ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ H Süddeutsche Zeitung σχολιάζει τα αποτελέσματα της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ: «Η συζήτηση για την Τουρκία ήταν εκπληκτικά σύντομη. Η Σύνοδος Κορυφής ενέκρινε την πρόταση της Κομισιόν να καταβάλει στην Τουρκία 3,5 δισεκατομμύρια ευρώ για τη στέγαση περίπου 3,7 εκατομμυρίων Σύρων προσφύγων βάσει της συμφωνίας για το μεταναστευτικό που παρατάθηκε έως το 2024. Τα χρήματα θα προέλθουν από τον προϋπολογισμό της Κομισιόν, λέει η φον ντερ Λάιεν. Ακόμα και εάν το τελικό ανακοινωθέν επικρίνει τις ελλείψεις της Τουρκίας όσον αφορά το κράτος δικαίου και τη δημοκρατία και ζητά την έναρξη επίσημων διαπραγματεύσεων για την επίλυση του Κυπριακού, οι προετοιμασίες για τον εκσυγχρονισμό της Τελωνειακής Ένωσης θα αρχίσουν τώρα “σε τεχνικό επίπεδο» .
Και η εφημερίδα συνεχίζει: «Η συνέντευξη Τύπου του Γάλλου Προέδρου αποδεικνύει πώς άλλαξε η ατμόσφαιρα. Οι εντάσεις μειώνονται και ακόμη και αν υπόσχεται στους Έλληνες και τους Κύπριους να παραμείνει σε εγρήγορση το καλοκαίρι, ο Μακρόν λέει στην Άγκυρα: «Θα ξεκινήσουμε εκ νέου τη συνεργασία». Μια τέτοια φράση του Μακρόν, ο οποίος είχε μια βαθιά εχθρότητα με τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, είναι κάτι που κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί στις Βρυξέλλες πριν από μήνες».
Το κλίμα είχε αρχίσει να διαφαίνεται από τις προηγούμενες διασκέψεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όταν ακόμα ήταν στο τραπέζι -εάν ήταν ποτέ…- το θέμα των κυρώσεων κατά της Τουρκίας για την παραβατικότητα στην ανατολική Μεσόγειο και τις προκλήσεις στο Αιγαίο. Ο Εμανουέλ Μακρόν διολίσθησε αρκετά γρήγορα, από την αυστηρότητα κατά του Ταγίπ Ερντογάν και την θερμή υποστήριξη των ελληνικών θέσεων, σε μία αποστασιοποίηση και, τελικά, στην ταύτιση με τις θέσεις της Άνγκελα Μέρκελ.
Μεσολάβησε, βεβαίως, η συμφωνία για την προμήθεια των Rafale και η επίσκεψη της υπουργού Άμυνας Φλοράνς Παρλί στις εκδηλώσεις για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821. Κάποιοι πίστεψαν πως η Γαλλία εδραιώνεται ως ένας αμυντικός/επιχειρησιακός βραχίονας, δίπλα στην Ελλάδα, κατά των τουρκικών προκλήσεων. Όμως στην συμφωνία προμήθειας δεν υπήρξε ποτέ η ενεργοποίηση της ρήτρας αμυντικής συνδρομής. Παρόλα αυτά η Αθήνα πρόβαλε το Παρίσι ως έναν ισχυρό σύμμαχο και ο Μακρόν άφησε τους πάντες να το πιστεύουν.
Η Γαλλία, όμως, είναι μία περιφερειακή δύναμη με αποικιοκρατικό παρελθόν. Η Λιβύη, κυρίως, και η Συρία αποτελούν πεδία του γεωπολιτικού ζωτικού της χώρου και είναι βέβαιο πως δεν θα τα απεμπολήσει στο όνομα του “Grece-France Alliance”. Ο Εμανουέλ Μακρόν έχει εκφωνήσει λόγους περί του νέου ανθρωπισμού από την Πνύκα (επί Τσίπρα), συμπαθεί και ταυτίζεται σε αρκετά θέματα πολιτικά με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, η Γαλλία, όμως, έχει συμφέροντα και αυτά είναι πάνω απ΄ όλα.
Ο Μακρόν θα εισέλθει από το φθινόπωρο στην τελική ευθεία για τις εκλογές της άνοιξης του 2022 φανερά πιο αδύναμος απ΄ ότι ήταν το 2017. Τον Σεπτέμβριο θα διεξαχθούν και οι γερμανικές εκλογές, με τον Άρμιν Λάσετ του CDU να αισθάνεται περίπου βέβαιος πως θα διαδεχθεί την Άνγκελα Μέρκελ στην Καγκελαρία. Οι εκλογές στην Γερμανία, ωστόσο, είναι συχνά μια περιπέτεια που διαρκεί αρκετούς μήνες μέχρι τον σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας και η δέσμευση του SPD να μην γίνει ξανά παρακολούθημα των Χριστιανοδημοκρατών ίσως δυσχεράνει τα πράγματα.
