Newsroom Team Η διπολική διαταραχή (ΔΔ) ή παλαιότερα μανιοκατάθλιψη, είναι μια ψυχική νόσος που χαρακτηρίζεται από δραματικές αλλαγές στη διάθεση, την ενεργητικότητα και την ικανότητα ενός ατόμου να πραγματοποιεί τις καθημερινές του δραστηριότητες. Οι αλλαγές περιλαμβάνουν συναισθηματικές μεταπτώσεις με έντονη χαρά και αυξημένη δραστηριότητα ή έντονη θλίψη και έλλειψη ενδιαφερόντων .
Τα επεισόδια αυτά κάνουν την εμφάνισή τους αρκετές φορές μέσα στην πορεία του χρόνου και μπορεί να περιλαμβάνουν ψυχωτικού τύπου συμπτώματα σε μερικούς ασθενείς. Η ΔΔ εκδηλώνεται σε κάθε ηλικία, ωστόσο τυπικά η διάγνωση γίνεται στη νεαρή ενήλικη ζωή
Οι τύποι της ΔΔ
ΔΔ τύπου Ι: H εμφάνιση τουλάχιστον ενός επεισοδίου μανίας και η πιθανότητα ενός επεισοδίου μείζονος κατάθλιψης στο αναμνηστικό του ατόμου.
ΔΔ τύπου ΙΙ: H εμφάνιση ενός τουλάχιστον μείζωνος καταθλιπτικού επεισοδίου και ενός επεισοδίου υπομανίας. Κυκλοθυμική διαταραχή: Συμπτώματα υπομανίας ή κατάθλιψης για τουλάχιστον δύο χρόνια, που δεν αντιστοιχούν στην τυπική υπομανία ή κατάθλιψη.
Άλλοι τύποι: Αυτοί περιλαμβάνουν ΔΔ και σχετικές διαταραχές που προκαλούνται από συγκεκριμένα φάρμακα ή αλκοόλ ή άλλες παθήσεις.
Συμπτώματα
Τα άτομα που πάσχουν από ΔΔ βιώνουν περιόδους ασυνήθιστα έντονων συναισθημάτων, αλλαγών στις συνήθειες ύπνου και στο επίπεδο δραστηριότητας και συμπεριφοράς. Ανάλογα με τη συμπεριφορά υπάρχουν και διαφορετικά συμπτώματα.
Τα συμπτώματα για τα επεισόδια μανίας περιλαμβάνουν:
Ευφορική (υπερβολικά ανεβασμένη) διάθεση
Έντονη ενεργητικότητα
Υπερδιέγερση
Αϋπνία (κοιμάται ελάχιστα)
Λογόρροια (γρήγορη ομιλία και πάνω σε διαφορετικά θέματα συζήτησης)
Ευερεθιστότητα
Υπερβολική αυτοπεποίθηση (αίσθηση ότι μπορεί να κάνει πολλά πράγματα ταυτόχρονα)
Υπερβολική, χωρίς αναστολές και επικίνδυνη συμπεριφορά (π.χ. να ξοδέψει πάρα πολλά χρήματα σε κάτι ή να έχει έντονη σεξουαλική δραστηριότητα)
Τα συμπτώματα για τα επεισόδια κατάθλιψης περιλαμβάνουν:
Απελπισία, απόγνωση Καταθλιπτική διάθεση
Έλλειψη ενέργειας
Διαταραχή ύπνου (κύρια πρώιμη αφύπνιση)
Ανηδονία
Διαταραχές μνήμης
Ανησυχία και άγχος
Αδυναμία συγκέντρωσης
Αδυναμία, καταβολή, κόπωση
Αυξημένη ή μειωμένη λήψη τροφής
Σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονικές τάσεις
Κάποιες φορές ο ασθενής μπορεί να εμφανίσει συμπτώματα μανίας και κατάθλιψης ταυτόχρονα. Αυτό ονομάζεται επεισόδιο μικτού τύπου. Ενίοτε μπορεί να εκδηλώσει και εναλλαγές διάθεσης που είναι λιγότερο εμφανείς και έντονες. Κάποια άτομα που πάσχουν από ΔΔ εκδηλώνουν υπομανία, μια λιγότερο σοβαρή μορφή μανίας. Κατά τη διάρκεια ενός τέτοιου επεισοδίου, το άτομο νιώθει πολύ καλά, πολύ παραγωγικό και λειτουργικό.
