ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ «Την περίοδο 2009-2013 ξεσάλωσε το σύστημα. Δεν υπάρχει ιστορικό προηγούμενο, εντός και εκτός Ελλάδας», δήλωσε ο καθηγητής της Τραπεζικής Οικονομικής-ΟΠΑ και πραγματογνώμονας για την έρευνα στο σκάνδαλο των «θαλασσοδανείων» ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, στην ΕΡΤ1 και στην εκπομπή «Δεύτερη Ματιά».
Ολόκληρη η συνέντευξη του πραγματογνώμονα και καθηγητή κου Σαπουντζόγλου
Από τον Απρίλιο του 2017 μέχρι και τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους, διερεύνησα τις χρηματοδοτήσεις των πολιτικών κομμάτων και συνέταξα το κείμενο-πόρισμα της πραγματογνωμοσύνης το οποίο υπέβαλα στους οικονομικούς εισαγγελείς
Το βασικό αντικείμενο της πραγματογνωμοσύνης είναι το πως δόθηκαν αυτά τα δάνεια.
Μια σύντομη αναφορά:
- Καταρχήν λάβαμε υπόψη μας το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τις χρηματοδοτήσεις των πολιτικών κομμάτων. Αυτό διαχρονικά, από το 2001-2014.
- Το νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο λειτουργίας των τραπεζών και εποπτείας τους.
- Την έκθεση της ΤτΕ, η οποία είχε εκδοθεί τον Απρίλιο 2012, ύστερα από την ανάδειξη του θέματος στο Ελληνικό Κοινοβούλιο, τον Νοέμβριο του 2011, αναφορικά με το πως δίνονταν τα Δάνεια αυτά. Αναγκάστηκε η ΤτΕ, λόγω της ανάδειξης του θέματος, να συντάξει μια Ειδική Έκθεση Ειδικής Έρευνας, την οποία έλαβα σαφώς υπόψη μου, επί τη βάση της οποίας, εκδόθηκε τότε το πρώτο πόρισμα του επίκουρου οικονομικού εισαγγελέα κ. Καλούδη. Το οποίο στη συνέχεια αρχειοθετήθηκε.
- Έλαβα υπόψιν μου και όλο το Σώμα των Πρακτικών της Βουλής
- Με την βοήθεια της προϊσταμένης του προανακριτικού τμήματος, επικοινώνησα με όλες τις Τράπεζες και απέστειλα σε αυτές δύο συγκεκριμένα ερωτηματολόγια:
- Έπρεπε να μου αναφέρουν όλες τις κινήσεις των λογαριασμών, για κάθε χρόνο που ερευνούσα, με επιπλέον παρατηρήσεις από ορκωτούς ελεγκτές- λογιστές
- Συλλογή στοιχείων ανά Τράπεζα και ανά κόμμα
Ήλεγξα όλα τα στοιχεία μέχρι και τον Δεκέμβριο του 2016. Μία τράπεζα, η Alpha Bank. δεν έχει δώσει δάνεια στα κόμματα και δεν συμπεριλαμβάνεται στην κατηγορία αυτή. Έχει δώσει δάνεια σε Μέσα Μαζικής ενημέρωσης και δεν με αφορά.
Επίσης ζήτησα από την ΤτΕ να μου στείλει τους πίνακες με τους οποίους οι Τράπεζες «ραπορτάρουν» σε αυτήν, κάθε περίπτωση δανείου και κάθε συνεπαγόμενη μεταβολή της υγείας του δανείου και των σχετικών χαρακτηριστικών της δεδομένης δανειοδοσίας. Δηλαδή με τους πίνακες αυτούς, η ΤτΕ ενημερώνεται για το πως εξελίσσονται οι οφειλές των δανείων.
