Newsroom Team Με σημαντικές αλλαγές παρουσιάστηκε τελικά η κοινή δήλωση των 27 της Συνόδου Κορυφής για την Τουρκία. Μετά από πολλές διεργασίες καθώς στο αρχικό κείμενο που παρουσιάστηκε και απείχε πολύ από το προσχέδιο Μπορέλ, Ελλάδα, Κύπρος και Γαλλία, αντέδρασαν.
Στο νέο κείμενο που πλέον ικανοποιεί τις ελληνικές θέσεις και έδωσε στη δημοσιότητα ο στενό συνεργάτης του Σαρλ Μισέλ στην παράγραφο που αφορά τη συνεργασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία παραπέμπουν σε κυρώσεις εφόσον η Τουρκία επαναλάβει μονομερείς ενέργειες ή παραβατική συμπεριφορά που θίγει συμφέροντα κρατών-μελών της Ε.Ε.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η Κοινή Δήλωση των 27 της ΕΕ επιβεβαιώνει, τη διττή προσέγγιση έναντι της Τουρκίας που είχε επιδιώξει ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και περιλαμβάνει θετικά μέτρα, αλλά και περιοριστικά μέτρα-κυρώσεις εφόσον η Τουρκία επαναλάβει μονομερείς ενέργειες και παραβατική συμπεριφορά έναντι κρατών-μελών, επιβεβαιώνει.
Η Κοινή Δήλωση «πατά» πάνω στην Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ύπατου Εκπροσώπου για την Εξωτερική Πολιτική της ΕΕ, αλλά και στις προηγούμενες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που αφορούν την Τουρκία και τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο.
Περιγράφουν μια διαδικασία με όρους και προϋποθέσεις (αιρεσιμότητα) με βάση και προηγούμενα συμπεράσματα. Και πέραν της όποιας θετικής ατζέντας, επαναλαμβάνουν το μήνυμα για περιοριστικά μέτρα και εργαλεία που έχει στη διάθεσή της η ΕΕ, εφόσον η Τουρκία επαναλάβει μονομερείς ενέργειες ή παραβατική συμπεριφορά που θίγει συμφέροντα κρατών-μελών της Ε.Ε.
Αναφορές υπάρχουν και στο μεταναστευτικό-προσφυγικό, καθώς η Τουρκία καλείται να συνεργαστεί για την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης και τις επιστροφές μεταναστών προς την Τουρκία με βάση την Κοινή Δήλωση Ε.Ε-Τουρκίας, η οποία, όπως αναφέρεται, θα πρέπει να εφαρμοστεί χωρίς διακρίσεις.
Η ΕΕ δεν δίνει «λευκή επιταγή» στην Τουρκία. Πρόκειται για μια διαδικασία σταδιακή (σε φάσεις), αναλογική και αναστρέψιμη. Τα όποια θετικά μέτρα δηλαδή μπορούν να αναστραφούν εφόσον η Τουρκία επανέλθει σε παραβατικές συμπεριφορές. Και σε κάθε περίπτωση, η Τουρκία θα πρέπει να δείξει συνέπεια και συνέχεια και θα συνεχίσει να αξιολογείται, καθώς οι όποιες αποφάσεις παραπέμπονται στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουνίου.
Συγκεκριμένα το κείμενο της δήλωσης των 27 αναφέρει:
“Πραγματοποιήσαμε μια συζήτηση για την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο και για τις σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία και χαιρετίσαμε την Κοινή Ανακοίνωση σχετικά με την «κατάσταση των πολιτικών, οικονομικών και εμπορικών σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας» που εκπόνησε ο Ύπατος Εκπρόσωπος και η Κομισιόν όπως ζητήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Δεκέμβριο του 2020.
Υπενθυμίζουμε το στρατηγικό ενδιαφέρον της Ευρωπαϊκής Ένωσης για ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο και για την ανάπτυξη μιας συνεργασίας και αμοιβαία επωφελούς σχέσης με την Τουρκία. Χαιρετίζουμε την πρόσφατη αποκλιμάκωση στην Ανατολική Μεσόγειο μέσω της διακοπής των παράνομων δραστηριοτήτων γεώτρησης, της επανάληψης διμερών συνομιλιών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και των επικείμενων συνομιλιών για το Κυπριακό υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών.
