ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Πριν 48 ώρες ο πρωθυπουργός κατά τη συνάντησή του με τον (φερόμενο ως υποψήφιο με τη Ν.Δ στις επόμενες εκλογές) δήμαρχο Θεσσαλονίκης Κων. Ζέρβα δήλωσε σε τόνους αισιοδοξίας πως η πανδημία φεύγει. Χθες, έχοντας δίπλα του τον εθνικό μας πανδημιολόγο Σωτήρη Τσιόδρα, “βάρυνε” αισθητά τον λόγο του και τόνισε πως “πολλοί συμπολίτες μας φαίνεται να πιστεύουν ότι έχουμε ήδη οριστικά ξεμπερδέψει με την πανδημία, πράγμα το οποίο προφανώς δεν συμβαίνει”, στηλίτευσε την “ανευθυνότητα” και προανήγγειλε αυστηρά μέτρα. Αντίφαση; Τουλάχιστον.
Μέχρι το τέλος Μαϊου, όπως ανακοίνωσε ο ΓΓ του υπ. Υγείας Μάριος Θεμιστοκλέους, θα έχει εμβολιαστεί πλήρως (και με τις δύο δόσεις) περίπου το 20% των ενηλίκων. Ποσοστό ικανοποιητικό, ίσως, εάν δει κανείς την μία όψη του νομίσματος με τους 100.000 εμβολιασμούς ημερησίως, μάλλον μικρό, όμως, ως προς τον επιθυμητό στόχο της ανοσίας του πληθυσμού (70%). Ήδη η κυβέρνηση αναπροσαρμόζει το πρόγραμμα εμβολιασμού μεταφέροντας σκευάσματα από διάφορες περιοχές της χώρας προς τα “δημοφιλή” νησιά σε μια προσπάθεια να υλοποιήσει αυτό που ονόμασε “Γαλάζια Ελευθερία”. Η Johnsson&Johnsson ενημέρωσε ήδη πως θα καθυστερήσει τις προγραμματισμένες παραδόσεις της.
Την ίδια ώρα η κυβερνητική εκπρόσωπος Αριστοτελία Πελώνη δήλωσε πως η μείωση από δύο σε ένα των self tests που υποχρεούνται να κάνουν κάθε εβδομάδα μαθητές και γονείς αποφασίστηκε κατόπιν εισηγήσεως της επιτροπής λοιμωξιολόγων. Δύο μέλη της επιτροπής (Αθ. Εξαδάκτυλος και Αχ. Γκίκας) την διέψευσαν, αναφέροντας πως η εισήγηση αφορούσε δύο τεστ εβδομαδιαίως και όχι ένα. Εύλογο το ερώτημα και θηριώδης η αντίφαση. Ποιον/ποια να πιστέψεις; Ο λόγος των ειδικών έναντι του λόγου της κυβερνητικής εκπροσώπου. Τα συμπεράσματα δικά σας.
Τι δείχνουν όλα αυτά; Αναμφίβολα, μια ορμή προς την κανονικότητα, ένα άγχος επιστροφής στα συνήθη και, ακόμα περισσότερο, την μεγάλη αγωνία να επαναλειτουργήσει η οικονομία. Αλλά η πανδημία που φεύγει…”μένει πάντα εδώ”. Ο κ. Τσιόδρας το είχε πει καθαρά προ ημερών όταν αναφέρθηκε στο αρνητικό παράδειγμα της Χιλής, όπου η πανδημία επέστρεψε μετά από ένα εκτεταμένο πρόγραμμα εμβολιασμών επειδή άπαντες χαλάρωσαν.
Γιατί συμβαίνουν όλα αυτά; Η απάντηση οδηγεί, τελικά, στο ίδιο το ασταθές οικονομικό μοντέλο της χώρας και προδίδεται από τις αποικιακού τύπου υποδοχές τσάρτερ και κρουαζιεροπλοίων- άλλοτε με κόκκινα χαλιά, κι άλλοτε με αψίδες νερού, και λουλούδια, πολλά λουλούδια και τοπικό φολκλόρ.
Είναι γνωστό πως ο τουρισμός συνεισφέρει πάνω από το 20% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος. Εάν συνυπολογίσει κανείς και τους συναφείς κλάδους (προμηθευτές, επισιτισμός κλπ.) το ποσοστό είναι σημαντικά μεγαλύτερο. Μια σκληρά τουριστικοκεντρική οικονομία οδηγεί εκ των πραγμάτων και σε μια τουριστικοκεντρική διαχείριση της πανδημίας. Στην κυβερνητική ρητορική “η πανδημία φεύγει” επειδή πρέπει να έρθουν οι τουρίστες. Πρόκειται για μια συζήτηση που δυστυχώς κρύβει ενόχους και συνενόχους. Το βιώσαμε και πέρυσι, το βλέπουμε ξανά και φέτος- αν και είναι αλήθεια με σημαντικό όπλο τους εμβολιασμούς.
