ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Δεν πέρασαν απαρατήρητα τα σχόλια του Αλέξη Τσίπρα (στην συνέντευξή του στο Newsbomb και την Όλγα Τρέμη) σχετικά με τις διεργασίες στο Κίνημα Αλλαγής (ΚΙΝ.ΑΛ). Η συζήτηση περί προοδευτικής διακυβέρνησης έχει ανοίξει εδώ και καιρό: για τον Αλέξη Τσίπρα αποτελεί κορωνίδα του αφηγήματος μετασχηματισμού/διεύρυνσης και συμμαχικής διακυβέρνησης, για δε την Φώφη Γεννηματά είναι όρος επιβίωσης του απισχνασμένου χώρου του ΠΑΣΟΚ που φέρει -ίσως δυσανάλογα με άλλα πολιτικά υποκείμενα- το βάρος της υπαγωγής της χώρας στα μνημόνια και, κυρίως, της συγκυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου.
Ο Τσίπρας κατηγορήθηκε από κάποια στελέχη του ΚΙΝ.ΑΛ (Ανδρέας Λοβέρδος κ.α) για παρέμβαση στις εσωτερικές διαδικασίες στην πορεία προς ένα περιπετειώδες συνέδριο πολιτικής τοποθέτησης στο νέο πολιτικό φάσμα. Δεν είπε, όμως, κάτι περισσότερο απ΄ όσα αποτυπώνονται καθημερινά στα ρεπορτάζ και τις αναλύσεις. Η ηγεσία Γεννηματά προσπαθεί να περιχαρακώσει την αντιδεξιά αντίληψη της πασοκικής εκλογικής και κομματικής βάσης, η υποψηφιότητα Λοβέρδου επενδύει στο αντι-Σύριζα μέτωπο και εκ προθέσεως ή εξ αντανακλάσεως δημιουργεί εντυπώσεις για “δορυφοροποίηση” προς τη Ν.Δ του Κυριάκου Μητσοτάκη. Αυτονόητο είναι ο Αλέξης Τσίπρας να βάζει όλα τα λεφτά στο πρώτο σενάριο -που αυτή τη στιγμή φαίνεται ισχυρότερο.
Οψέποτε ο πρωθυπουργός αποφασίσει να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές, ο καταλύτης θα είναι εκ των πραγμάτων η πρώτη αναμέτρηση με απλή αναλογική. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ -ίσως ποιώντας την ανάγκη, πρόβλεψη- δηλώνει πως δεν θα χρειαστούν δεύτερες κάλπες και πως η απλή αναλογική μπορεί να βγάλει προοδευτική διακυβέρνηση. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει καταστήσει σαφές πως η εκκαθάριση πολιτικών λογαριασμών θα γίνει με διπλές εκλογές και εκτιμά πως στην δεύτερη εξ αυτών θα προκύψει αυτοδυναμία για το κόμμα του.
Το σενάριο Τσίπρα δεν είναι εύκολο, δεν είναι, όμως, και αδύνατο. Το ότι δεν είναι εύκολο το επιβεβαιώνει η προσομοίωση που ακολουθεί με βάση τα ποσοστά που έλαβαν τα κόμματα στις τελευταίες εκλογές του 2019.
Οι πιθανές 26 έδρες του ΚΙΝ.ΑΛ θα ήταν αρκετές για τον Κυριάκο Μητσοτάκη εάν απέβλεπε στην συγκρότηση κυβέρνησης συνεργασίας με το κόμμα αυτό. Παρά ταύτα, εξακολουθεί να δηλώνει με στόμφο πως θα πάει σε δεύτερες κάλπες. Για τον Αλέξη Τσίπρα δεν είναι αρκετές και θα χρειαζόταν την συνδρομή και άλλων μικρότερων κομμάτων, κάτι, ωστόσο, που φαίνεται μάλλον απίθανο. Όμως, η απλή αναλογική είναι απλή και αναλογική διότι απλά και αναλογικά μπορεί να ανατρέψει τα πάντα.
Πάντοτε υποθετικά, πάντως, το σενάριο Τσίπρα περνάει μέσα από τις διεργασίες στο ΚΙΝ.ΑΛ. Η νέα “επίθεση αβροφροσύνης” στην Φώφη Γεννηματά αλλά και στον Γιώργο Παπανδρέου δείχνει πως ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ποντάρει στο αντιδεξιό πρόσημο που οι συγκεκριμένοι πολιτικοί εκπροσωπούν, σε αντίθεση με τον Ανδρέα Λοβέρδο (ουδείς, όμως, πρέπει να υποτιμά τις άλλες υποψηφιότητες που έχουν ανακοινωθεί ή προκύψουν).