Με την προϋπόθεση ότι διατηρείται η τρέχουσα αποκλιμάκωση και ότι η Τουρκία εμπλέκεται εποικοδομητικά και υπόκειται στις καθιερωμένες προϋποθέσεις που ορίζονται στα προηγούμενα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, προκειμένου να ενισχυθεί περαιτέρω η πρόσφατα πιο θετική δυναμική, η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι έτοιμη να συνεργαστεί με την Τουρκία με έναν σταδιακό, αναλογικό και αναστρέψιμο τρόπο για την ενίσχυση της συνεργασίας σε διάφορους τομείς κοινού ενδιαφέροντος και τη λήψη περαιτέρω αποφάσεων κατά τη σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Ιουνίου:
- σχετικά με την οικονομική συνεργασία, καλούμε την Κομισιόν να εντείνει τις συνομιλίες με την Τουρκία για να αντιμετωπίσει τις τρέχουσες δυσκολίες στην εφαρμογή της Τελωνειακής Ένωσης, διασφαλίζοντας την αποτελεσματική εφαρμογή της σε όλα τα κράτη μέλη, και καλούμε παράλληλα το Συμβούλιο να εργαστεί για την εντολή εκσυγχρονισμού της τελωνειακής ένωσης. Μια τέτοια εντολή μπορεί να εκδοθεί από το Συμβούλιο υπό την επιφύλαξη πρόσθετων οδηγιών από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ·
- είμαστε διατεθειμένοι να ξεκινήσουμε διαλόγους υψηλού επιπέδου με την Τουρκία για θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος, όπως η δημόσια υγεία, το κλίμα και η αντιτρομοκρατία, καθώς και περιφερειακά θέματα ·
- καλούμε την Κομισιόν να διερευνήσει πώς να ενισχύσει τη συνεργασία με την Τουρκία σχετικά με τις επαφές μεταξύ των ανθρώπων και την κινητικότητα.
Καλούμε την Τουρκία να απέχει από ανανεωμένες προκλήσεις ή μονομερείς ενέργειες κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου. Λαμβάνοντας υπόψη την κοινή ανακοίνωση, επιβεβαιώνουμε την αποφασιστικότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε περίπτωση τέτοιας δράσης, να χρησιμοποιήσει τα μέσα και τις επιλογές που έχει στη διάθεσή της για να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και τα συμφέροντα των κρατών μελών της, καθώς και για τη διατήρηση της περιφερειακής σταθερότητας”.
Εκτιμούμε τη φιλοξενία περίπου 4 εκατομμυρίων Σύρων προσφύγων από την Τουρκία και συμφωνούμε ότι η βοήθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τους πρόσφυγες και τις κοινότητες υποδοχής θα συνεχιστεί. Καλούμε την Κομισιόν να υποβάλει πρόταση στο Συμβούλιο για τη συνέχιση της χρηματοδότησης των Σύρων προσφύγων στην Τουρκία, καθώς και στην Ιορδανία, στον Λίβανο και σε άλλα μέρη της περιοχής.
Όσον αφορά τη διαχείριση της μετανάστευσης, στο πλαίσιο της ευρύτερης στρατηγικής της ΕΕ που περιλαμβάνει όλες τις μεταναστευτικές οδούς, θα πρέπει να ενισχυθεί η συνεργασία με την Τουρκία, ιδίως σε τομείς όπως η προστασία των συνόρων, η καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης, καθώς και η επιστροφή των παράτυπων μεταναστών και των απορριφθέντων αιτούντων άσυλο στην Τουρκία , σύμφωνα με τη Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας, που εφαρμόζεται χωρίς διακρίσεις.
Υπενθυμίζουμε τα προηγούμενα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και παραμένουμε πλήρως δεσμευμένοι για μια συνολική διευθέτηση του Κυπριακού σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις του ΣΑΗΕ (ιδίως 550, 789, 1251). Προσβλέπουμε στην επανάληψη των διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, στις οποίες η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συμμετάσχει ως παρατηρητής και θα διαδραματίσει ενεργό ρόλο στη στήριξη των διαπραγματεύσεων, μεταξύ άλλων διορίζοντας έναν εκπρόσωπο στην αποστολή καλής υπηρεσίας των Ηνωμένων Εθνών.
Το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα παραμένουν βασικό μέλημα. Η στόχευση πολιτικών κομμάτων και μέσων μαζικής ενημέρωσης και άλλες πρόσφατες αποφάσεις αντιπροσωπεύουν μεγάλα εμπόδια για τα ανθρώπινα δικαιώματα και έρχονται σε αντίθεση με τις υποχρεώσεις της Τουρκίας για σεβασμό της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των δικαιωμάτων των γυναικών. Ο διάλογος για τέτοια θέματα παραμένει αναπόσπαστο μέρος της σχέσης ΕΕ-Τουρκίας.
Σύμφωνα με το κοινό συμφέρον της ΕΕ και της Τουρκίας για την ειρήνη και τη σταθερότητα στο περιβάλλον τους, αναμένουμε από την Τουρκία και όλους τους παράγοντες να συμβάλουν θετικά στην επίλυση περιφερειακών κρίσεων όπως η Λιβύη, η Συρία, ο Νότιος Καύκασοςκαι θα παραμείνουν σε εγρήγορση σε αυτό το θέμα.
Καλούμε τον Ύπατο Εκπρόσωπο να προχωρήσει στις εργασίες της Πολυμερούς Διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο.Θα συνεχίσουμε να παρακολουθούμε στενά τις εξελίξεις και να αναζητήσουμε μια συντονισμένη προσέγγιση με τους εταίρους. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα επανέλθει στο θέμα αυτό κατά τη σύνοδό του τον Ιούνιο.