Επίσης έστειλα μέσω του 18ου Προανακριτικού Τμήματος, συγκεκριμένες επιστολές στο ΥπΟικ για να μου πουν ποιό είναι το σύνολο των κεφαλαίων που χορηγήθηκαν διαχρονικά για την περίοδο 2001-2015. Και ζήτησα να μου πουν με ποιο τρόπο ενημερώνεται το Υποικ , το Λογιστήριο του Κράτους αλλά και η ΤτΕ από τις εκχωρήσεις των χρηματοδοτήσεων προς τα κόμματα.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Μέχρι το σημείο που ήλεγξα εγώ, δηλαδή μέχρι 31/12/2016, τα υπόλοιπα οφειλών των τεσσάρων κομμάτων, ανήρχοντο σε 449,6 εκατ. ευρώ. Το μέγεθος αυτό, με 31/12/2017 τείνει να ξεπεράσει το μισό δισεκατομμύριο ευρώ. Με πρόσφατες εκτιμήσεις που έκανα και με ημερομηνία 31 Αυγούστου 2018, οι οφειλές των κομμάτων κινούνται από 530 εκατ. ευρώ.
Τα αυξανόμενα ποσά οφειλών των κομμάτων, και κυρίως του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, θα πρέπει να τα συσχετίσουμε με την κρατική επιχορήγηση που έλαβαν την προγενέστερη περίοδο., η οποία ανέρχεται σε 634,4 εκατ. ευρώ. Δηλαδή το θέμα δεν είναι μόνο η οφειλή έναντι των τραπεζών, είναι και τα λεφτά που πήραν τα κόμματα από την κρατική επιχορήγηση, δηλαδή το συνολικό βάρος της ελληνικής κοινωνίας ανάγεται στο άθροισμα των ποσών 449 εκατ συν 634 εκατ. ευρώ. Δηλαδή , 1,2 δις ευρώ, περίπου.
ΤΑ ΚΟΜΜΑΤΑ
Με 31 Δεκεμβρίου 2016, το ΠΑΣΟΚ χρωστούσε 199,7 εκατ. ευρώ, ποσοστό που αντιστοιχεί στο 44,5% τη συνολικής οφειλής των κομμάτων.
Η ΝΔ, με 31/12/2016, όφειλε 223,3 εκατ. ευρώ, δηλαδή ποσοστό 50,8% της συνολικής οφειλής των κομμάτων στο τραπεζικό σύστημα.
Κατά συνέπεια και τα δύο κόμματα εκφράζουν δανεισμό σε ποσοστό 99,6%
Το ΚΚΕ , με 31/12/2016 έχει οφειλή 8.5 εκατ. ευρώ και είναι πλήρως ενήμερο
Ο ΣΥΡΙΖΑ, με 31/12/2016, έχει οφειλή 8,2 εκατ. ευρώ και αυτό πλήρως ενήμερο
Για το ΚΚΕ δεν προκύπτει δίωξη για κακουργηματική πράξη.
Η ΤΡΑΠΕΖΑ της ΕΛΛΑΔΑΣ
Η ΤτΕ πέρα από τις ευθύνες για την υπέρμετρη πιστωτική επέκταση προς τα κόμματα, είναι σαφές ότι ήταν ενήμερη για την κατάσταση των δανείων των κομμάτων. Το ίδιο ισχύει διηνεκώς και για το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους.
Υπήρχε μια αβελτηρία αναφορικά με τις εποπτικές αρχές. Κάθε πιστωτικό άνοιγμα εκείνη την περίοδο έπρεπε να καταγραφεί σε δύο πράξεις διοικητή Τράπεζας της Ελλάδας, αλλά οι τράπεζες λόγω έλλειψης ελέγχου, θεωρούσαν τα κόμματα ως κράτος, δηλαδή σαν να ήταν αξιόχρεα και δεν έπαιρναν ούτε προβλέψεις, πράγμα τραγικό.
Μετά την έκδοση του πορίσματος του ελέγχου της ΤτΕ και του πορίσματος Καλούδη βγήκε μια πράξη διοικητή ΤτΕ η οποία ενημέρωνε ότι τα κόμματα δεν είναι δημόσιος τομέας. Αυτό έγινε στις 30 Απριλίου του 2014. Τέσσερα χρόνια μετά τα μνημόνια. Αυτό το πόρισμα χαρακτηρίζει τα κόμματα ως ανήκοντα στον ιδιωτικό τομέα και τα κριτήρια χρηματοδότησής τους θα έπρεπε να είναι διαφορετικά. Στην πράξη, αυτή η αξιλόγηση, σήμαινε την εκτίμηση του πιστωτικού κινδύνου στα ύψη και άρα η πιθανολόγηση αθέτησης ήταν πολύ μεγάλη.
