Γκάρι Κούπερ: Τεράστια μορφή της έβδομης τέχνης

Ομορφιά από τις λίγες. Κορμί ανθεκτικό και ψηλό σαν κυπαρίσσι. Γοητεία μοναδική, εξέπεμπε εκτυφλωτική λάμψη. «Μάτια με την ωραιότερη απόχρωση του μπλε», όπως είχε πει η ηθοποιός Πατρίτσια Νιλ, αλλά και πολλές άλλες συνάδελφοί της, που είχαν την τύχη να τον γνωρίσουν από κοντά. Αυτά, όμως, δεν ήταν αρκετά για τον θρυλικό σταρ Γκάρι Κούπερ για να φτάσει στην κορυφή της αμερικάνικης βιομηχανίας κινηματογράφου.

Ο Γκάρι Κούπερ έπρεπε να δουλέψει σκληρά, να δείξει χαρακτήρα, να ανέβει ένα- ένα τα σκαλιά για την καταξίωση, ξεκινώντας από κομπάρσος και φτάνοντας να γίνει το πιο καυτό όνομα του Χόλιγουντ, μαζί με τον Κλαρκ Γκέιμπλ, τη χρυσή δεκαετία του ‘30.

Μπορεί να κατέκτησε τρία Όσκαρ (ένα τιμητικό), την καρδιά δεκάδων γυναικών, ανάμεσά τους και οι Μάρλεν Ντίτριχ, Ίνγκριντ Μπέργκμαν και Γκρέις Κέλι, να απέκτησε εκατομμύρια θαυμαστές σε όλο τον κόσμο, να γύρισε ταινίες που έγραψαν ιστορία, αλλά ο Γκάρι Κούπερ θα κερδίσει την απεριόριστη εκτίμηση ακόμη και αυτών που δεν ελκύονται από το Χόλιγουντ για τη στάση του μπροστά στην “ ιερά εξέταση” της εποχής, την επιτροπή αντιαμερικανικών ενεργειών, αλλά και την τολμηρή απόφασή του να πρωταγωνιστήσει στο γουέστερν “ Το Τρένο θα Σφυρίξει Τρεις Φορές”.

Με αφορμή τα 60 χρόνια από τον πρόωρο θάνατό του (13 Μαΐου 1961), αλλά και τα 120 χρόνια από τη γέννησή του (7 Μαΐου 1901), θα γνωρίσουμε τη νεανική του ζωή, θα θυμηθούμε τις σημαντικότερες στιγμές της σταδιοδρομίας του και κυρίως θα σταθούμε στις κορυφαίες επιλογές της ζωής του.

Από το ράντσο της Μοντάνα στο Χόλιγουντ

Ο Φρανκ Τζέιμς Κούπερ, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, γεννήθηκε τον πρώτο χρόνο του 20ου αιώνα, όταν ο κινηματογράφος ήταν ακόμη πειραματικός και πιθανότατα κάτι εντελώς άγνωστο στο Χελένα της Μοντάνα, τόπο της καταγωγής του. Οι Άγγλοι γονείς του ήθελαν να του δώσουν ανώτερη μόρφωση και τον έστειλαν σε σχολείο του Μπέντφορσαϊρ της Αγγλίας, μαζί με τον αδελφό του. Με την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου επέστρεψε πίσω, για να σπουδάσει στο κολέγιο, στην Αϊόβα, χωρίς να το τελειώσει. Ίσως ο λόγος που το εγκατέλειψε να είναι και το ότι δεν τον δέχθηκαν στη θεατρική ομάδα. Ένα σοβαρό τροχαίο ατύχημα θα του προσφέρει γνώσεις για τη μετέπειτα καριέρα του ως ηθοποιός, καθώς ο γιατρός τού συνέστησε να κάνει ιππασία. Θα δουλέψει στο ράντσο της οικογένειας και στη συνέχεια σε διάφορες δουλειές στο Λος Άντζελες, όπου μετακόμισε όλη η οικογένεια. Λόγω του παρουσιαστικού του, θα βρεθεί στο Χόλιγουντ ως κομπάρσος σε ταινίες του βωβού κινηματογράφου και στη συνέχεια σε ρολάκια δίπλα στην Κλάρα Μπόου, αρχίζοντας να τραβά την προσοχή των επαγγελματιών του χώρου. Το 1927, συμμετέχοντας στο φιλμ “ Τα Φτερά” που κέρδισε και το πρώτο Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, θα αρχίσει να γίνεται ευρύτερα γνωστός. Τότε θα αποφασίσει να αλλάξει και το όνομά του σε Γκάρι Κούπερ, μετά την προτροπή τού ατζέντη του και να πρωταγωνιστήσει το 1929 στην “ Αγχόνη” την πρώτη ομιλούσα ταινία του.

