ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Για “δύο Τουρκίες” και μια χώρα διχασμένη και πολωμένη, κάνει λόγο η διάσημη Τουρκάλα συγγραφέας Ελίφ Σαφάκ σε άρθρο της στη La Republicca μετά το αποτέλεσμα του προχθεσινού δημοψηφίσματος.
” Είμαι θλιμμένη και ανήσυχη για την πατρίδα μου. Η Τουρκία είναι μια χώρα βαθιά διχασμένη και πολωμένη. Υπάρχουν δύο Τουρκίες, τελείως διαφορετικές μεταξύ τους. Το δημοψήφισμα αυτό θα αλλάξει τη μοίρα της Τουρκίας για πολλές από τις επόμενες γενιές. Αυτά που συμβαίνουν στην Τουρκία μπορεί να έχουν επιπτώσεις σε μια ολόκληρη περιοχή. Αυτός είναι ο λόγος που το δημοψήφισμα ήταν εξαιρετικά σημαντικό. Η απόφαση όμως να περάσει η Τουρκία σε ένα προεδρικό σύστημα ελήφθη με πολύ μικρή διαφορά. Και η εκστρατεία που είχε προηγηθεί ήταν μονομερής και άδικη. Μια τόσο σημαντική απόφαση δεν μπορεί να ληφθεί χωρίς ευρεία συναίνεση και εθνική αρμονία. Είναι πολύ θλιβερό.
Αυτό που βλέπουμε στην Τουρκία είναι το τέλος της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Οσοι υπερασπίζονται το προεδρικό σύστημα προσπαθούν να υποβαθμίσουν τη σημασία του λέγοντας ότι το ίδιο ισχύει στη Γαλλία ή στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αλλά δεν είναι έτσι. Και δεν είναι έτσι επειδή εμείς από τη δημοκρατία έχουμε μόνο την εξωτερική μορφή, όχι την κουλτούρα. Η ελίτ που κυβερνά την Τουρκία δεν καταλαβαίνει ότι για μια αυθεντική και πλουραλιστική δημοκρατία δεν αρκούν οι κάλπες. Η Τουρκία δεν έχει το σύστημα των αντίβαρων, το κράτος δικαίου, τη διάκριση των εξουσιών και τον ελεύθερο Τύπο που έχουν οι ΗΠΑ και η Γαλλία με τα προεδρικά τους συστήματα. Αυτό που συμβαίνει λοιπόν στην Τουρκία είναι η σχεδόν απόλυτη μονοπώληση της εξουσίας. Το αποτέλεσμα θα είναι μόνο δυστυχία και τα δυστυχισμένα κράτη δεν μπορούν να είναι σταθερά.
Κανείς δεν μπορεί να καταλογίσει στο μέτωπο του ΟΧΙ ευθύνη για την ήττα, καθώς δεν υπήρξε ισοτιμία στην προεκλογική εκστρατεία. Τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης, τόσο οι εφημερίδες όσο και τα κανάλια, προπαγάνδιζαν μέρα νύχτα το ΝΑΙ. Το μέτωπο του ΟΧΙ δεν είχε τον ίδιο χώρο ούτε ένα βήμα για να εκφράζει τις ανησυχίες του.
Όποιος τολμούσε να πει δημοσίως ότι θα ψήφιζε ΟΧΙ δεχόταν απειλές ή επιθέσεις. Πολλοί έχασαν τη δουλειά τους. Η Τουρκία έχει γίνει η μεγαλύτερη φυλακή δημοσιογράφων στον κόσμο, ξεπερνώντας και την Κίνα. Καθηγητές πανεπιστημίου απολύθηκαν επειδή υπέγραψαν μια διακήρυξη υπέρ της ειρήνης. Οι ηγέτες του κουρδικού κόμματος HDP, όπως και δήμαρχοι της περιοχής, συνελήφθησαν και φυλακίστηκαν. Σε ένα τέτοιο κλίμα φόβου και τρομοκρατίας πώς μπορεί να διεξαχθεί ένα δίκαιο και τίμιο δημοψήφισμα;
Οι σχέσεις της Τουρκίας με την Ευρώπη έχουν φτάσει στο ναδίρ. Αλλά τα πράγματα αυτά αλλάζουν, με πρωτοβουλία είτε της μιας είτε της άλλης πλευράς. Οι τούρκοι πολιτικοί καθοδηγούνται πολύ από το συναίσθημα και τα συναισθήματα αλλάζουν διαρκώς. Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι στην Τουρκία υπάρχουν πολλοί άνθρωποι με ανοιχτούς ορίζοντες που επιθυμούν μια καλύτερη δημοκρατία. Η Ευρώπη δεν πρέπει λοιπόν να διακόψει τον διάλογο με την προοδευτική κοινωνία της Τουρκίας.
