Η Διακρατική Συμφωνία που προβλέπει την υποστήριξη υλοποίησης του αγωγού EastMed, είναι πλέον γεγονός. Οι υπογραφές “έπεσαν” σε τελετή στο Ζάππειο, παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, του πρωθυπουργού του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου και του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκου Αναστασιάδη. Οι ηγέτες των τριών χωρών έστειλαν σαφές μήνυμα στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, τονίζοντας πως ο αγωγός δεν στρέφεται ενάντια στην Τουρκία. Επίσης υπογράμμισαν πως η γειτονική χώρα θα πρέπει να σεβαστεί το διεθνές δίκαιο και τους κανόνες καλής γειτονίας.
Τι θα περιλαμβάνει η συμφωνία:
Σύμφωνα με πληροφορίες, η συμφωνία περιλαμβάνει και μέτρα προστασίας του αγωγού. Παράλληλα, στο κείμενο συμφωνίας γίνεται αναφορά:
Στο ρυθμιστικό – αδειοδοτικό πλαίσιο για την διευκόλυνση του έργου και το κοινό φορολογικό πλαίσιο που θα το διέπει.
Στην προοπτική ένταξης και νέων κρατών σε αυτήν καθώς και
Στην προοπτική μεταφοράς πρόσθετων ποσοτήτων φυσικού αερίου από υφιστάμενα ή και νέα κοιτάσματα στη διαδρομή που θα ανακαλυφθούν στο μέλλον. Σημειώνεται ότι η προκαταρκτική τεχνική μελέτη για τον αγωγό, σύμφωνα με την οποία το έργο είναι τεχνικά εφικτό και οικονομικά βιώσιμο, περιλαμβάνει και πρόβλεψη για μεταφορά ποσοτήτων φυσικού αερίου από κοιτάσματα νότια της Κρήτης, εφόσον ανακαλυφθούν.
Η πιο ανταγωνιστική επιλογή μεταφοράς του αερίου της Αν. Μεσογείου
Ο αγωγός φυσικού αερίου EastMed είναι η επιλογή που συγκεντρώνει τα περισσότερα οικονομικά και πολιτικά πλεονεκτήματα για τη μεταφορά φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο προς την Ευρώπη. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από τις προκαταρκτικές μελέτες για το έργο που εκπονήθηκαν για λογαριασμό της εταιρείας ΥΑΦΑ Ποσειδών που διαχειρίζεται το έργο, στην οποία συμμετέχουν με ποσοστά 50%-50% η ΔΕΠΑ και η ιταλική Edison.
Οι προκαταρκτικές μελέτες που πραγματοποιήθηκαν από τους οίκους IHS, Intec SEA και C&M Engineering εξετάζουν τις εναλλακτικές επιλογές για τη μεταφορά του φυσικού αερίου από την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη, καθώς και τις τεχνικές και οικονομικές παραμέτρους της κατασκευής του EastMed. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των μελετών:
Το κόστος μεταφοράς του φυσικού αερίου μέσω του EastMed εκτιμάται στα 2,81 δολάρια ανά MMBtu (εκατομμύριο Btu) ή 3,50 δολάρια ανά MMBtu, ανάλογα με την μεταφορική ικανότητα του αγωγού που θα επιλεγεί (20 ή 10 δισ. κυβικά μέτρα αερίου το χρόνο). Το κόστος εξαγωγής του φυσικού αερίου σε υγροποιημένη μορφή (δηλαδή μεταφορά στην Αίγυπτο και υγροποίηση στα εργοστάσια που βρίσκονται εκεί) κυμαίνεται από 3,65 δολάρια ανά MMBtu έως 4,50 δολάρια ανά MMBtu, ενώ το κόστος μεταφοράς μέσω αγωγού προς την Τουρκία (περίπτωση κατά την οποία η τουρκική κυβέρνηση όπως επισημαίνεται στη μελέτη θα είχε αποφασιστική επιρροή) είναι δολάρια 0,97 ανά MMBtu. Τονίζεται ακόμη, ότι η κατασκευή αγωγού μέσω Τουρκίας προϋποθέτει πιθανώς την λύση του Κυπριακού προβλήματος.
Αντίθετα, η επιλογή του EastMed ξεχωρίζει ως η μόνη εναλλακτική που δεν εξαρτάται από τρίτα μέρη εκτός ΕΕ. Λόγω της άμεσης πρόσβασης στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει το πλεονέκτημα της χαμηλής παρεμβολής πολιτικών κινδύνων και μιας μεγάλης διαφοροποιημένης αγοράς με πολλούς πιθανούς αγοραστές στην απελευθερωμένη και συνδεδεμένη αγορά φυσικού αερίου της ΕΕ. Ο αγωγός θα πρέπει να συμμορφώνεται με το νομικό πλαίσιο της ΕΕ και του τρίτου ενεργειακού πακέτου, που συνεπάγεται είτε ρυθμιζόμενους όρους πρόσβασης τρίτων είτε εξαιρέσεις από τους όρους αυτούς.