Newsroom Team Με αφορμή το νομοσχέδιο που κατατέθηκε αυτές τις μέρες στη Βουλή περί οργάνωσης και λειτουργίας του ΥΠΕΞ, από την πολύχρονη εμπειρία μου στο χώρο των εξαγωγών, παραθέτω κάποιες σκέψεις που αφορούν την οικονομική μας διπλωματία:
Του Γιάννη Κ. Καραγιάννη
Ένας από τους βασικούς πυλώνες εξωστρέφειας μιας χώρας είναι η οικονομική της διπλωματία, η οποία εκφράζεται στις ξένες αγορές, κυρίως, μέσω των Γραφείων Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων (ΟΕΥ) που λειτουργούν στα πλαίσια των Πρεσβειών και Γενικών Προξενείων της χώρας μας στο εξωτερικό.
Από την εμπειρία μου, όπως προανέφερα, στις διεθνείς αγορές έχω την αίσθηση ότι η έννοια της οικονομικής διπλωματίας στην Ελλάδα χρησιμοποιείται περισσότερο για την δημιουργία εντυπώσεων από πολιτικούς η άλλους παράγοντες, χωρίς να υπάρχει ένα συνεκτικό και ολοκληρωμένο σχέδιο εξωτερικής οικονομικής πολιτικής και εξωστρέφειας.
Η απουσία αυτή εν πολλοίς οφείλεται και στην υποβάθμιση των Εμπορικών μας γραφείων στο εξωτερικό, μετά το 2001, με την διάσπαση των σχετικών αρμοδιοτήτων σε δυο υπουργεία (ΥΠΕΞ και Ανάπτυξης), την περιθωριοποίηση των υπηρεσιών των εμπορικών ακολούθων και την απουσία δομών ένταξης στο συνολικό σχεδιασμό του ιδιωτικού τομέα.
Τα Γραφεία ΟΕΥ συστάθηκαν για πρώτη φορά το 1967 στα πρότυπα των αντίστοιχων Γαλλικών υπηρεσιών. Συγκροτούν ένα δομημένο δίκτυο υπηρεσιών και στελεχώνονται από εξειδικευμένους υπαλλήλους (προσλαμβάνονται από το 1985 μέσω διαγωνισμού της ΕΣΔΔ),οι οποίοι είναι επιφορτισμένοι με τα παρακάτω καθήκοντα:
- Παρακολούθηση διμερών και πολυμερών οικονομικών και εμπορικών σχέσεων.
- Επεξεργασία και μεταφορά οικονομικών πληροφοριών στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.
- Υποστήριξη των ελληνικών εξαγωγών και των ελληνικών επενδύσεων στο εξωτερικό, καθώς και την υποβοήθηση του EnterpriseGreece στην προσέλκυση επενδύσεων.
- Εκπόνηση μελετών αγοράς και υποστήριξη φορέων εξωστρέφειας σε επιχειρηματικές αποστολές, εμπορικές εκθέσεις και B2B συναντήσεις.
Είναι γνωστό ότι το 2001 αποφασίστηκε η κατάργηση της Γενικής Γραμματείας Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων από το τότε ΥΠΕθΟ και η επανασύσταση της στα πλαίσια του ΥΠΕΞ. Η μεταφορά αυτή διέσπασε σε δυο υπουργεία τις σχετικές αρμοδιότητες με τα γνωστά αποτελέσματα σε βάρος της εξωστρέφειας.
Η κατάσταση επιδεινώθηκε ακόμη περισσότερο μετά το 2007 με την απόπειρα προοδευτικής κατάργησης του κλάδου ΟΕΥ, και την ανάληψη των θέσεων των Γραφείων ΟΕΥ από υπαλλήλους του διπλωματικού κλάδου. Αποτέλεσμα αυτής της ρύθμισης ήταν η μείωση του δυναμικού από 190 σε κάτω από 150 άτομα. Παράλληλα, το 2010, καταργείται και ο διακριτός κωδικός «εξωτερικό εμπόριο» στον προϋπολογισμό του ΥΠΕΞ με αποτέλεσμα την πλήρη αποδιοργάνωση των Γραφείων ΟΕΥ.
Ευτυχώς η ρύθμιση κατάργησης του κλάδου ΟΥΕ ανεστάλη το 2014 και η προηγούμενη κυβέρνηση ενεργοποίησε ξανά την πρόσληψη ΟΕΥ από την ΕΣΔΔ, στα πλαίσια στήριξης του κλάδου και της εξωστρέφειας, έργο του πρώην ΥΠΕΞ Νίκου Κοτζιά, όπως και η Διυπουργική Επιτροπή Εξωστρέφειας.
Οι πολιτικές όμως μέχρι το 2015 και οι καθυστερήσεις από το 2018 και μετά, οδήγησαν σε υποβάθμιση των Γραφείων ΟΕΥ με σημαντική μείωση του εξειδικευμένου προσωπικού, υποστελέχωση, διάλυση υποδομών, μείωση προϋπολογισμού και πλήρη αποξένωση των Γραφείων ΟΥΕ με τον επιχειρηματικό κόσμο και τους Έλληνες εξαγωγείς.
Παράλληλα, η αποξένωση του εξειδικευμένου στελεχιακού δυναμικού του κλάδου ΟΕΥ στα πλαίσια της ΓΓ ΔΟΣ και ΑΣ του ΥΠΕΞ σε συνδυασμό με τη διάσπαση των αρμοδιοτήτων -αφού στο Υπ. Ανάπτυξης βρίσκονται οι πολυμερείς οικονομικές σχέσεις και η εποπτεία του EnterpriseGreece-οδηγεί στο ασφαλές συμπέρασμα ότι η υπάρχουσα κατάσταση δεν μπορούσε εκ’ των πραγμάτων να στηρίξει οποιοδήποτε σχέδιο εξωστρέφειας και άσκησης οικονομικής διπλωματίας.
Κατά τη διάρκεια της κοινοβουλευτικής μου θητείας ανέδειξα τα παραπάνω ζητήματα, καταθέτοντας συγκεκριμένες προτάσεις, όπως:
- Δημιουργία ανεξάρτητης Γενικής Γραμματείας Διεθνών Οικονομικών σχέσεων, Εξωτερικού εμπορίου και Αναπτυξιακής βοήθειας όπου θα συγκεντρωθούν όλες οι σχετικές, διάσπαρτες σήμερα, αρμοδιότητες.
- Σύσταση Γραφείων εξωστρέφειας στην έδρα της κάθε περιφέρειας.
- Εκσυγχρονισμός, αναδιοργάνωση και αποτελεσματική αξιοποίηση του δικτύου Γραφείων ΟΕΥ στις αγορές του εξωτερικού.
- Δημιουργία δικτύου συμβούλων εξαγωγών στις ξένες αγορές.
- Ανάπτυξη εξειδικευμένων εργαλείων χρηματοδότησης των εξαγωγών.
- Στοχοθέτηση και κίνητρα στους εμπορικούς ακολούθους για μετρήσιμα αποτελέσματα.
- Άμεση εκπόνηση και εφαρμογή ολοκληρωμένου σχεδίου εξωστρέφειας.
Ελπίζω το νέο νομικό πλαίσιο να βοηθήσει την ανασυγκρότηση της οικονομικής μας διπλωματίας προς όφελος της εξωστρέφειας, των εξαγωγών και της προσέλκυσης άμεσων ξένων επενδύσεων που έχει ανάγκη η πατρίδα μας.
Οικονομολόγος- πρ. Βουλευτής – Μέλος ΠΣ ΠΡΑΤΤΩ