Αίτια
Τα αίτια της ΔΔ δεν είναι σαφώς καθορισμένα. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιοι παράγοντες κινδύνου οι οποίοι ενοχοποιούνται για την έναρξη της νόσου. Τα άτομα με ΔΔ παρουσιάζουν βιολογικές διαφορές στη δομή και τη λειτουργία του εγκεφάλου τους σε σχέση με τα υπόλοιπα άτομα. Επίσης, ερευνάται αν υπάρχουν συγκεκριμένα γονίδια που ευθύνονται για τη νόσο, καθώς έχει παρατηρηθεί ότι απαντάται συχνότερα ανάμεσα σε συγγενείς πρώτου βαθμού, όπως οι γονείς και τα παιδιά.
Συνοπτικά, στους παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνονται:
Κληρονομικότητα (αν υπάρχει συγγενής πρώτου βαθμού που πάσχει ήδη από ΔΔ, όπως ο γονέας)
Περίοδοι έντονου στρες, όπως θάνατος ενός αγαπημένου ανθρώπου ή κάποιο τραυματικό γεγονός
Ψυχικό τραύμα
Χρήση τοξικών ουσιών ή κατάχρηση αλκοόλ ή άλλων ψυχοτρόπων ουσιών
Διάγνωση
Η σωστή και έγκαιρη διάγνωση, αλλά και αντιμετώπιση της ΔΔ θα εξασφαλίσει στον ασθενή μια καλύτερη ποιότητα ζωής, στην οποία θα μπορεί να είναι πολύ περισσότερο παραγωγικός. Για μια σωστή διάγνωση απαιτείται ψυχιατρική εκτίμηση . Ο γιατρός θα πραγματοποιήσει τις απαραίτητες κλινικές και εργαστηριακές εξετάσεις για να διαπιστώσει αν υπάρχει κάποιο παθολογικό αίτιο που προκαλεί τα συμπτώματα της ΔΔ.
Κατά την εξέταση και τη συνέντευξη θα γίνουν προσωπικές ερωτήσεις επάνω σε σκέψεις και συναισθήματα καθώς μπορεί να ζητηθεί και η συμπλήρωση κάποιου ερωτηματολογίου.
Θεραπεία
Με την κατάλληλη θεραπεία μπορούν να αντιμετωπιστούν και να περιοριστούν τα συμπτώματα, καθώς και να διασφαλιστεί μια καλύτερη ποιότητα ζωής τόσο για τον ασθενή όσο και για τους οικείους του. Αναλόγως με τις εκάστοτε ανάγκες, η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει:
Φαρμακευτική αγωγή κατά την οξεία φάση, ώστε να αποκατασταθεί η ισορροπία στη διάθεσή.
Μόνιμη θεραπευτική αγωγή για τη διατήρηση της ισορροπίας της διάθεσης που λαμβάνεται σε όλη τη ζωή.
Ψυχοθεραπεία, η δυνατότητα επικοινωνίας και συζήτησης με τον γιατρό μπορεί να παράσχει στον ασθενή υποστήριξη και καθοδήγηση σχετικά με το πώς να αντιμετωπίσει τη διαταραχή και να περιορίσει τα συμπτώματα.
Νοσηλεία όταν εκδηλώνονται ψυχωτικά συμπτώματα, επικίνδυνη συμπεριφορά ή τάσεις αυτοκτονίας