Newsroom Team Ο πρώτος γύρος των διερευνητικών επαφών διήρκεσε λίγο περισσότερο από τρεις ώρες, ενώ σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες οι Έλληνες διπλωμάτες θα αποχωρήσουν από την Κωνσταντινούπολη στις 15:00 ώρα Ελλάδος.
Όπως ήταν γνωστό η ελληνική πλευρά προσήλθε στις συνομιλίες, μετά από σχεδόν πέντε χρόνια, με αντικείμενο συζήτησης μόνο την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών (ΑΟΖ, υφαλοκρηπίδα, χωρικά ύδατα).
Το θέμα μονοπωλεί αυτή την ώρα το ενδιαφέρον των τουρκικών μέσων ενημέρωσης, ενώ αναμένεται και ανακοίνωση από το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών.
Στη συνάντηση συμμετείχε και ο Ιμπραήμ Καλίν, εκπρόσωπος και στενός συνεργάτης του προέδρου της Τουρκίας, γεγονός που σηματοδοτούσε την έμμεση παρουσία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο τραπέζι των συνομιλιών.
Οι συζητήσεις ξεκίνησαν στις 11:00 το πρωί της Δευτέρας, μια ώρα αργότερα από το προγραμματισμένο, στο γραφείο της προεδρίας στην περιοχή του Ντολμά Μπαχτσέ και ενώ στην αρχή είχε ανακοινωθεί ότι θα διεξαχθεί σε ξενοδοχείο. Της ελληνικής αποστολής ηγείται ο διπλωμάτης Παύλος Αποστολίδης ενώ στην τουρκική επικεφαλής είναι ο Σεντάτ Ονάλ, υφυπουργός Εξωτερικών και ο Τσαγατάι Ερτσιγές, διευθυντής αεροναυτιλιακών του τουρκικού ΥΠΕΞ. Μάλιστα, σύμφωνα με τον ΣΚΑΪ, παρών στη συνάντηση θα είναι και ο εκπρόσωπος του Τούρκου Προέδρου Ερντογάν, Ιμπραήμ Καλίν.
Εάν δεν υπάρξει συμφωνία στις διαπραγματεύσεις μετά τις διερευνητικές, οι δύο πλευρές θα πρέπει να συμφωνήσουν σε κείμενο συνυποσχετικού, που θα υποβληθεί στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας βρίσκεται στις Βρυξέλλες για το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων, όπου θα συναντηθεί με τον Βαρελί, Επίτροπο αρμόδιο για θέματα Διεύρυνσης, τους αντιπροέδρους της Κομισιόν Ντομπρόβσκις και Σχοινά και τον Ζοζέπ Μπορέλ. Την επομένη αναμένεται συνάντηση με τη Βελγίδα ΥΠΕΞ Σοφί Βιλμές και τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ Στόλτενμπεργκ.
Αντικείμενο των επαφών, η διερεύνηση σημείων σύγκλισης για ενδεχόμενες μελλοντικές διαπραγματεύσεις αναφορικά με την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, βάσει του Διεθνούς Δικαίου.
Στις διερευνητικές επαφές, όπως κατ’ επανάληψη έχει τονίσει η ελληνική πλευρά, δεν συζητείται θέμα αποστρατιωτικοποίησης των νησιών.
Η Ελλάδα δεν διαπραγματεύται οποιοδήποτε θέμα αφορά την εθνική κυριαρχία. Η θέση της χώρας είναι σύμφωνη με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Η απόφαση για την επέκταση των χωρικών υδάτων αποτελεί κυριαρχικό δικαίωμα της χώρας. Έχει καταστήσει σαφές πως διατηρεί στο ακέραιο το δικαίωμα επέκτασης των χωρικών της υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια οπουδήποτε και οποτεδήποτε.
Η Ελλάδα έχει διαμηνύσει με σαφήνεια ότι προσέρχεται στον 61ο γύρο των διερευνητικών επαφών με αυτοπεποίθηση, «καλή τη πίστει», μηδενική αφέλεια, πνεύμα συνεργασίας, εποικοδομητικό κλίμα και την ελπίδα οι συνομιλίες να οδηγήσουν σε αποκλιμάκωση και η τουρκική πλευρά να προσέλθει με αντίστοιχο πνεύμα.
Οι δύο αντιπροσωπείες θα πιάσουν το νήμα των συζητήσεων από τον 60ό γύρο των διερευνητικών επαφών που διεξήχθησαν στην Αθήνα την 1η Μαρτίου του 2016.
