ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Τον αντίκτυπο που προκάλεσε στη Βόρεια Μακεδονία το γεγονός πως η Συνταγματική αναθεώρηση και η αλλαγή του ονόματος με την προσθήκη “Βόρεια” δεν ήταν αρκετά για την ΕΕ προκειμένου να δώσει το “πράσινο φως” για την ενταξιακή πορεία των γειτόνων περιγράφει το ρεπορτάζ της Νεκταρίας Σταμούλη για το POLITICO. Μέσα από δηλώσεις της πολιτειακής ηγεσίας γίνεται σαφές, όπως αναφέρει και ο τίτλος, η μελαγχολία που έχει προκαλέσει στη χώρα το βέτο του Εμανουέλ Μακρόν.
“Είμαστε ακόμα απογοητευμένοι, θυμωμένοι και λίγο ενοχλημένοι γιατί είχαμε πάρει μια υπόσχεση από την Ευρωπαϊκή Ένωση πως όταν εμείς ‘παραδώσουμε’ (το νέο όνομα) και αυτοί με τη σειρά τους θα ‘παραδώσουν’ (την ενταξιακή πορεία στην ΕΕ) και δεν τα κατάφεραν”, δηλώνει ο πρωθυπουργός, Ζόραν Ζάεφ.
Ενδεικτικό του κλίματος είναι πως ο κ. Ζάεφ, μετά την αρνητική παρέμβαση του Εμανουέλ Μακρόν, που υποστήριξε ότι η ΕΕ πρέπει να μεταρρυθμιστεί πριν προσθέσει νέα μέλη, ζητώντας την αναθεώρηση της διαδικασίας προσχώρησης, χτύπησε “καμπανάκι” δηλώνοντας πως τα Βαλκάνια ήταν μια “ωρολογιακή βόμβα” πριν λίγο καιρό. Συμπλήρωσε πως οι ηγέτες έπρεπε να εργαστούν σκληρά για να εξασφαλίσουν ότι η απόφαση της ΕΕ δεν θα οδηγήσει σε υποχώρηση.
“Δεν θέλουμε να επιτρέψουμε αυτό το είδος του ιστορικού σφάλματος να οδηγήσει στον εθνικισμό, στον ριζοσπαστισμό, στον λαϊκισμό, να ανοίξει ξανά τα ενδοεθνικά προβλήματα στη χώρα μου, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή”, δήλωσε χαρακτηριστικά.
Οι επικριτές της απόφασης της ΕΕ αναφέρουν ότι η προοπτική ένταξης σε αυτήν αποτελεί ένα ισχυρό κίνητρο για τις κυβερνήσεις της περιοχής να ενισχύσουν το κράτος δικαίου, να προωθήσουν τις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, να απορρίψουν τον βίαιο εθνικισμό και να καλλιεργήσουν καλές σχέσεις με τους γείτονές τους.
Χωρίς αυτό το κίνητρο, προειδοποιούν ότι άλλες δυνάμεις όπως η Ρωσία, η Κίνα, η Τουρκία και τα κράτη του Κόλπου θα ασκήσουν μεγαλύτερη ισχύ στα Δυτικά Βαλκάνια και η περιοχή θα μπορούσε να επανέλθει στον εθνικισμό που πυροδότησε μια σειρά από πολέμους στη δεκαετία του 1990.
Τι κρύβεται, όμως πίσω από τους πολιτικούς σχεδιασμούς του Μακρόν; Το ρεπορτάζ του POLITICO αναφέρει πως μεταξύ διπλωματών στις Βρυξέλλες και πολιτικών στα Βαλκάνια, ο Γάλλος πρόεδρος είναι “ύποπτος” ότι χρησιμοποιεί τη διεύρυνση ως μέρος ενός μεγαλύτερου αγώνα εξουσίας για να γίνει ο κυρίαρχος ηγέτης στην ΕΕ, καθώς η κυριαρχία της Γερμανίδας Καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ καταρρέει.
“Αυτή είναι ουσιαστικά μια αλλαγή στην πολιτική φρουρά στις Βρυξέλλες. Είναι ένα παιχνίδι εξουσίας, το οποίο παίζεται ανάμεσα στους βασικούς παίκτες που βρίσκονται πίσω από τα παρασκήνια και εμείς, ως μια μικρή χώρα που εξακολουθεί να βρίσκεται εκτός αυτής της υποδομής της ΕΕ, θα πρέπει να περιμένουμε και να ελπίζουμε για τα καλά μηνύματα”, δήλωσε ο Πρόεδρος της Βόρειας Μακεδονίας, Στέβο Πενταρόφσκι.
Ο τρόπος με τον οποίο ο Εμανουέλ Μακρόν έχει μιλήσει για την περιοχή έχει επίσης συζητηθεί μεταξύ των ηγετών των Δυτικών Βαλκανίων: “Αναφέρθηκε αρκετές φορές στα Δυτικά Βαλκάνια ως μια γειτονιά της ΕΕ. Δεν είμαστε γείτονες, είμαστε στην Ευρώπη”, δήλωσε ο Πεντάροφσκι . “Από θεσμική άποψη, είμαστε οι χώρες που έχουν το πλήρες δικαίωμα να ζητήσουν την ένταξη, σύμφωνα με τη συνθήκη της ΕΕ που υπογράφηκε το 1957”.
Στις δηλώσεις του στο POLITICO ο Στέβο Πενταρόφσκι απέρριψε την ιδέα, την οποία ενστερνίζονται ορισμένοι αξιωματούχοι και αναλυτές, ότι η χώρα του και άλλοι στην περιοχή θα πρέπει να αποδεχτούν κάποιου είδους συνεταιριστικής ιδιότητας μέλους ή άλλο καθεστώς που δεν θα μπορούσε να χαρακτηρίσει τη Βόρεια Μακεδονία πλήρες μέλος της ΕΕ.
Βάζοντας, ωστόσο, “νερό στο κρασί του” ο πρώτος πολίτης της χώρας δήλωσε ότι θα πρέπει να είναι ανοιχτοί σε αλλαγές στη διαδικασία ένταξης, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι χώρες που βρίσκονται στο μέσο της διαδρομής δεν θα μπορέσουν να προχωρήσουν, όπως πρότεινε η Γαλλία.
Αισοδοξία, πάντως, φαίνεται πως εξακολουθεί να υπάρχει στα υψηλά κλιμάκια της χώρας. Ο Πενταρόφσκι ανέφερε στο POLITICO ότι η Βόρεια Μακεδονία θα συνεχίσει να προσπαθεί να προσεγγίσει τα πρότυπα της ΕΕ. “Το σχέδιο Β της χώρας ήταν να συνεχίσει ξανά το Σχέδιο Α”, επεσήμανε χαρακτηριστικά. Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και ο Ζόραν Ζάεφ: “Λέω να δουλέψουμε ακόμα πιο σκληρά για να κάνουμε τον ήλιο μας να λάμψει περισσότερο”.