Η Ιωάννα Στεφανόπολι είναι μια συγκλονιστική, ιστορική φυσιογνωμία η οποία ως δημοσιογράφος τις πρώτες έξι δεκαετίες του 20ου αιώνα διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην εξωτερική πολιτική της χώρας.
Του Μιχάλη Ψύλου
(απόσπασμα από το βιβλίο «Δεσποινίς Στεφανόπολι» που κυκλοφορεί απο τις εκδόσεις «Λιβάνη» με πρόλογο Βασιλη Βασιλικού)
Γεννημένη το 1875 και κόρη του δημοσιογράφου Αντώνιου Στεφανόπολι ,η Ιωάννα Στεφανόπολι υπήρξε η πρώτη ελληνίδα φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο Αθηνών -στη Φιλοσοφική σχολή το 1890 σε ηλικία μόλις 15 ετών. Συνέχισε τις σπουδές της στο Παρίσι και επέστρεψε στις αρχές του 20ου αιώνα στην Αθήνα όπου άρχισε να δημοσιογραφεί στην Messager d`Athenes -την γαλλόφωνη εφημερίδα του πατέρα της.Παράλληλα ,το 1902 έγραψε το πρώτο της βιβλίο στα γαλλικά με τίτλο ” Η Μακεδονία και οι Μακεδόνες” όπου αποδείκνυε την ελληνικότητα της Μακεδονίας.
Το 1912 έγραψε ένα δεύτερο βιβλίο με τίτλο “Τα Νησιά του Αιγαίου και τα προνόμιά τους” καθιερώνοντας για πρώτη φορά τον όρο “Δωδεκάνησα” (μέχρι τότε ονομάζονταν Ανατολικές Σποράδες)
Το 1913 αναλαμβάνει την διεύθυνση της Messager d`Athenes μετά τον θάνατο του πατέρας της και ταυτόχρονα ο Ελευθέριος Βενιζέλος την διορίζει Γενική Διευθύντρια του Αθηναικού Πρακτορείου Ειδήσεων, παίζοντας σημαντικό ρόλο στα τραγικά χρόνια του Εθνικού Διχασμού. Σταθερά Βενιζελική η Στεφανόπολι ακολουθεί τον Βενιζέλο και την κυβέρνησή του στη Θεσσαλονίκη .Αναλαμβάνει με εντολή του Μεγάλου Κρητικού αποστολή στις ευρωπαικές πρωτεύουσες (μεσούντος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου) για την στήριξη της κυβέρνησης Βενιζέλου. Στη συνέχεια βρίσκεται στο πλευρό του Βενιζέλου στη συνθήκη των Σεβρών παίζοντας ουσιαστικό ρόλο στην προσέγγιση του αμερικανού προέδρου Ουίλσον για την στήριξη των ελληνικών θέσεων στο μεταπολεμικό συνέδριο του Παρισιού.
Ταυτόχρονα γράφει άλλα δύο βιβλία για το “Κουτσοβλαχικό και τη ρουμανική προπαγάνδα” ,αλλά και για τους “Ελληνες στην Τουρκία” ,προμηνύοντας ουσιαστικά την Μικρασιατική καταστροφή λόγω της πολιτικής των Νεότουρκων και της στήριξης της Γερμανίας στον Κεμάλ.
Το 1920 μετά την ήττα του Βενιζέλου στις εκλογές παραιτείται από το Αθηναικό Πρακτορείο και μετά από τρία χρόνια σιωπής επανέρχεται στη δημοσιογραφία με την επανέκδοση της Messager d`Athenes παίζοντας και πάλι πολύ σημαντικό ρόλο στην εξωτερική πολιτική της χώρας. Με την πέννα της παρεμβαίνει στα πολιτικά δρώμενα της εποχής του Μεσοπολέμου αποκαλύπτοντας άγνωστες πλευρές της πολιτικής κατάστασης στην Ελλάδα,αλλά και στην Ευρώπη ,αφού πρωτοστατεί με άλλες διεθνείς προσωπικότητες στη δημιουργία των “Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης” με έδρα την Αθήνα! Στο βιβλίο που στηρίζεται στο ιστορικό αρχείο της Ιωάννας Στεφανόπολι ξεδιπλώνονται οι παρεμβάσεις της στη διάκρκεια της νέας τετραετίας του Ελ. Βενιζέλου 1928-32, στη δικτατορία του Μεταξά ,αλλά και στην υπόθεση Μπελογιάννη όπου καλείται από την κυβέρνηση Πλαστήρα να γράψει ένα βιβλίο στα γαλλικά προκειμένου να καταλαγιάσουν οι παγκόσμιες αντιδράσεις για τις εκτελέσεις του Νίκου Μπελογιαννη και των συντρόφων του.
Και μια σημαντική ιστορική λεπτομέρεια: Η Ιωάννα Στεφανόπολι κατάγεται από την οικογένεια των Στεφανόπουλων που το 1670 κατέφυγαν από την Μάνη στην Κορσική για να γλυτώσουν από τον Οθωμανικό ζυγό. Μέλη της οικογένειας ήρθαν αργότερα σε επαφή με τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη, ο οποίος τους έστειλε το 1797 στην Ελλάδα για να ξεσηκώσουν τους Ελληνες κατά των Τούρκων. Στο βιβλίο αναφέρονται συγκλονιστικά ιστορικά στοιχεία -πάντα με βάση το ιστορικο αρχείο της Ιωαννας Στεφανόπολι- για τη σχέση του Ναπολέοντα με την Ελλάδα.