Το ζήτημα είναι πως για το επόμενο μεγάλο διάστημα η ΕΕ θα έχει σχετικά ανενεργούς τους δύο ισχυρούς πολιτικούς πυλώνες της, την ώρα που οι ΗΠΑ του Τζο Μπάϊντεν αναπτύσσουν ένα νέο γεωπολιτικό αφήγημα στην ευρύτερη περιοχή μας. Η απόσυρση των αμερικανικών δυνάμεων από το Αφγανιστάν και η πιθανή ανάληψη του ρόλου του τοποτηρητή από την Τουρκία έναντι των Ταλιμπάν (προστασία του αεροδρομίου της Καμπούλ και όχι μόνον) ίσως αλλάξει τους συσχετισμούς υπέρ της Άγκυρας.
Πολλά θα κριθούν, βεβαίως, από τον ίδιο τον Ερντογάν. Θα συνεχίσει να προβάλλεται ως πρόθυμος σύμμαχος ή θα παραδοθεί στην κυκλοθυμικότητα των εσωτερικών συγκρούσεών του, την πίεση των ακραίων εθνικιστών και στον γεωπολιτικό μεγαλοϊδεατισμό του;
Διπλωματικοί αναλυτές και γνώστες των ευρωπαϊκών ισορροπιών αναφέρουν πως πολλά θα κριθούν από το ύφος, την ένταση και τον “όγκο” των εκδηλώσεων που έχει προγραμματίσει για τις 20 Ιουλίου στα Βαρώσια. Ήδη η Φον ντερ Λάϊεν δήλωσε πως η ΕΕ δεν συζητάει την τουρκική πρόταση για δύο κράτη στην Κύπρο, η δε αμηχανία στην Άγκυρα είναι έκδηλη εάν κρίνει κανείς και από το “κόλπο” του ηγέτη του ψευδοκράτους Τατάρ να “στήσει” συνάντηση με τον Έλληνα πρωθυπουργό στην …κουζίνα του ξενοδοχείου των Βρυξελλών. Ο φακός του Anadolu καραδοκούσε και ο Κυριάκος Μητσοτάκης μάλλον δεν το αντιλήφθηκε εγκαίρως.
Οι ίδιοι αναλυτές επισημαίνουν πως ένα “σώου” Ερντογάν στα Βαρώσια θα μπορούσε να πυροδοτήσει τον όρο της αναστρεψιμότητας και να αναγκάσει την Κομισιόν να παγώσει τον τεχνικό (αλλά και πολιτικό) διάλογο για την αναθεώρηση της τελωνειακής σχέσης.
Επ΄αυτών, όμως, θα απαιτηθούν συμμαχίες. Η Μέρκελ είναι μάλλον μια χαμένη υπόθεση για την Αθήνα, εάν σκεφτεί επιπροσθέτως κανείς πως στις γερμανικές εκλογές ψηφίζουν και μερικά εκατομμύρια Τούρκοι. Ο Μακρόν; Σύντομα θα φανεί εάν ο Γάλλος πρόεδρος είναι διαθέσιμος ή, όπως αναφέρει η SZ, έχει στρέψει για τα καλά το βλέμμα του προς την Άγκυρα. Όσο για τους Αμερικανούς, την ώρα που αναβαθμίζουν την ελληνοαμερικανική αμυντική συμφωνία, θα αντιμετωπίζουν με μεγαλύτερη επιείκεια έναν Ερντογάν που θα εμφανίζεται πρόθυμος να επανενταχθεί πλήρως στο άρμα του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ.
O Μακρόν υπό πίεση
Η επικράτηση σοσιαλιστών και συντηρητικών υποψηφίων στον πρώτο γύρο των περιφερειακών εκλογών την περασμένη Κυριακή μοιάζει με επιστροφή στο παρελθόν. Κανένας υποψήφιος του κόμματος LREM του Εμανουέλ Μακρόν, το οποίο σημειωτέων διαθέτει πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση, δεν θα βρεθεί επικεφαλής περιφέρειας. Η μάχη στο δεύτερο γύρο των περιφερειακών την Κυριακή κρίνεται μεταξύ υποψηφίων Συντηρητικών και Σοσιαλιστών με εξαίρεση την νοτιοανατολική περιοχή PACA, δηλαδή Προβηγκία, Άλπεις και Κυανή Ακτή, όπου θριάμβευσε ο Εθνικός Συναγερμός της Μαρίν Λεπέν.
