ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ “Carpe diem”– Φράση από ποίημα του Ορατίου: “Carpe diem, quam minimum credula postero” (Άδραξε την μέρα, εκμεταλεύσουν την, απόλαυσέ την και ζήσε το παρόν). Εν προκειμένω, και ως επικεφαλίδα στο παρασκήνιο που ακολουθεί, ας την παραφράσουμε: “Carpe Zoran (Zaev)”.
Οι πρώτες σκέψεις άρχισαν να διαμορφώνονται στο Μέγαρο Μαξίμου από την πρόκληση της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας της Βόρειας Μακεδονίας να εμφανιστεί στο Euro2021 ως “ΦΦΜ” (Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία της Μακεδονίας). Όσα ακολούθησαν είναι γνωστά: η ήπια αντίδραση Αυγενάκη, η απάντηση Οσμάνι, η διακριτική προειδοποίηση Δένδια, η τοποθέτηση της UEFA, η διευκρίνηση του Ζόραν Ζάεφ (σε συνέντευξή του) που κρίθηκε επαρκής. Μέχρι την στιγμή που έμπλεος ενθουσιασμού για την συμμετοχή της χώρας του σε μια μεγάλη διοργάνωση, ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας βρέθηκε δίπλα στον Ολλανδό πρωθυπουργό Μαρκ Ρούτε, στις κερκίδες του αγώνα με τους “Οράνιε”. Εκεί διέπραξε το μεγάλο λάθος (;) μετατρέποντας τον ενθουσιασμό του σε ανάρτηση στο twitter, όπου αποκάλεσε την ομάδα της χώρας του ως “Μακεδονία”. Σαφής, ευθεία και σοβαρή παραβίαση της Συμφωνίας των Πρεσπών, όπως είχε αναλυτικά εξηγήσει ήδη ο “αρχιτέκτονας” της συμφωνίας Νίκος Κοτζιάς και είχε αποδεχθεί με προηγούμενες αναφορές του ο ίδιος ο Ζόραν Ζάεφ.
Στο Μέγαρο Μαξίμου δεν άφησαν, ωστόσο, την πρόκληση του τελευταίου να χαθεί. Αναμφισβήτητα ήταν μια εξαιρετική ευκαιρία να σχεδιαστεί η απαγκίστρωση της κυβερνητικής πλειοψηφίας από την σοβαρότερη εστία κλυδωνισμών που διαγραφόταν για το φετινό καλοκαίρι: την δέσμευση του Κυριάκου Μητσοτάκη στον πρωθυπουργό της Βόρειας Μακεδονίας και την πολιτική πίεση να ψηφίσει τα μνημόνια συνεργασίας με την χώρα αυτή σύντομα αν όχι άμεσα.
Είχε προηγηθεί, σύμφωνα με καλά ενημερωμένες πηγές, το εξής παρασκήνιο:
-“Ειδικός απεσταλμένος” του Μαξίμου είχε έρθει σε επαφή με το περιβάλλον του Αντώνη Σαμαρά προκειμένου να διερευνηθούν οι τελικές προθέσεις του. Συνάντησε συμπαγή αντίδραση. Ο πρώην πρωθυπουργός δεν συζητούσε καν το ενδεχόμενο, είτε να ψηφίσει τα μνημόνια, είτε να επιλέξει μια διακριτική στάση “διπλωματικής” απουσίας. Οι πληροφορίες αναφέρουν πως αρνήθηκε ακόμα και το ενδεχόμενο μιας ελεγχόμενης αποστασιοποίησης με την καταψήφιση των μνημονίων από μικρό αριθμό βουλευτών προσκείμενων στον ίδιο, ώστε και ο πρώην πρωθυπουργός να είναι απολύτως συνεπής στις απόψεις του αλλά και η κοινοβουλευτική πλειοψηφία να μην διασαλευτεί και, κυρίως, να μην χαθεί η δεδηλωμένη.