Πρίγκιπας

Η δεκαετία του ‘30 ήταν αποθεωτική. Θα ξεκινήσει με την εξωτική δραματική περιπέτεια “ Μαρόκο”, δίπλα στην Ντίτριχ, την κλασική μεταφορά του μυθιστορήματος του φίλου του για πολλά χρόνια, Έρνεστ Χέμινγουεϊ, “ Αποχαιρετισμός στα Όπλα”, και στο τολμηρότατο για την εποχή του “ Ερωτικές Καντρίλιες”, του Έρνστ Λιούμπιτς. Το δεύτερο μισό της δεκαετίας θα μπει με το εκπληκτικό “ Ο Πρίγκηψ των Δολαρίων” του Φρανκ Κάπρα με την Τζιν Άρθουρ. Ταινία που του χάρισε την πρώτη υποψηφιότητα για Όσκαρ, καθώς ο ρόλος του τον καθιστά ως τον “ λαϊκό Αμερικάνο ήρωα”. Είχε προηγηθεί ο γάμος του με την Βερόνικα Μπάλφι, με την οποία απέκτησε μία κόρη.

Η δεκαετία του ‘30 ολοκληρώθηκε με μία λάθος απόφαση, να μην δεχθεί το ρόλο του Ρετ Μπάτλερ στο “ Όσα Παίρνει ο Άνεμος”, αλλά αυτό δεν τον εμπόδισε να συνεχίσει θριαμβευτικά τη δεκαετία του ‘40, με το γουέστερν “ Ο Λέων της Δύσεως” του σημαντικού μάστορα Γουίλιαμ Γουάιλερ και την κλασική δραματική κωμωδία “ Ο Λαός Προστάζει” του Κάπρα έχοντας μαζί του για πρώτη φορά την Μπάρμπαρα Στάνγουικ, με την οποία θα ξαναπαίξει στη σοφιστικέ κωμωδία “ Η Γυμνή Χορεύτρια” του Χάουαρντ Χοκς. Το 1941 θα πρωταγωνιστήσει στο “ Ο Λοχίας Γιόρκ”, του Χοκς και πάλι, κερδίζοντας το Όσκαρ Α’ ανδρικού ρόλου, ενώ την επόμενη χρονιά θα υποδυθεί τον θρυλικό παίχτη του μπέιζμπολ Λου Γκέριγκ, στο φιλμ “ Αποθέωση”, θα προταθεί για το τρίτο Όσκαρ ερμηνείας, αλλά θα χάσει από τον Τζέιμς Κάγκνεϊ. Το 1943 θα συναντηθεί κινηματογραφικά και πάλι με έναν ήρωα του Χέμινγουεϊ, παίζοντας στο φημισμένο “ Για Ποιον Χτυπά η Καμπάνα”, σε σκηνοθεσία Σαμ Γουντ και συμπρωταγωνίστριες Μπέργκμαν και Παξινού.

