ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Στις τελευταίες Τάσεις της MRB (7/7) καταγράφεται ένα ποσοστό 27% των πολιτών, οι οποίοι στέκονται απέναντι στην προοπτική να εμβολιαστούν κατά του Covid 19. Δεν είναι, φυσικά, όλοι τους αρνητές. Ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Δημήτρης Μαύρος τους χωρίζει σε τρεις “φυλές”: οι αρνητές, εκείνοι που μεταθέτουν χρονικά -και μάλλον αμήχανα- την επίσκεψή τους σε ένα εμβολιαστικό κέντρο, και εκείνοι που “το σκέφτονται”. Οι αποστάσεις της μιας κατηγορίας από την άλλη είναι μικρές και δυσδιάκριτες, ίσως να υπάρχουν και αλληλοεπικαλύψεις, ωστόσο ο σκληρός πυρήνας των αρνητών φαίνεται να συγκεντρώνει ένα ποσοστό περίπου 13% επί των ανεμβολίαστων.
Σύμφωνα με τη δημοσκόπηση της MRB, το 12,7% των ανεμβολίαστων λέει πως δεν έχει σκοπό να κάνει το εμβόλιο στο μέλλον, ενώ το 13,4% απαντάει πως “σκέφτομαι εάν θα κάνω το εμβόλιο” και το 2,6% απαντά “δεν ξέρω εάν θα κάνω το εμβόλιο”. Σύμφωνα, δε, με τα επίσημα στοιχεία, το 57,5% των πολιτών είναι εμβολιασμένο (σ.σ. έστω και με την πρώτη δόση), ενώ το 39,9% είναι ανεμβολίαστο.
Εάν λάβουμε υπ΄ όψιν μας όσα λένε οι επιστήμονες -πάντοτε με ισχυρή δόση αβεβαιότητας, όπως προκύπτει απ΄ όσα μας έμαθε ή δεν μας έμαθε η ίδια η πανδημία- για να χτιστεί ικανοποιητικό “τείχος ανοσίας” έναντι των μεταλλάξεων του ιού απαιτείται ο εμβολιασμός τουλάχιστον του 80% του γενικού πληθυσμού. Πρακτικά αυτό σημαίνει πως το 57,5% όσων έχουν λάβει τουλάχιστον μία δόση πρέπει να αυξηθεί κατά περίπου 25 μονάδες. Εύκολο; Μάλλον δύσκολο θα ισχυριστούν κάποιοι αλλά σε κάθε περίπτωση αυτός είναι και πρέπει να είναι ο στόχος.
Το ερώτημα που προκύπτει είναι εάν και με ποιον τρόπο μπορεί να πεισθεί το περίπου 40% που παραμένει ανεμβολίαστο. Με διαρρηγμένη την σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ κυβερνήσεων, επιστημονικής κοινότητας και πολιτών σχεδόν σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες της Ευρώπης (ανάλογα ποσοστά συναντάμε παντού), η επιχείρηση “Πειθώ” μοιάζει με επιχείρηση να καθελκύσει κανείς υπερωκεάνειο στην λίμνη Ιωαννίνων.
Προφανώς και δεν πρέπει να εγκαταλειφθεί και είναι βέβαιο πως πέραν του κυβερνητικού πατερναλισμού, των τιμωρητικών κανόνων και του να κουνάει κανείς το δάκτυλο στις κοινωνίες υπάρχει κι ένα ερώτημα πίσω από το ερώτημα: μπορεί, πράγματι, να πείσει κανείς αυτόν τον σκληρό πυρήνα των αρνητών, ή οι κοινωνίες θα προχωρήσουν ακόμα κι αν υπάρχουν αυτοί οι θύλακες σκληρού ανορθολογισμού και συνωμοσιολαγνείας;
Η εμπειρία μου από τα social media, από τις καθημερινές συναναστροφές και από το “δειγματολόγιο” των ακροατών των ραδιοφωνικών σταθμών που στέλνουν μηνύματα στους παραγωγούς εκπομπών με οδηγεί στο συμπέρασμα πως αυτό το 13% των ανεμβολίαστων που δηλώνουν πως δεν πρόκειται ποτέ να εμβολιασθούν δεν θα πεισθεί ποτέ. Ούτε έναντι του κινδύνου να νοσήσουν οι ίδιοι και το οικογενειακό τους περιβάλλον, ούτε με την επίκληση της “ατομικής ευθύνης”, ούτε με την υποχρεωτικότητα. Είναι σκληροί στις απόψεις τους, κάποιοι είναι γραφικοί, άλλοι αφελείς και αμμόρφωτοι, άλλοι, πάλι, έχουν εδραία πεποίθηση -σχεδόν φονταμεταλιστική- ότι εκπροσωπούν την μοναδική και αυθεντική ιδέα σχετικά με το τι συμβαίνει, σε κάθε περίπτωση, όμως, συγκροτούν ένα θύλακα αδιάσπαστου ανορθολογισμού.
Τι μπορείς να πεις, άραγε, σε κάποιον που επιχειρηματολογεί για το νόμισμα που κολλάει στο μπράτσο του στο σημείο του εμβολιασμού, που πιστεύει πως “βλέπει” σειριακό αριθμό κάτω από το δέρμα του, ή λέει πως τα εμβόλια κρύβουν οργουελικά τσιπάκια;
Από την εποχή της δίκης του Σάλεμ και της Ιεράς Εξέτασης μέχρι τις περιόδους της πανούκλας και της ευλογιάς, αλλά και στους σχετικά πρόσφατους καιρούς, ο ορθολογισμός δεν κατόρθωνε να νικά αυτές τις απόψεις. Μόνο η διάσταση της προσωπικής επιβίωσης και ο φόβος του θανάτου, μπόρεσε κάποτε να περιορίσει το φαινόμενο- όχι, όμως, και να το εξαλείψει. Ο ορθολογισμός, άλλωστε, στις διαφορετικές εκδοχές του (και με διαφορετικά πρόσημα), μπορεί να γίνει πλειοψηφία, δεν μπορεί, ωστόσο, να γίνει καθολικότητα.
Είναι, ίσως, δύσκολο να το ομολογήσουμε, αλλά η ανθρωπότητα για ακόμα μία φορά θα πορευτεί έχοντας έναν εσωτερικό αντίπαλο που θα αντιστρατεύεται την λογική και την εξέλιξη. Ας εστιάσουμε, ως εκ τούτου, την προσοχή μας σε εκείνους που “το σκέπτονται”…