Είναι η πρώτη φορά από το 1999 οπότε γνωρίστηκε με τον Ρώσο πρόεδρο σε μια συμφωνία της Εxxon με τη Rosneft, κατά την οποία ο Ρεξ Τίλερσον αντιμετωπίζει την επίσημη “διπλωματική ψυχρότητα” του Βλαντιμίρ Πούτιν. Όμως τώρα δεν πρόκειται για τον ισχυρό άνδρα της Εxxon και οι “δουλειές” με τη Rosneft, αλλά τον υπουργό εξωτερικών των ΗΠΑ, με τη νέα ιδιότητα του οποίου επισκέπτεται για πρώτη φορά τη Μόσχα.
Ίσως αυτό να… “βολεύει” και κάπως το νέο υπουργό, καθώς η τοποθέτηση του στη θέση του επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ είχε εγείρει έντονες αντιδράσεις και από Δημοκρατικούς και από Ρεπουμπλικανούς, με αφορμή ακριβώς τη γνωστή στενή εμπορική σχέση Τίλερσον – Πούτιν.
Μάλιστα κάποιοι είχαν κάνει λόγο για αντικρουόμενα συμφέροντα του Τίλερσον, είχαν διατυπώσει υπόνοιες για την περίφημη υπόθεση κατασκοπείας και εξέφραζαν ερωτήματα για το κατά πόσο ως επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας θα επανεξετάσει το θέμα των ρωσικών κυρώσεων, για τις οποίες το 2013 είχε εκφράσει έντονες αντιρρήσεις.
Ο Τίλερσον λοιπόν, σε αντίθεση με τον προκάτοχό του Κέρι ο οποίος κατά παράβαση του πρωτοκόλλου συναντούσε το Ρώσο ηγέτη, δεν θα συναντηθεί με τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Αφορμή επίσημη, είναι η πυραυλική επίθεση των ΗΠΑ στη Συρία, γεγονός που προκάλεσε την θυελλώδη αντίδραση του Κρεμλίνου.
Πρόκειται όντως για το τέλος μια πολύχρονης και επικερδούς φιλίας;
Ο Τίλερσον συνεργάστηκε τόσο στενά με τον Πούτιν ώστε μετά την πετρελαϊκή συμφωνία το 2011, του απονεμήθηκε μια από τις μεγαλύτερες ρωσικές διακρίσεις, το μετάλλιο της Ρωσική φιλίας.
Ο Τίλερσον ένας γνήσιος Τεξανός, άρχισε να εργάζεται σε ExxonMobil το 1975 ως μηχανικός παραγωγής και έφθασε στα υψηλότερα κλιμάκια του πετρελαϊκού κολοσσού.
Στο νέο του ρόλο, ο Τίλερσον θα πρέπει να διαχειριστεί τη δύσκολη σχέση μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένων των οικονομικών κυρώσεων που έχουν επιβληθεί μετά την επέμβαση της Μόσχας στην Ουκρανία και την προσάρτηση της Κριμαίας.
Οι εικόνες όσες χίλιες λέξεις
Η μακρόχρονη εμπορική συνεργασία Πούτιν Τίλερσον καταγράφεται στις επίσημες φωτογραφίες των δύο ανδρών σε σημαντικούς σταθμούς στην πολύχρονη καριέρα τους. Ο μεν στην πολιτική ο δε στην επιχειρηματική. Ασφαλώς η κάθε συμφωνία τέτοιου επιπέδου προϋποθέτει ατελείωτες ώρες συζητήσεων και διαπραγματεύσεων πίσω από ερμητικά κλειστές πόρτες.
Ο Τίλερσον συναντήθηκε για πρώτη φορά με τον Πούτιν το 1999 στο νησί Sakhalin της Ρωσίας στην Άπω Ανατολή, όταν η Exxon υπέγραψε συμφωνία με το ρωσικό κρατικό γίγαντα πετρελαίου Rosneft
Το 2011, η Exxon υπογράφει άλλη συμφωνία με τη Rosneft 3,2 δισεκατομμύριων δολαρίων με την οποία παραχωρείται στην Exxon άδεια για την ανάπτυξη υπεράκτιων κοιτασμάτων πετρελαίου στη ρωσική αρκτική. Ως αντάλλαγμα η Rosneft να συμμετάσχει σε μια σειρά έργων με έδρα τις ΗΠΑ της Exxon.
Χειραψία Πούτιν – Τίλερσον μετά τη συνάντησή τους στο Novo-Ogaryovo έξω από τη Μόσχα, τον Απρίλιο του 2012
Rosneft και Exxon επέκτειναν τη συμφωνία το 2013. Ωστόσο ένα χρόνο αργότερα ακυρώθηκε όταν οι ΗΠΑ επέβαλαν κυρώσεις στη Ρωσία για την προσάρτηση της Κριμαίας και την εισβολή στην Αν. Ουκρανία. Ο Τίλερσον καταδίκασε έντονα τις κυρώσεις, λέγοντας ότι προκάλεσε «ευρεία παράπλευρες απώλειες».
Βλαντιμίρ Πούτιν και Ρέξ Τίλερσον σε θερμή χειραψία στην τελετή υπογραφής της συμφωνίας Rosneft και Exxon Mobil Corporation στο λιμάνι Tuapse της Μαύρης Θάλασσας, τον Ιούνιο του 2012.
Ο διορισμός Τίλερσον είχε προκαλέσει έντονη κριτική λόγω πιθανών συγκρούσεων συμφερόντων. Ένα από τα πρώτα ζητήματα στην ατζέντα του, για παράδειγμα, είναι αν θα άρει τις κυρώσεις στη Ρωσία. Ο Τίλερσον κατέχει σήμερα 151 εκατ. δολάρια σε μετοχές στην Exxon, και η αξία των εν λόγω μετοχών θα αυξηθεί σε περίπτωση άρσης των κυρώσεων.
Το 2012, Πούτιν και Τίλερσονμε στο οικονομικό φόρουμ στην Αγία Πετρούπολη στην Αγία Πετρούπολη, Ρωσία.
Ο Πούτιν απένειμε προσωπικά στον Τίλερσον το μετάλλιο ρωσική Φιλίας το 2013, την υψηλότερη τιμή που παραχωρείται σε ξένους πολίτες.