Την πρώτη νίκη απέναντι στον λαϊκισμό και τον εθνικισμό κέρδισε η Ευρώπη μετά την επικράτηση, αν και με αισθητά μειωμένα ποσοστά, του κεντροδεξιού πρωθυπουργού Μάρκ Ρούτε στις ολλανδικές εκλογές. Ακολουθούν οι σημαντικές εκλογικές αναμετρήσεις σε Γαλλία και Γερμανία όπου και εκεί παρουσιάζεται άνοδος των αντιευρωπαϊστών και των ακροδεξιών.
Στην Ολλανδία με καταμετρημένο το 75% των ψήφων, το κόμμα του Ολλανδού πρωθυπουργού κερδίζει το 21,3%, εξασφαλίζει δηλαδή 31-32 έδρες, ενώ ο μεγάλος αντίπαλός του, ο ακροδεξιός Γκερτ Βίλντερς (PVV) είναι δεύτερος με 13.1%. Οι Χριστιανοδημοκράτες (CDA) είναι τρίτοι με 12,5%, και οι κεντρώοι D66 τέταρτοι με 12%.
Μεγάλη ήττα για το Εργατικό Κόμμα (PvdA) του Γερούν Ντάισελμπλουμ, το οποίο από τις 38 έδρες στις προηγούμενες εκλογές πέφτει στις 10. Σύμφωνα με τα διεθνή ΜΜΕ, πρόκειται για ιστορικές απώλειες στην ολλανδική πολιτική.
«Εχουμε περάσει σκαμπανεβάσματα τους τελευταίους μήνες. Θα αρχίσουμε από αύριο να χτίζουμε ξανά στην υποστήριξη του κόσμου. Είμαστε σοσιαλδημοκράτες, δεν εγκαταλείπουμε ποτέ», σχολίασε ο Ντάισελμπλουμ.
Στον αντίποδα, ο μεγαλύτερος νικητής φαίνεται πως είναι η Πράσινη Αριστερά (GroenLinks), που καταγράφει τα μεγαλύτερα κέρδη σε σύγκριση με το 2012 και συγκεντρώνει 14 έδρες.
Σε πανηγυρικό ύφος ήταν η πρώτη αντίδραση του Βίλντερς έπειτα από τα exit poll. «Κερδίσαμε έδρες! ο Ρούτε δεν θα με ξεφορτωθεί», έγραψε στο Twitter ο ακροδεξιός.
Η σύγκριση μεταξύ των εδρών που «έδωσε» σε κάθε κόμμα τα exit poll με εκείνες που είχε εξασφαλίσει στις εκλογές του 2012.
Την δεύτερη θέση καταλαμβάνει τελικά το «Κόμμα για την Ελευθερία» (PVV) του ακροδεξιού Γκερτ Βίλντερς στις ολλανδικές εκλογές, σύμφωνα με τα αποτελέσματα από την καταμέτρηση του 90% των ψήφων. Ο κ. Βίλντερς κερδίζει πέντε ακόμα έδρες στο Κοινοβούλιο, φτάνοντας συνολικά τις 20, ενώ συγκέντρωσε το 13,1% των ψήφων. Υπενθυμίζουμε ότι ορισμένες δημοσκοπήσεις και αναλύσεις πολιτικών αναλυτών των ήθελαν νικητή.
Πρώτο κόμμα βγήκε το κεντρο-δεξιό «Λαϊκό Κόμμα για την Ελευθερία και την Δημοκρατία» (VVD) του νυν πρωθυπουργού, Μαρκ Ρούτε. Ο Ρούτε, αν και κέρδισε την πρωτιά (21,2% των ψήφων), έχασε οκτώ έδρες στο Κοινοβούλιο, πέφτοντας στις 33. Το ολλανδικό κοινοβούλιο διαθέτει 150 έδρες, οι οποίες κατανέμονται με το σύστημα της απλής αναλογικής. Ο Ρούτε θα χρειαστεί τώρα να συμμαχήσει με άλλα κόμματα για την σύσταση μιας κυβέρνησης συνεργασίας, κάτι το οποίο αναμένεται να αποδειχτεί εξαιρετικά δύσκολο.
Η προσέλευση στις κάλπες έφτασε το 81%, σύμφωνα με τα exit poll, που είναι η υψηλότερη τα τελευταία 31 χρόνια. Μάλιστα, εκλογικά τμήματα στη Χάγη έμειναν ανοιχτά και μετά τις 9 μ.μ. (τοπική ώρα), που είχε ανακοινωθεί ότι θα κλείσουν οι κάλπες, καθώς υπήρχαν ουρές ψηφοφόρων έξω από αυτά.