Αυτή την ανάλυση Τσίπρα ίσως πρέπει να την συνδυάσει κανείς με το σαφές μήνυμα που έστειλε μέσα από την συγκεκριμένη συνέντευξη πως “μπορεί να είναι άλλα τα πρόσωπα (από το κόμμα του) που θα κληθούν να κυβερνήσουν”. Γνωρίζει δύο πράγματα: πρώτον, ότι αρκετοί από τους υπουργούς του της περιόδου 2015-19 φέρουν αρνητικό φορτίο, και δεύτερον, ότι κάποιοι εξ αυτών θα αποτελούσαν “βαρίδια” στην προσπάθεια να πείσει την Φώφη Γεννηματά.
Στενοί συνεργάτες του λένε συχνά πως σε ένα τέτοιο (υποθετικό) σενάριο, κεντρικά υπουργεία θα κατέληγαν σε πρόσωπα προερχόμενα από το ΚΙΝ.ΑΛ. Τολμηρό, ίσως, αλλά -όπως λέγεται- γιατί να μην είναι ο Γιώργος Παπανδρέου υπουργός Εξωτερικών σε μια τέτοια κυβέρνηση, εφόσον το αποδεχόταν. Ή γιατί να μην έχουν υπουργικούς θώκους ο Χάρης Καστανίδης, ο Παύλος Γερουλάνος και αρκετοί άλλοι. Την ίδια ώρα, μάλιστα, που αρκετοί από την ομάδα του ’15-’19 θα παρέμεναν στα μετόπισθεν.
ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ και ΚΙΝ.ΑΛ, άλλωστε, θα μπορούσαν να συγκλίνουν αρκετά εύκολα στα θέματα εξωτερικής πολιτικής, στα εργασιακά, στην ενίσχυση του ΕΣΥ, σε κάποιο βαθμό στην Παιδεία, αλλά και στην οικονομία. Η προγραμματική απόσταση δεν είναι μεγάλη εάν υπερισχύσει η ανάγκη.
Όλων αυτών, ωστόσο, προηγείται η εσωτερική μάχη ταυτότητας και ηγεσία στο κόμμα της κυρίας Γεννηματά. Σε αυτή τη μάχη θα υπάρξουν αρκετοί παράγοντες που θα ασκήσουν επιρροή –από τον Κώστα Σημίτη μέχρι τον (απόντα) Ευάγγελο Βενιζέλο, αλλά και επιχειρηματικοί παράγοντες που βλέπουν πάντοτε τον πολιτικό ορίζοντα μέσα από τον φακό και των δικών τους επιδιώξεων.
Η συζήτηση θα είναι μακρά και ταραχώδης. Λαμβάνοντας υπ΄ όψιν ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης διαθέτει και την πρωτοβουλία των κινήσεων και ικανά δημοσκοπικά αποθέματα που υποστηρίζονται από εξωπολιτικά κέντρα. Ο Αλέξης Τσίπρας, ωστόσο, οφείλει να επιμείνει προς αυτή την κατεύθυνση και να ολοκληρώσει την μετάβασή του προς το μοντέλο ενός κόμματος με μεγάλα εκλογικά ποστά που θα διαθέτει, όμως, αντιστοίχηση στην κοινωνία, την τοπική αυτοδιοίκηση, τα συνδικάτα, την αγορά. Αυτό είναι το δυσκολότερο μέρος και προς την κατεύθυνση αυτή τα βήματα είναι ακόμα αργά.
Το απόσπασμα από την συνέντευξη Τσίπρα που περιγράφει το σενάριο:
Ο. ΤΡΕΜΗ: Κύριε Πρόεδρε, να πάμε στην προοδευτική διακυβέρνηση; Το ερώτημα είναι με ποιους; Δηλαδή ΚΚΕ; Όχι. ΠΑΣΟΚ; Μάλλον προς όχι. Βαρουφάκης; Όχι. Μήπως τελικά ο ΣΥΡΙΖΑ είναι κόμμα ανάδελφο;
ΑΛ. ΤΣΙΠΡΑΣ: Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αποδείξει ότι έχει τη δυνατότητα να βρίσκει προγραμματικές συνθέσεις και συναινέσεις και να είναι ένα κόμμα το οποίο μπορεί να συνεργαστεί στην πορεία προς τις εκλογές. Οι εκλογές αυτές θα είναι με απλή αναλογική.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Ναι, θα είναι διπλές απ’ ό,τι καταλαβαίνουμε…
ΑΛ. ΤΣΙΠΡΑΣ: Εσείς το λέτε αυτό.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Όχι, δεν λέω τίποτε, λέω απ’ ό,τι καταλαβαίνω, απ’ ό,τι έχει ακουστεί.