Ένα από τα πρώτα πράγματα που είπε ο Ερντιγάν στην επινίκια ομιλία του αφορούσε την επαναφορά της ποινής του θανάτου. Αυτό θα σήμαινε ακόμη μεγαλύτερη επιδείνωση των σχέσεων με την ΕΕ. Ο ηγεμονικός λόγος σήμερα στην Τουρκία κυριαρχείται από τον ισλαμισμό, τον τουρκικό εθνικισμό και τον ευρωσκεπτικισμό. Οι πολιτικοί και οι φιλοκυβερνητικές εφημερίδες λένε στους νέους ότι είναι καλύτερα να εγκαταλείψουν κάθε ευρωπαϊκή προοπτική και να ακολουθήσουν την αντίθετη κατεύθυνση. Τους λένε ότι είναι καλύτερα να ενταχθούν στο Σύμφωνο της Σαγκάης, μαζί με το Κιργιστάν, το Καζαχστάν, το Τατζικιστάν, τη Ρωσία και την Κίνα. Είναι αλήθεια ότι μια χώρα με τόσο κακές επιδόσεις στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε μια τέτοια οικογένεια πρέπει να ανήκει. Όμως την ίδια στιγμή η Τουρκία είναι σημαντική για την Ευρώπη και η Ευρώπη είναι σημαντική για την Τουρκία. Οι σχέσεις ανάμεσά τους πρέπει λοιπόν να συνεχιστούν.
* Η Ελίφ Σαφάκ είναι η πιο δημοφιλής συγγραφέας της Τουρκίας
Ποια είναι:
Γεννημένη στη Γαλλία, η Σαφάκ παρέμεινε με τη μητέρα της όταν χώρισαν οι γονείς της. Πέρασε την εφηβεία της στη Μαδρίτη και το Αμμάν της Ιορδανίας, προτού επιστρέψει στην Τουρκία. Αποφοίτησε από το τμήμα Διεθνών Σχέσεων του Μεσανατολικού Τεχνικού Πανεπιστημίου στην Άγκυρα.
Η Σαφάκ ξεκίνησε στη λογοτεχνία με την ιστορία της, Kem Gözlere Anadolu, που δημοσιεύτηκε το 1994. Το πρώτο της μυθιστόρημα, Pinhan (O Σούφι), κέρδισε το “βραβείο Μεβλάνα” το 1998, το οποίο απονέμεται στο καλύτερο έργο μυστικιστικής λογοτεχνίας στην Τουρκία. Το βιβλίο της Şehrin Aynaları (Καθρέφτες της Πόλης) της απέφερε το “Βραβείο της Ένωσης Τούρκων Συγγραφέων”. Η Σαφάκ κέρδισε όλα τα διακεκριμένα λογοτεχνικά βραβεία στην Τουρκία πριν από την ηλικία των 30.
Η Σαφάκ έχει γράψει δύο μυθιστορήματα στα Αγγλικά. Εξαιτίας αναφορών στην Αρμενική Γενοκτονία στο δεύτερο από αυτά, Το Μπάσταρδο της Κωνσταντινούπολης (The Bastard of Istanbul) (στα Τούρκικα ο τίτλος ήταν “Ο Πατέρας και Ο Μπάσταρδος”), η Σαφάκ κατηγορήθηκε στην Τουρκία για “προσβολή της Τουρκικότητας” σύμφωνα με το Άρθρο 301 του Τουρκικού Ποινικού Κώδικα. Η υπόθεση απορρίφθηκε τον Ιούνιο του 2006. Εντούτοις, οι εισαγγελείς ξανάνοιξαν την υπόθεση τον Ιούλιο του 2006.[1] Στις 21 Σεπτεμβρίου 2006, και η καινούρια αυτή υπόθεση έκλεισε λόγω έλλειψης στοιχείων.
Η Σαφάκ συνέγραψε επίσης τον πρόλογο της λογοτεχνικής ανθολογίας Ιστορίες από το Εκπατρισμένο Χαρέμι: Ξένες Γυναίκες στην Σύγχρονη Τουρκία, που αφορά μεταξύ άλλων στα γυναικεία δικαιώματα και την εθνική ταυτότητα.
Σήμερα η Ελίφ Σαφάκ ζεί το μισό χρόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες και γράφει επίσης για εφημερίδες και περιοδικά στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Το 2005 παντρεύτηκε τον Τούρκο δημοσιογράφο Εγιούπ Τζαν κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού προώθησης βιβλίου τσο Βερολίνο. Στις 15 Σεπτεμβρίου 2006 γεννήθηκε η κόρη τους, Σεχραζάντ Ζελντά.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ, La Repubblica