Τι θα χρειαστεί για τον σχηματισμό κυβέρνησης
Ήδη έχουν ξεκινήσει τα σενάρια, σχετικά με τον σχηματισμό κυβέρνησης στην Ολλανδία.
Το Politico εκτιμά ότι υπάρχουν δύο πιθανότητες για κυβερνητικό συνασπισμό τεσσάρων κομμάτων. Μία συμφωνία του Ρούτε με τους Χριστιανοδημοκράτες, τους κεντρώους του D66 και την Πράσινη Αριστερά ή συνεργασία ανάμεσα στους τρεις πρώτους και το Εργατικό Κόμμα. Οι διαπραγματεύσεις θα μπορούσαν να κρατήσουν ακόμη και μήνες, προβλέπει ο Guardian. Ο μέσος όρος στην Ολλανδία για αυτή τη διαδικασία είναι τρεις μήνες και το ρεκόρ για αυτές τις συζητήσεις είναι πάνω από 200 ημέρες, σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα.
Σύμφωνα με το γράφημα που δημοσίευσε η εφημερίδα NRC, είναι η πρώτη φορά που θα χρειαστούν 4 κόμματα για να σχηματιστεί κυβερνητικός συνασπισμός.
Η κρίση με την Τουρκία
Η κρίση που ξέσπασε στις διπλωματικές σχέσεις της Χάγης με την Αγκυρα φαίνεται ότι έπαιξε ρόλο στη νίκη του Ρούτε. Από τους ερωτηθέντες στα exit poll, το 34% εκείνων που απάντησαν ότι ψήφισαν το κόμμα του Ολλανδού πρωθυπουργού (VVD), δήλωσαν ότι η διπλωματική κόντρα έπαιξε ρόλο στην απόφασή τους. Αξίζει να σημειωθεί όμως ότι το 81% εκείνων που επέλεξαν τον Ρούτε το έκαναν για τους χειρισμούς τους στην οικονομία.
«Οι χειρισμοί επέτρεψαν στον Ρούτε να εμφανιστεί ως ηγέτης», σχολίασε ο Αντρέ Κλουβέλ, πολιτικός αναλυτής του Free University του Αμστερνταμ.
«Ενας πολιτικός δεν θα μπορούσε να ζητήσει καλύτερη δημοσιότητα λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές», πρόσθεσε ο Κλουβέλ μιλώντας στον Guardian. «Ο Ρούτε είχε την ευκαιρία να δείξει ότι μπορούσε πραγματικά να διώξει τους Τούρκους και να πει στον Βίλντερς ”Εσύ απλά κάθεσαι εκεί και τουιτάρεις”… Αυτό έδωσε στον Ρούτε την εκλογική νίκη», πρόσθεσε ο πολιτικός αναλυτής.
Οι αντιδράσεις στην Ευρώπη
Το Βερολίνο εξέφρασε την ικανοποίησή του για τα αποτελέσματα στις ολλανδικές εκλογές. Ο προσωπάρχης της καγκελαρίας και στενός συνεργάτης της Ανγκελα Μέρκελ, Πέτερ Αλτμάιερ έγραψε στο Twitter: «Ολλανδία είσαι μια πρωταθλήτρια. Συγχαρητήρια για αυτό το φανταστικό αποτέλεσμα».
Λίγη ώρα αργότερα, η Καγκελάριος συνεχάρη τηλεφωνικά τον Ρούτε. «Ανυπομονώ για περαιτέρω καλή συνεργασία μας ως φίλοι, γείτονες, Ευρωπαίοι», του είπε.
Ο Μάρτιν Σουλτς από την άλλη έγραψε στον λογαριασμό του: «Ο Γκερτ Βίλντερς δεν μπορούσε να κερδίσει. Είμαι ανακουφισμένος, αλλά πρέπει να συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε για μία ανοιχτή και ελεύθερη Ευρώπη».
«Η πλειονότητα των Ολλανδών ψηφοφόρων απέρριψε τους αντι-ευρωπαϊκούς λαϊκιστές. Αυτό είναι μια καλή είδηση. Σας χρειαζόμαστε ισχυρούς», έγραψε στο Twitter το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών.
Τη νίκη του Ρούτε επί του ακροδεξιού αντιπάλου του πανηγύρισαν και άλλοι Ευρωπαίοι. «Μία ψήφος για την Ευρώπη, μία ψήφος κατά των εξτρεμιστών», είπε ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.
«Συγχαρητήρια στους Ολλανδούς γιατί σταμάτησαν την άνοδο της ακροδεξιάς», έγραψε ο Γάλλος ΥΠΕΞ, Ζαν Μαρκ Ερό στο Twitter.