Έπειτα από μια περίοδο τουρκικών προκλήσεων και παραβιάσεων και μετά τη σύνοδο κορυφής της ΕΕ τον Δεκέμβριο όπου επισημάνθηκε η «ανάγκη συνεχούς αποκλιμάκωσης ώστε να καταστεί δυνατή η ταχεία επανέναρξη και η ομαλή συνέχιση των άμεσων διερευνητικών συνομιλιών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας», στις 11 Ιανουαρίου η τουρκική πλευρά, ως οικοδέσποινα, πρότεινε την 25η Ιανουαρίου ως ημερομηνία διεξαγωγής τους, κάτι που αποδέχθηκε η Ελλάδα.
Σημειώνεται πως ο 61ος γύρος διεξάγεται σε λιγότερο από δύο μήνες από τη σύνοδο κορυφής της ΕΕ της 25ης-26ης Μαρτίου, κατά την οποία ο ύπατος εκπρόσωπός της Ζοσέπ Μπορέλ θα υποβάλει την έκθεσή του σχετικά με την πορεία των πολιτικών, οικονομικών και εμπορικών σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας, καθώς και σχετικά μέσα και επιλογές.
Χαιρετίζοντας την επανάληψη των διερευνητικών, ο ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ προειδοποίησε τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Μελβούτ Τσαβούσογλου, κατά τη συνάντησή τους στις Βρυξέλλες την προηγούμενη εβδομάδα, ότι τέτοιες προσπάθειες πρέπει να διατηρηθούν και ότι οι προθέσεις και οι ανακοινώσεις πρέπει να μεταφραστούν σε ενέργειες.
Η διαδικασία των εμπιστευτικών διερευνητικών επαφών συμφωνήθηκε τον Μάρτιο του 2002, στο πλαίσιο της διαδικασίας της ελληνο-τουρκικής προσέγγισης που εγκαινιάσθηκε το 1999 και είναι άτυπες συνομιλίες και όχι διαπραγματεύσεις. Υπογραμμίζεται ότι κατά τις συνομιλίες δεν τηρούνται πρακτικά και ουδεμία πλευρά αναλαμβάνει υποχρεώσεις και δεσμεύσεις.
Σκοπός είναι να διερευνηθεί εάν και κατά πόσον υπάρχει κοινός τόπος και συντρέχουν οι προϋποθέσεις για την έναρξη διαπραγματεύσεων που θα μπορούσαν ενδεχομένως να καταλήξουν σε συμφωνία για την υφαλοκρηπίδα και την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, στη βάση του Διεθνούς Δικαίου.
Σε περίπτωση που διαφανεί ότι δεν καθίσταται δυνατή η εξεύρεση κοινού εδάφους, πάγια θέση της Ελλάδας, η οποία συνάδει απολύτως με το διεθνές δίκαιο και έχει τεθεί και ως κριτήριο στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, είναι η παραπομπή του ζητήματος στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης (ΔΔΧ).
Δεδομένου, όμως, ότι η Τουρκία δεν έχει αναγνωρίσει τη γενική υποχρεωτική δικαιοδοσία του Δικαστηρίου, απαιτείται ειδική συμφωνία (συνυποσχετικό) που θα αποτελέσει τη νομική βάση για τη δικαιοδοσία του ΔΔΧ.
Εκτός από την Κωνσταντινούπολη, η τουρκική πλευρά έχει φιλοξενήσει τις διερευνητικές επαφές στην Άγκυρα, στην Αλικαρνασσό (Bodrum), στο Τσεσμέ (Κρήνη) και στη Σμύρνη, ενώ η Ελλάδα εκτός από την Αθήνα, στο Ναύπλιο και στη Θεσσαλονίκη.
Στις περίπου δύο δεκαετίες που έχουν περάσει από την πρώτη συνάντηση, έχουν διεξαχθεί 60 γύροι επαφών, χωρίς ωστόσο η περιοδικότητά τους να είναι δεδομένη. Υπήρξαν χρονιές κατά τις οποίες έγιναν περισσότεροι από δέκα γύροι επαφών και άλλες που έγινε μόνον ένας, ενώ την τελευταία πενταετία δεν υπήρξε κανένας. Χαρακτηριστικό είναι πως τα πρώτα χρόνια ήταν εντατικές, έως το τέλος του 2004 είχαν πραγματοποιηθεί 27 γύροι επαφών, στα τέλη του 2010 ανέρχονταν στους 48 και έφτασαν τους 60 την 1η Μαρτίου του 2016. Έπειτα από σχεδόν πέντε χρόνια, σήμερα πραγματοποιείται στην Κωνσταντινούπολη ο 61oς γύρος των διερευνητικών επαφών.
Παρών και ο Ιμπραχίμ Καλίν στις διερευνητικές Τουρκίας-Ελλάδα
Ο εκπρόσωπος της τουρκικής Προεδρίας Ιμπραχίμ Καλίν συμμετέχει επίσης στις διερευνητικές διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα, σύμφωνα με πηγές του ΚΥΠΕ, στο πλαίσιο της απόφασης της Τουρκίας για αναβάθμιση των συνομιλιών μεταξύ των δύο χωρών.