Ο “ειδικός απεσταλμένος” -πρόσωπο μεγάλου ειδικού πολιτικού βάρους στην ιεραρχία του Μαξίμου- επέστρεψε άπρακτος, μια έρευνα, δε, σχετικά με τις προθέσεις μερίδας της κοινοβουλευτικής ομάδας (όχι μόνο εκ των αποκαλούμενων “Σαμαρικών”, αλλά και βουλευτές εκλεγόμενοι στην Βόρεια Ελλάδα) ανέδειξε πως το πρόβλημα είναι σοβαρότερο και ότι ο αριθμός εκείνων που είχαν σκοπό να καταψηφίσουν τα μνημόνια ή να απόσχουν επρόκειτο να είναι ανησυχητικά μεγάλος!
–Στενός συνεργάτης του πρωθυπουργού που ρωτήθηκε σχετικά με την ψήφιση των μνημονίων (πριν το tweet του Ζάεφ) δήλωνε πως “δεν υπάρχει βιασύνη” και παρέπεμπε στην έναρξη της νέας κοινοβουλευτικής περιόδου το φθινόπωρο. Γνώριζε ήδη το κλίμα στην Κοινοβουλευτική Ομάδα.
–Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, όπως αναφέρει η “Καθημερινή” και περιγράφει η “Εστία”, είχε μια ενδιαφέρουσα συνάντηση με τον πρώην πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή (δείπνο μετά συζύγων στην κατοικία του πρωθυπουργού στον Λυκαβηττό), όπου σε χαλαρή ατμόσφαιρα συζητήθηκαν οι εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά και όχι μόνο. Φαίνεται πως το ζήτημα των μνημονίων θίχτηκε σε αυτή τη συζήτηση και η πλευρά Καραμανλή αφήνει να εννοηθεί πως ο πρώην πρωθυπουργός δεν επρόκειτο -κι αυτός- να δώσει εύκολα την ψήφο του. Δύο “όχι” από δύο πρώην πρωθυπουργούς της παράταξης είναι βαρύ φορτίο για να το υπερκεράσει εύκολα κάθε κυβέρνηση στα μισά της θητείας της…
–Η χρήσιμη γκάφα (;) του Ζόραν Ζάεφ άλλαξε τα δεδομένα. Το επιτελείο του Μεγάρου Μαξίμου την “άδραξε” και έθεσε σε λειτουργία τον μηχανισμό προλείανσης του εδάφους. Οι πληροφορίες αναφέρουν πως ενημερώθηκε σχετικά δραστήριος βουλευτής που συνομιλεί με το επιτελείο του πρωθυπουργού, ενώ, λόγω ιδιοσυγκρασίας και προσωπικού σχεδιασμού, διατηρεί διαύλους επικοινωνίας με το περιβάλλον Σαμαρά και την σκληρή δεξιά πτέρυγα του κόμματος.
Ο βουλευτής έκανε αυτό που γνωρίζει καλά: επέλεξε να εμφανιστεί σε τηλεοπτική εκπομπή και να…ρίξει την ιδέα να μην ψηφιστούν τα μνημόνια στην θητεία αυτής της κυβέρνησης ως μήνυμα προς τα Σκόπια για την πρόκληση Ζάεφ.
Την επόμενη μέρα, με πρωτοσέλιδο θέμα της η “Καθημερινή” επιβεβαίωσε τον βουλευτή και προανήγγειλε την αναβολή της ψήφισης των μνημονίων συνεργασίας με την Βόρεια Μακεδονία. Η δε κυβερνητική εκπρόσωπος έστειλε το δικό της μήνυμα στα Σκόπια, χωρίς, ωστόσο, να καταστήσει σαφή τα περί αναβολής της ψηφοφορίας. Το κλίμα, όμως, είχε διαμορφωθεί.
