τους χωρίζει από το κεντρικό άστρο δεν είναι απαγορευτική για ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Σύμφωνα με τους ερευνητές απέχουν από το TRAPPIST-1 κατά μια τέτοια απόσταση, η οποία τους επιτρέπει να αναπτύξουν θερμοκρασίες ικανές να ευνοούν την ύπαρξη νερού σε υγρή μορφή. Το νερό είναι άλλωστε βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη και ύπαρξη ζωής, όπως την γνωρίζουμε μέχρι σήμερα.
«Σύντομα θα ξέρουμε περισσότερα»
«Πιστεύουμε ότι το φως που φτάνει στην επιφάνεια των πλανητών αυτών είναι λίγο, θα το παρομοίαζα με το φως του ήλιου λίγο πριν δύσει», λέει χαρακτηριστικά ο Έιμορι Τρίοντ από του Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ που μετείχε επίσης στην ρηξικέλευθη έρευνα, συμπληρώνοντας ότι TRAPPIST-1 είναι πάντως πιο φωτεινό από τη Σελήνη και σε κάθε περίπτωση αρκεί για να δημιουργήσει ήπιες κλιματικές συνθήκες στην επιφάνεια των πλανητών που περιστρέφονται γύρω του. Σύμφωνα με τον Τρίοντ το φως αυτό βρίσκεται στο υπέρυθρο φάσμα και δεν είναι ορατό. Επίσης ο ίδιος υποθέτει ότι ουρανός αυτών των πλανητών θα μπορούσε να έχει ροζ χρώμα. Ωστόσο κανείς δεν είναι σε θέση να γνωρίζει σήμερα πώς μπορεί να είναι η επιφάνεια των πλανητών αυτών, αν υπάρχει όντως νερό ή ακόμη ζωή.
«Δεν ξέρω πώς προκύπτει αρχικά η ζωή. Εάν η ζωή προέρχεται από τους ωκεανούς και στους πλανήτες αυτούς υπάρχουν ωκεανοί, τότε υποθετικά θα μπορούσε να υπάρξει και εκεί ζωή. Εάν όμως η ζωή προέρχεται από αλλού, τότε η ύπαρξη ωκεανών σε άλλους πλανήτες δεν μπορεί να εγγυηθεί από μόνη της την ύπαρξη ζωής», εξηγεί ο ίδιος ερευνητής.
Επόμενο βήμα είναι η μελέτη της ατμόσφαιρας αυτών των πλανητών. Τα αποτελέσματα ενδέχεται να δώσουν χρήσιμες πληροφορίες για τις ειδικότερες συνθήκες που επικρατούν στους επτά «μυστηριώδεις» πλανήτες. Η ίδια ερευνητική ομάδα αναμένεται να χρησιμοποιήσει για τις μελέτες της το τηλεσκόπιο James Webb Space Telescope, το οποίο θα τεθεί σε λειτουργία του χρόνου.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ, DW