Η ίδια ρητορική θέλει (εναγωνίως) να φτάνει φέτος η τουριστική κίνηση -άρα και τα έσοδα- στο 50% εκείνης του 2019, όταν, δηλαδή, φιλοξενήσαμε περίπου 35 εκατ. επισκέπτες. Πέρυσι (2020) φτάσαμε περίπου στο 20%, πράγμα που σημαίνει πως επιδιώκουμε, φέτος, να υπερδιπλασιάσουμε το αποτέλεσμα. Είναι εφικτό; Μπορεί, αν και οι εκπρόσωποι του τουρισμού θεωρούν πως κάτι τέτοιο είναι εξαιρετικά δύσκολο.
Το κρίσιμο είναι πως για να φτάσουμε αυτό τον στόχο κάποιοι ρέπουν σε υγειονομικές εκπτώσεις που ενδεχομένως να προκαλέσουν σοβαρούς κινδύνους. Πολλά θα κριθούν, ως φαίνεται, από την βρετανική ετυμηγορία στις αρχές Ιουνίου σχετικά με το εάν η Ελλάδα (ολόκληρη ή κάποιες τουριστικές περιοχές) θα μπει στην πράσινη λίστα, όπως η ανταγωνίστρια Πορτογαλία προς την οποία κατευθύνεται ήδη ένα μεγάλο τμήμα των Βρετανών τουριστών.
Όλα περιστρέφονται αναγκαστικά γύρω από τον τουρισμό κι αυτό εγκλωβίζει την ίδια την χώρα σε μια πολύ συγκεκριμένη λογική. Δεν θέλουμε τουρίστες; Φυσικά και θέλουμε, αν και από εκεί μπορεί να αρχίσει μια πολύ μεγάλη συζήτηση για το είδος και την κατεύθυνση του τουριστικού μας προϊόντος. Το μεγάλο θέμα, όμως, πέρα από τις ανόητες και ανούσιες απευθείας συνδέσεις των καναλιών με την άδεια Μικρή Βενετία στη Μύκονο, και την νωχελική ακόμα Οία, είναι εάν και έως πότε η ελληνική οικονομία πρέπει να αγωνιά κάθε χρόνο ώστε ένα στα τρία ευρώ που θέλει να εισπράξει να προέρχονται από τον τουρισμό.
Πρακτικά, αυτό δεν σημαίνει πως πρέπει να συρρικνωθεί το τουριστικό έσοδο. Τουναντίον, θέλουμε να αυξηθεί κι άλλο. Εκείνο που προέχει, όμως, είναι η συνολική αύξηση του ΑΕΠ από παραγωγικές οικονομικές δραστηριότητες που θα απελευθερώνουν την οικονομία μας από την ομηρεία του τουρισμού. Μιας “μονοκαλλειέργειας”, δηλαδή, που μια πανδημία, ένας πόλεμος, μια τρομοκρατική ενέργεια, οι γεωπολιτικές εξελίξεις, τα μεταναστευτικά ρεύματα, ή η κλιματική αλλαγή μπορούν να την καταστρέφουν.
Πρόσφατα ο Κυριάκος Μητσοτάκης παρουσίασε το “Ελλάδα 2.0”, χθες ο Αλέξης Τσίπρας το “Ελλάδα+”. Αμφότερα έχουν ενδιαφέρον ως προτάσεις αξιοποίησης των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης, κάπου συγκλίνουν, κάπου αποκλίνουν, αλλά σε κάθε περίπτωση ιχνηλατούν το μετά της πανδημίας. Επειδή, όμως, όλα αυτά περιέχουν ισχυρές δόσεις “επικοινωνισμού” και επειδή οι λύσεις υπερβαίνουν την θητεία μιας κυβέρνησης, είναι σαφές σε όποιον είναι σώφρων και δεν είναι φανατικός πως πρέπει να υπάρξει πραγματικά εθνικό σχέδιο.
Που να συρρικνώνει την επίδραση του τουριστικού προϊόντος στην οικονομία (χωρίς να συρρικνώνει, φυσικά, το έσοδο) και να αυξάνει όλες εκείνες τις δραστηριότητες που θα βοηθήσουν την χώρα να δημιουργεί πόρους από πολλές πηγές. Η Ισπανία, η Ιταλία, ακόμα και η Πορτογαλία το έχουν καταφέρει σε σημαντικό βαθμό.
Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το ηλιοβασίλεμα της Σαντορίνης. Και το 2020, και, τώρα, το 2021, η πανδημία ξεγύμνωσε τις ατέλειες του ψευτοπαραγωγικού μας μοντέλου- μαζί με την απογύμνωση του μικρού κοινωνικού μας κράτους. Είτε 2.0, το πεις, είτε +Plus, εκείνο που μένει είναι η Ελλάδα…
Φωτό επάνω από το creteplus.gr