ΤΑ ΔΑΝΕΙΑ την περίοδο των μνημονίων
Η περίοδος 2009-2013 είναι η περίοδος που «ξεσαλώνει» το σύστημα . Καλπάζουν τα δάνεια, και το 2013 μετά από τροπολογία θεσπίστηκε και το ακαταδίωκτο των τραπεζικών στελεχών, γιατί το 2012 με το πόρισμα Καλούδη είχε ασκηθεί δίωξη.
ΚΡΙΤΗΡΙΟ για την Δανειοδότηση
Αυτό είναι στοιχείο διερεύνησης από εμένα και κατέθεσα στον Οικονομικό Εισαγγελέα την άποψή μου.
Το ποσοστό χρηματοδότησης είναι συνάρτηση δυο παραγόντων. Ο πρώτος παράγοντας είναι το ποσοστό επί των εσόδων ή δαπανών του τακτικού προυπολογισμού. Ο δεύτερος παράγοντα που επηρέαζε είναι το ποσοστό της εκλογικής επιτυχίας. Εάν μείνουμε σε ένα εκλογικό κύκλο, δηλαδή , μία 4ετία, μπορείς να πεις ότι τα χρήματα θεωρούνται δεδομένα, αρκεί να μην μειωθεί η χρηματοδότηση με βάση τα ποσοστά που πήρες. Όταν ενεχυριάσεις έσοδα που υπερβαίνουν την 4ετία, γιατί υπήρξαν έσοδα που ενεχυριάστηκαν με βάση το εκλογικό ποσοστό του 2020, αυτό δεν έχει προηγούμενο.
ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ
Στην Ελλάδα δεν έχει υπάρξει τέτοιο ιστορικό προηγούμενο, γιατί η συγκροτημένη χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων ξεκινάει στις αρχές του 2000. Υπήρχαν και προηγουμένως δάνεια σε κόμματα αλλά δεν είχαν σχηματοποιημένη μορφή.
Στο εξωτερικό, κατέθεσα στην πραγματογνωμοσύνη μου, δυο περιπτώσεις όπου η διασφάλιση της διαφάνειας στην χρηματοδοτική διαχείριση των κομμάτων είναι κάτι το ασύλληπτο, συγκρίνοντάς το με μας. Δεν αρκεί να βάλεις το διπλογραφικό σύστημα στα κόμματα. Πρέπει να βάλεις την αναλυτική λογιστική για να ψάξεις το κάθε δάνειο πως δόθηκε, που δόθηκε, από ποιον δόθηκε, τους όρους εξόφλησης, όρους επιτοκιακούς κλπ
ΤΡΑΠΕΖΕΣ που έδωσαν δάνεια
Τα περισσότερα δάνεια στα κόμματα τα έδωσε η Αγροτική Τράπεζα και η οποία εξαγοράστηκε από την Πειραιώς. Επίσης δάνεια έδωσαν και οι Εθνική, Πειραιώς, Eurobank, Marfin.
Το ενδιαφέρον είναι ότι διερευνώντας να βρω τα εισηγητικά σημειώματα, τις εισηγήσεις πιστοληπτικής ικανότητας, καθώς επίσης και τον τρόπο που υπολόγιζαν τον πιστωτικό κίνδυνο οι τράπεζες, μου προέκυψε το εξής παράδοξο:
Τα έγγραφα της Τραπέζης Πειραιώς που διαπιστώνεται η χορηγητική πρακτική βρίσκονται στα χέρια ενός δικηγορικού γραφείου, που από την εποχή της ενσωμάτωσης ενός κομματιού της Αγροτικής στην Πειραιώς δεν έχουν περιέλθει στην κυριότητα της Τράπεζας … ακόμη!!!
Αυτό είναι στοιχείο προς διερεύνηση και δεν το έχω συναντήσει ποτέ ξανά.-