Εδώ πρέπει να επισημανθούν τα εξής:
Στο κάδρο των παραπάνω εξελίξεων απουσιάζει η παράμετρος Δένδια. Ο υπουργός Εξωτερικών δεν έχει τοποθετηθεί ακόμα σχετικά με την αναβολή της ψήφισης των μνημονίων, κι αυτό πιθανότατα επειδή γνωρίζει πως αυτά απορρέουν από την Συμφωνία των Πρεσπών που υλοποιεί η κυβέρνηση και πως η χρονοτριβή έρχεται σε αντίθεση με τις δεσμεύσεις και τις υποχρεώσεις της χώρας. Οι πληροφορίες αναφέρουν πως ο Νίκος Δένδιας έχει ενοχληθεί από τις δημόσιες παρεμβάσεις σχετικά με το θέμα αυτό και δη από αναρμόδιους βουλευτές, ακόμα και στελέχη της κυβέρνησης όπως ο υφυπουργός Παιδείας και διεθνολόγος Αγγ. Συρίγος. Σχετικά με τα «μνημόνια συνεργασίας» με τη Βόρεια Μακεδονία – που δεν έχουν περάσει από τη Βουλή – σημείωσε πρόσφατα πως πρέπει να ζυγίσουμε προσεκτικά τον χρόνο κύρωσης τους. Όπως ανέφερε «δεν είναι θέμα εσωκομματικών αντιδράσεων. Είναι πρωτίστως θέμα διπλωματικής τακτικής, όπου θα πρέπει να λάβουμε υπ’ όψιν μας και τις καθυστερήσεις που δημιουργεί η Βουλγαρία στην ένταξη των Σκοπίων στην Ε.Ε.»
Είναι χαρακτηριστική η προτροπή προς το Μαξίμου του σκληρά υποστηρικτικού της κυβέρνησης i-efimerida και του Γ. Καντέλη:
“Ο πρωθυπουργός μιλά συχνά για την «Ελλάδα της αυτοπεποίθησης». Αυτή η Ελλάδα ήδη φρουρεί τον εναέριο χώρο της Β. Μακεδονίας, οι επιχειρήσεις της κάνουν ήδη επενδύσεις εκεί και στηρίζει την ενταξιακή πορεία των Δυτικών Βαλκανίων. Όσοι συνεχίζουν να την αποκαλούν μόνο «γειτονική χώρα», έχουν μείνει πίσω από την πραγματικότητα. Αν πιστεύουν ότι στις επόμενες εκλογές θα διεκδικήσουν την ψήφο των πολιτών υποστηρίζοντας ότι δεν είπαν ποτέ (φτου κακά) Β. Μακεδονία, κάτι δεν πάει καλά. Ούτε είναι η στιγμή έλληνες βουλευτές να αμφισβητούν μια Διεθνή Σύμβαση που έχει υπογράψει η χώρα, την ώρα που ο Ερντογάν αμφισβητεί τη Συνθήκη της Λωζάνης. Όσο πιο γρήγορα ο Μητσοτάκης τους φέρει προ των ευθυνών τους τόσο πιο γρήγορα θα ξεμπλέξει με αυτή την υπόθεση.”
Πρέπει να διευκρινισθεί πως τα μνημόνια αφορούν περισσότερο την Ελλάδα παρά την Βόρεια Μακεδονία, κι αυτό διότι οδηγούν στην συγκρότηση συντονιστικής επιτροπής οικονομικής συνεργασίας που διευκολύνει την δράση ελληνικών επιχειρήσεων στη γειτονική χώρα και διευρύνει την γενικότερη συνεργασία, μέρος της οποίας είναι και η επιτήρηση/έλεγχος του εναέριου χώρου της (δειτε εδώ τι περιλαμβάνουν).
Εν κατακλείδι, ο Ζόραν Ζάεφ έκανε ένα μεγάλο πολιτικό “δώρο” στον Κυριάκο Μητσοτάκη, καθώς του επιτρέπει να πράξει ανενόχλητα εκείνο που είχε σχεδόν αποφασίσει, ήτοι να κερδίσει χρόνο και να φέρει την ψήφιση των μνημονίων σε καλύτερο πολιτικό χρόνο- ίσως το φθινόπωρο. Το μπλόκο της Βουλγαρίας στην ενταξιακή διαδικασία της Αλβανίας και της Βόρειας Μακεδονίας βοηθάει, άλλωστε, προς την ίδια κατεύθυνση.
Η ουσία είναι πως η “ομάδα Σαμαρά” κερδίζει μια μικρή εσωτερική μάχη διότι κυρίως αυτή προκαλεί την χρονική μετάθεση της ψήφισης των μνημονίων. Ο Ζόραν Ζάεφ, απλώς, πρόσφερε την αφορμή και την ευκαιρία, οι δε εκ των υστέρων διευκρινίσεις και η αναδίπλωσή του μικρή αξία πια. Ο κύβος ερρίφθη και ο βουλευτής εκείνος που…έριξε την ιδέα από τηλεοράσεως αισθάνεται δικαιωμένος. Mission accomplished..