ΑΛ. ΤΣΙΠΡΑΣ: Εγώ λέω ότι ο μέσος ψηφοφόρος θα γνωρίζει ότι αν ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πρώτο κόμμα, οι εκλογές αυτές δεν θα χαθούν, δεν θα είναι άγονες και δεν θα πάμε σε δεύτερη κάλπη. Διότι αν ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πρώτο κόμμα, θα επιδιώξει να σχηματιστεί κυβέρνηση συνεργασίας…
Ο. ΤΡΕΜΗ: Με ποιους όμως;
ΑΛ. ΤΣΙΠΡΑΣ: Με όλους αυτούς τους οποίους αναφέρατε. Διότι προφανώς όταν πηγαίνεις σε μια ανταγωνιστική κάλπη, κανένας δεν θα πει ότι «υποτάσσομαι σ’ ένα κόμμα που είναι μεγαλύτερο και άρα είναι βασικός ανταγωνιστής».
Ο. ΤΡΕΜΗ: Εννοείτε ότι θα συγκυβερνήσετε με το ΚΚΕ;
ΑΛ. ΤΣΙΠΡΑΣ: Εννοώ ότι θα συγκυβερνήσουμε με όλες τις δυνάμεις εκείνες οι οποίες αυτοπροσδιορίζονται ως προοδευτικές δυνάμεις. Κι όταν έρθει η ώρα της κρίσης, αν ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πρώτο κόμμα, δεν θ’ αφήσουν χαμένη την ευκαιρία και δεν θ’ αφήσουν στο όνομα των ψηφοφόρων τους και του δημοκρατικού κόσμου την ευκαιρία να πάει χαμένη και η Δεξιά να πάρει μια ακόμα τετραετία, με όρους σκληρούς για την πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Άρα δηλαδή, το χρονοδιάγραμμα είναι ότι τότε που θα προκύψει το αποτέλεσμα της εκλογικής αναμέτρησης και στην περίπτωση που ο ΣΥΡΙΖΑ είναι πρώτο κόμμα, τότε θα υλοποιηθεί μ’ έναν τρόπο…
ΑΛ. ΤΣΙΠΡΑΣ: Έτσι γίνεται πάντα.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Ναι, αλλά μέχρι τότε θα έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι. Εσείς έχετε απευθύνει πρόσκληση προς το ΚΙΝΑΛ, προς την κ. Γεννηματά. Και θέλω να σας ρωτήσω ευθέως: Έχετε επαφή με την κ. Γεννηματά; Μιλάτε δηλαδή οι δυο σας;
ΑΛ. ΤΣΙΠΡΑΣ: Κρυφά εννοείτε;
Ο. ΤΡΕΜΗ: Όχι κρυφά, να την πάρετε ένα τηλέφωνο, αν έχετε ν’ αλλάξετε μια πολιτική άποψη. Γιατί, αυτό είναι προς θάνατον, κακό;
ΑΛ. ΤΣΙΠΡΑΣ: Σε ανθρώπινο επίπεδο οι σχέσεις μας είναι κανονικές, φυσιολογικές. Είναι ένας ευγενικός άνθρωπος η κ. Γεννηματά και πιστεύω ότι κι εγώ είμαι στις προσωπικές μου επαφές. Σε πολιτικό επίπεδο, δημόσια, καταθέτουμε τις προτάσεις και τις θέσεις μας. Είδα μ’ ενδιαφέρον ότι και η ίδια μίλησε για την προοπτική της προοδευτικής διακυβέρνησης, αν και στον λόγο της, και λογικό είναι αυτό, προσπαθεί να αναδείξει την ανάγκη της αυτόνομης παρουσίας του κόμματός της. Το σέβομαι. Θεωρώ όμως ότι το ΚΙΝΑΛ το επόμενο διάστημα θα έχει κάποιες εσωτερικές διεργασίες.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Θα έχει, και το θέμα της ηγεσίας τυπικά είναι ανοιχτό.
ΑΛ. ΤΣΙΠΡΑΣ: Όχι, αφήστε με να ολοκληρώσω. Θέλω να πω ότι το κρίσιμο δεν είναι μόνο τα πρόσωπα, είναι και το με ποιες πολιτικές, ποιες προγραμματικές θέσεις θα καταθέσει κανείς πάνω στις οποίες θα θελήσει να υπάρχουν συγκλίσεις για να κυβερνηθεί η χώρα. Διότι, αν σ’ εμένα ρωτάτε που είμαστε ένα κόμμα του 30%, 32% στις τελευταίες εκλογές, το ΚΙΝΑΛ που είναι του 8%, δεν φαντάζει πειστικό ότι θα διεκδικήσει την αυτοδυναμία και ιδιαίτερα σε μια εκλογική αναμέτρηση απλής αναλογικής.
