ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Τα συμπτώματα υφέρπουν εδώ και καιρό κάτω από την επιφάνεια της συχνά καθοδηγούμενης “επικαιρότητας”. Κάτι κοχλάζει και αφορά πρωτίστως τις νεότερες ηλικίες αλλά όχι μόνο αυτές. Τα συστήματα εξουσίας τα παραβλέπουν, παραπλανημένα, άλλοτε, από τις εστιασμένες δημοσκοπήσεις, κι άλλοτε από την εικόνα που εκπέμπουν τα συστημικά μέσα ενημέρωσης. Έχει συμβεί και κατά το παρελθόν, όταν η κρατούσα πολιτική αρνιόταν να δει στο βάθος του ορίζοντα, εκεί που φούσκωνε η θάλασσα πριν ξεσπάσει σαν πελώριο κύμα στην ακτή.
Περίπου 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι είδαν το βίντεο με το σκληρό πολιτικό τραγούδι του Μιθριδάτη. Στην κυβέρνηση ελάχιστα διαισθάνθηκαν τον “κίνδυνο”, στη δε αντιπολίτευση κάποιοι αφελείς έτριβαν με ικανοποίηση την κοιλιά τους θεωρώντας πως κάθε view μπορεί να είναι και μια ψήφος κατά του Μητσοτάκη. Αμφότεροι, ωστόσο, δυσκολεύονται να αντιληφθούν πως ο κοχλασμός μπορεί να προκαλέσει τεκτονικές κινήσεις, όχι απαραίτητα εναντίον του ενός και υπέρ του άλλου. Αλλά κάτι περισσότερο που αφορά το σύνολο της πολιτικής στο δυστοπικό τοπίο που αφήνει πίσω της η πανδημία.
Εκατοντάδες χιλιάδες είδαν και σχολίασαν το σαχλό και ρατσιστικό βίντεο της πολιτικής περσόνας εκ Θεσσαλονίκης. Οι της κυβέρνησης θεωρούν πως πρόκειται μόνο για…τρίχες (ξυρισμένες ή αξύριστες), οι της αντιπολίτευσης χασκογελούν με τον διασυρμό που (δικαίως) υφίσταται η πολιτεύτρια της Ν.Δ που μοναδικό της επίτευγμα έως τώρα ήταν το δηλητήριο που εξέπεμπε κατά του ΣΥΡΙΖΑ (π.χ Πρέσπες) και οι selfies που αναρτούσε στα social media από τα τετ α τετ της με υπουργούς και βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος.
Καθ’ όλη την διάρκεια της τηλεοπτικής σεζόν, η εκ Θεσσαλονίκης παρέα του “Ράδιο Αρβύλα” σάρωσε τις τηλεθεάσεις συρρικνώνοντας την απήχηση των ομοιόμορφων τηλεοπτικών δελτίων ειδήσεων, με μία συνταγή που συνδύαζε την σάτιρα με την άλλοτε υποδόρια, άλλοτε εμφανή κριτική στην κυβέρνηση-αλλά όχι μόνο.
Όλα τα παραπάνω αποτελούν, πιθανότατα, μικρές ή μεγαλύτερες εκτονώσεις μιας κοινής γνώμης που ασφυκτιούσε έγκλειστη στην καραντίνα και στριμωγμένη σε ένα τοπίο από το οποίο είναι θολή η θέαση προς το (καλύτερο) μέλλον. Δεν ταυτίζονται, προφανώς, ο πολιτικός στίχος του Μιθριδάτη -ή του 12ου πιθήκου, και άλλων της εγχώριας χιπ χοπ σκηνής-, με την διαβρωτική σάτιρα του Κανάκη και των άλλων, ή τις ντροπιαστικές μπαρούφες της Λατινοπούλου. Δημιουργούν, όμως, έναν κοινό τόπο όπου συγκλίνουν τάσεις, άγχη, απογοήτευση και θυμός ενός σημαντικού τμήματος της κοινωνίας. Τα ποιοτικά στοιχεία των δημοσκοπήσεων και του τελευταίου Ευρωβαρόμετρου επιβεβαιώνουν την ύπαρξη αυτού του ρεύματος.
Παρακινδυνευμένη η αναζήτηση αναλογίας με όσα έχουμε ζήσει την τελευταία δεκαετία, πρέπει, ωστόσο, να την ανιχνεύσει κανείς. Το αντιμνημόνιο ήταν ένα τέτοιο ρεύμα που γέννησε πηγαία και πλήρως δικαιολογημένη λαϊκή αντίδραση, εκτράπηκε κατά ένα μέρος, ωστόσο, και στον λαϊκισμό. Το καλά οργανωμένο αντι-ΣΥΡΙΖΑ μέτωπο ήταν ένα άλλο ρεύμα που εκτράπηκε κι αυτό σε έναν άλλο λαϊκισμό αλλά προκάλεσε πολιτικές ανακατάξεις και έφερε τη Ν.Δ στην εξουσία. Αυτό που κοχλάζει τώρα είναι κάτι άλλο αλλά, πιθανώς, εξίσου δυναμικό.
Δεν είναι βέβαιο πως μπορεί να αλλάξει τους πολιτικούς συσχετισμούς, ίσως, όμως, επιφέρει μια νέα κοινωνική πραγματικότητα. Κόμματα και μίντια “χαζεύουν” τις δημοσκοπήσεις, αρνούνται, ωστόσο, να διερευνήσουν τις τάσεις προς την αποχή και την αποστασιοποίηση μεγάλης μερίδας του εκλογικού σώματος και δη των νεότερων ηλικιών. Ειδικότερα, δε, τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης και η αφ’ υψηλού δημοσιογραφία υφίσταται εσχάτως απανωτές ήττες. Γέμισαν επικά σχόλια τα social media για την συνέντευξη της Φαίης Σκορδά με την Λατινοπούλου της “αξύριστης μασχάλης”, όπως παλαιότερα με την κριτική της Κατερίνας Καινούριου για την ζοφερή υπόθεση Λιγνάδη. Κι αυτό επειδή το συστημικό μιντιακό σύστημα δεν έκανε την δουλειά που έκαναν οι δυο παρουσιάστριες.
Μια τελευταία έρευνα της prorata έδειξε πως η εμπιστοσύνη των πολιτών στα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων και τις εφημερίδες βυθίζεται στα τάρταρα και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης/διαδίκτυο έχουν αναδειχθεί ως ισχυρό εναλλακτικό δίκτυο ενημέρωσης. Μπορεί τα views να μην είναι ψήφοι, διαμορφώνουν, όμως, το πεδίο μάχης του βατερλό που υφίστανται -υφιστάμεθα, για να μην μένουμε έξω από την κρίση- οι άμβωνες της χειραγώγησης.
Όσο οι κήνσορες αντιδρούν “παβλοφικά” επιτιθέμενοι στον κάθε Μιθριδάτη, ή χασκογελούν υποτιμώντας τα σημάδια, τόσο περισσότερο θα φουσκώνει η θάλασσα. Οι ηγεμονίες μπορεί να μην κινδυνεύσουν άμεσα, αν συνεχίσουν, όμως, αυτάρεσκα να προβάλλουν το είδωλό τους τόσο θα βαθαίνουν οι ρωγμές στον καθρέφτη. Διότι, εν τέλει, το θέμα δεν είναι ο κάθε Μιθριδάτης αλλά οι καλοβολεμένοι μιθριδατισμοί μας…