«Κατά κάποιο τρόπο η Γαλλία είναι διαιρεμένη στα δύο», εκτιμά ο πολιτειολόγος Εμιλιανό Γκροσμάν από τη Σχολή Πολιτικών Επιστημών του Παρισιού (Science Po), «σε εθνικό επίπεδο κυριαρχεί το κόμμα του προέδρου LREM, ενώ σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο κόμματα που όριζαν τις τύχες της Γαλλίας μέχρι το 2017». Ο γάλλος επιστήμονας ωστόσο υπογραμμίζει ότι η επιτυχία Σοσιαλιστών και συντηρητικών στις περιφερειακές δεν προδικάζει την έκβαση των προεδρικών εκλογών την άνοιξη του 2022 και λόγω της αποχής ρεκόρ από τις κάλπες στον α΄ γύρο.
Καθοριστικά στις προεδρικές πρόσωπα και όχι κόμματα
Στο Παρίσι τα δύο παραδοσιακά κόμματα φυτοζωούν στο περιθώριο της πολιτικής ζωής διαθέτοντας ελάχιστη επιρροή. Στις δομές τους έχουν αλλάξει πολλά, όχι οπωσδήποτε προς το καλύτερο. Ηγέτης των συντηρητικών, οι οποίοι άλλαξαν το όνομά τους σε Ρεπουμπλικανοί από την Ένωση για ένα Λαϊκό Κίνημα (UMP), είναι ο Κριστιάν Ζακόμπ. Ο 61χρονος πολιτικός εξελέγη τον Οκτώβριο του 2019 πρόεδρος του κόμματος «επειδή δεν ενοχλούσε κανένα», εκτιμά σκωπτικά ο Εμιλιανό Γκροσμάν. Θεωρείται επομένως αδιανόητο ο Κριστιάν Ζακόμπ να λάβει το χρίσμα των συντηρητικών στη μάχη για το Μέγαρο των Ηλυσίων.
Επειδή όμως στη Γαλλία ο πρόεδρος εκλέγεται απευθείας από το λαό, το καθοριστικό στοιχείο είναι η στήριξη του εκλογικού σώματος και όχι των κομματικών οργάνων. «Στις προεδρικές έχουμε να κάνουμε με πρόσωπα, τα οποία εκπονούν συνήθως σε συνεργασία με το επιτελείο τους ένα πρόγραμμα», τονίζει ο ερευνητής κομμάτων Σιμόν Περσικό του Ινστιτούτου Πολιτικών Σπουδών της Γκρενόμπλ. Εν τέλει το κόμμα στηρίζει τον υποψήφιο με τις περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας στην εκλογική αναμέτρηση.
Στο τέλος θα μονομαχήσουν Μακρόν και Λεπέν
Προς το παρόν είναι ακόμα άγνωστο πως κόμματα όπως οι Ρεπουμπλικανοί θα χρίσουν τον υποψήφιο για τις προεδρικές εκλογές την άνοιξη. Όπως όλα δείχνουν δεν θα υπάρξει μια ανοιχτή εσωκομματική διαδικασία όπως εκείνη του 2016 όταν ο Φρανσουά Φιγιόν επικράτησε του πρώην προέδρου Νικολά Σαρκοζί. Ο ερευνητής Σιμόν Περσικό αναμένει ότι οι Ρεπουπλικανοί θα αναθέσουν σε δημοκοπικές εταιρίες τον εντοπισμό των δημοφιλέστερων υποψηφίων μεταξύ των δεξιών ψηφοφόρων. Αν βρεθεί ένα ξεκάθαρο φαβορί, τότε αυτός θα διεκδικήσει την προεδρία στις εκλογές την άνοιξη.
Με βάση τα μέχρι στιγμής δεδομένα τόσο ο Εμιλιανό Γκροσμάν όσο και ο Σιμόν Περσικό θεωρούν απίθανο ο υποψήφιος του κόμματος του Σαρκοζί να περάσει στο δεύτερο γύρο των προεδρικών. «Το πρόβλημα, κυρίως για τους Ρεπουμπλικανούς, είναι ότι ο πρόεδρος Μακρόν δεν τους έχει αφήσει περιθώρια κινήσεων. Δεν είναι μόνο η πολιτική του, η οποία εκφράζει εν πολλοίς συντηρητικές θέσεις. Είναι και αρκετά πρόσωπα, με τα οποία στελέχωσε τη κυβέρνησή του, που προέρχονται από τη Δεξιά. Ο πρωθυπουργός Ζαν Καστέξ και ο υπουργός Εσωτερικών Ζεράλντ Νταρμανέν προέρχονται, για παράδειγμα, από το περιβάλλον του πρώην προέδρου Νικολά Σαρκοζί.
Ο Εμιλιανό Γκροσμάν εκτιμά ότι στο δεύτερο γύρο των προεδρικών οι δύο αντίπαλοι θα είναι ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και η πρόεδρος του Εθνικού Συναγερμού Μαρίν Λεπέν. Μέχρι τότε θα έχουν αλλάξει πολλά στη χώρα.
Mε πληροφορίες από την DW