Απέναντι στον Μακαρθισμό και στην υστερία

Η συνέχεια δεν ήταν η αναμενόμενη, καθώς άρχισε να χλομιάζει το αστέρι του και αυτό ίσως να οφείλεται σε μεγάλο βαθμό και στη στάση που κράτησε στο κυνήγι μαγισσών που είχε εξαπολύσει ο γερουσιαστής Μακάρθι και η υπερσυντηρητική πτέρυγα των Ρεπουμπλικάνων. Είμαστε πλέον στην εποχή του Ψυχρού Πολέμου και η υστερία του αντικομμουνισμού έχει πυροδοτήσει ένα ανελέητο, απάνθρωπο και ανήθικο κυνηγητό καλλιτεχνών και ανθρώπων του πνεύματος, που χαρακτηρίζονται κομμουνιστές και αντιαμερικανοί. Ο Γκάρι Κούπερ, παρότι υπήρξε σκληρός ρεπουμπλικάνος και μέλος της Ένωσης Κινηματογραφιστών για τη διατήρηση των αμερικανικών ιδεωδών, που είχε φτιάξει ο Τζον Γουέιν, παρουσιάστηκε στη διαβόητη επιτροπή αντιαμερικανικών ενεργειών, για να καταθέσει, αλλά όπως έγινε γνωστό δεν “ έδωσε” ούτε ένα όνομα, εν αντιθέσει ακόμη και με “ προοδευτικούς” σκηνοθέτες ή ηθοποιούς. Μάλιστα κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων του κλασικού “ Το Τρένο θα Σφυρίξει Τρεις Φορές”, θα γνωριστεί και θα γίνει φίλος με τον σεναριογράφο Καρλ Φόρμαν, μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος, και θα απειλήσει ακόμη και με αποχώρηση από τα γυρίσματα, μαζί με τον σκηνοθέτη της ταινίας Φρεντ Τσίνεμαν, αν δεν έμπαινε στους τίτλους του φιλμ το όνομά Φόρμαν, όπως είχε πιεστεί να κάνει ο πανέξυπνος αλλά ιδιαιτέρως “ ευέλικτος” παραγωγός Στάνλεϊ Κρέιμερ.

Το καλύτερο φινάλε για έναν άνδρα

Έτσι, μετά από μία δύσκολη περίοδο, ο Κούπερ θα επιστρέψει θριαμβευτικά και θα γίνει ο ιδανικός ήρωας για εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Μπορεί ο Τσίνεμαν, να έχει κάνει θαύματα, στο ανεπανάληπτο γουέστερν “ Το Τρένο θα Σφυρίξει Τρεις Φορές”, ο Φόρμαν να παραδίδει ένα αριστοτεχνικό σενάριο, η νεαρά Γκρέις Κέλι να λάμπει, αλλά ο Γκάρι Κούπερ είναι αυτός που θα σηκώσει στις πλάτες του το βάρος της ταινίας που έκανε τον Τζον Γουέιν να φύγει από την αίθουσα προβολής βρίζοντας και να λέει “ πως το έκανε αυτό ο γέρο Γκουπ”. Και αυτό γιατί δεν έφτανε το ανατρεπτικό στόρι, με ιδιαίτερες πολιτικές προεκτάσεις, ριζοσπαστικές θέσεις και ένα άδειασμα του μέσου Αμερικάνου που κοιτάει μόνο τη δουλίτσα του, αλλά θα έρθει και ένα συγκλονιστικό φινάλε με τον Κούπερ να πετάει το αστέρι του σερίφη, σύμβολο της νομιμότητας για τους Αμερικάνους, στις λάσπες….

Το Όσκαρ που δεν μπορούσε να του αρνηθεί η Ακαδημία, δεν είναι τίποτα μπροστά στη βαθιά εκτίμηση εκατομμυρίων ανθρώπων, όχι μόνο για την άψογη ερμηνεία του, αλλά για την παλικαριά ενός καλλιτέχνη να σταθεί στο ύψος που επιβάλει η ανδρική του τιμή. Ένας μάγκας στα βελούδινα σαλόνια του Χόλιγουντ.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