Συνεπώς, το κρίσιμο διακύβευμα, είναι το προγραμματικό, είναι το πολιτικό. Είναι αν η χώρα θα κυβερνηθεί με το μοντέλο το νεοφιλελεύθερο που σε όλο τον κόσμο σήμερα πνέει τα λοίσθια, ή μ’ ένα μοντέλο προοδευτικό…
Ο. ΤΡΕΜΗ: Περιμένετε γιατί λέτε κάτι πολύ ενδιαφέρον: Τα χαρτιά στο ΠΑΣΟΚ απ’ ό,τι καταλαβαίνουμε και απ’ ό,τι διαβάζουμε, θ’ ανοίξουν τον Σεπτέμβριο. Εσείς λέτε ότι τότε μπορεί να δούμε εντελώς διαφορετικές θέσεις, τοποθετήσεις, σε σχέση με το θέμα των πολιτικών και των πιθανών συμμαχιών από τους τρεις μέχρι στιγμής, που γνωρίζουμε ότι υπάρχουν, υποψηφίους;
ΑΛ. ΤΣΙΠΡΑΣ: Το κρίσιμο πάντοτε στην πολιτική, κατά την άποψή μου, είναι οι πολιτικές και προγραμματικές θέσεις και οι πολιτικές και προγραμματικές διαφορές. Δεν είναι αν μας αρέσει το πρόσωπο.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Λέτε ότι θα βγουν οι διαφορές, δηλαδή άλλο η κ. Γεννηματά, άλλο ο κ. Λοβέρδος, άλλο ο κ. Ανδρουλάκης. Να το κάνουμε συγκεκριμένο.
ΑΛ. ΤΣΙΠΡΑΣ: Ναι, το πιστεύω αυτό. Πιστεύω ότι κάθε πολιτικός εκφράζει κι ένα διαφορετικό σχέδιο, όχι και οι τρεις διαφορετικό, αλλά είναι προφανές ότι ο κ. Λοβέρδος έχει ένα τελείως διαφορετικό πολιτικό σχέδιο και το εκπέμπει. Μιλώ για την ανάγκη το ΚΙΝΑΛ να γίνει ένας δορυφόρος της Νέας Δημοκρατίας. Αν τα στελέχη και τα μέλη του κόμματος αυτό το επικροτήσουν, θα είναι μια διαφορετική προοπτική.
Ο. ΤΡΕΜΗ: Δεν λέει ακριβώς αυτό, είναι μια δική σας, κατά τη γνώμη μου τουλάχιστον, ερμηνεία, αλλά ας το προσπεράσουμε γιατί νομίζω έχουμε πολλά σημαντικά.
ΑΛ. ΤΣΙΠΡΑΣ: Όχι, νομίζω ότι είναι το κρίσιμο ερώτημα της επόμενης μέρας κυρία Τρέμη. Το κρίσιμο ερώτημα της επόμενης μέρας, είναι αν η χώρα θα κυβερνηθεί με τις συνταγές του χθες, αυτές που μας οδήγησαν στη χρεοκοπία. Αυτές που λένε ιδιωτικοποιήσεις, λιγότερο κοινωνικό κράτος, μειώσεις των μισθών, εργασιακή αβεβαιότητα και ελαστικοποίηση, ανταγωνισμός με άλλες χώρες στο όνομα του χαμηλότερου μισθού, ποιος θα έχει χαμηλότερο μισθό για ν’ ανταγωνιστεί στην οικονομία.
Αυτό το μοντέλο, είναι ένα μοντέλο το οποίο έχει δείξει τ’ αποτελέσματά του. Τούτη την ώρα, η χώρα πρέπει να αλλάξει παραγωγικό μοντέλο, πρέπει να ενισχύσει την εργασία, πρέπει να ενισχύσει το κοινωνικό κράτος. Βγάλαμε κάποιο δίδαγμα από την κρίση; Απ’ αυτή την κρίση της πανδημίας που φτωχοί και πλούσιοι έτρεχαν στα δημόσια νοσοκομεία να σωθούν, βγάλαμε κάποιο δίδαγμα; Ή θα συνεχίσουμε να λέμε «ιδιωτικοποιήσεις των δομών υγείας»; Βγάλαμε το δίδαγμα ότι πρέπει να ενισχύσουμε τις κοινωνικές δαπάνες;
Ο. ΤΡΕΜΗ: Τώρα μου φύγατε πάλι μου γλιστρήσατε, ήμασταν στις συμμαχίες και στις συνεργασίες…