NewsEdit Οι ΗΠΑ είναι χωρίς καμία αμφιβολία η δύναμη εκείνη που κρατά τα ηνία του δυτικού κόσμου. Οι εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις στις ΗΠΑ έχουν άμεσο αντίκτυπο σε όλον τον κόσμο, ιδιαίτερα στο δυτικό. Η άνοδος του Τrump για παράδειγμα, έδωσε την ευκαιρία σε πολλά κινήματα στην Ευρώπη να μιμηθούν τον τέως Αμερικανό πρόεδρο.
Του Αλέξανδρου Δρίβα*
Η Αμερική είναι διχασμένη εδώ και 6-7 χρόνια και ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ, καλείται μέσα σε μια θητεία να γίνει εκείνος που θα πετύχει ταυτόχρονα δύο πολύ δύσκολους στόχους. Ο πρώτος είναι να ενώσει τη διχασμένη αμερικανική κοινωνία και ο άλλος, να βάλει τις βάσεις εκείνες που θα επιτρέψουν στην αμερικανική υπερδύναμη να χαράξει μια πορεία στον προκλητικό πολυπολικό κόσμο, του οποίου η δομή απειλεί την πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ. Ο επαναπροσδιορισμός του ”Αμερικανισμού” είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την ευημερία των ΗΠΑ αλλά και για τον ρόλο τους στον κόσμο.
Η επιστροφή των ΗΠΑ στον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και σε μια σειρά από διεθνείς συμβάσεις και οργανισμούς (όπως για παράδειγμα στη Σύμβαση των Παρισίων που αφορά την προστασία του περιβάλλοντος και την επιστροφή των ΗΠΑ στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας) αποδεικνύει οτι η πρώτη διαφορά του Biden με τον Trump είναι οτι οι ΗΠΑ αποδέχονται τον ενεργό ρόλο τους στη διεθνή πολιτική. Για την Αμερική ποτέ δεν ήταν δεδομένο το να διαμορφώνει τον κόσμο. Η πάλη απομονωτισμού και παρεμβατισμού, είναι σχεδόν αέναη στις ΗΠΑ από τότε που διακήρυξαν την ανεξαρτησία τους.
Έως τώρα, ο Αμερικανός πρόεδρος δείχνει οτι το κυβερνητικό του σχήμα έχει υιοθετήσει την ουιλσονική σχολή σκέψης (βάσει αυτής, οι ΗΠΑ αποτελούν τον παγκόσμιο φάρο της Δημοκρατίας και των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων). Το πώς αντιμετωπίζουν εδώ και λίγους μήνες οι Αμερικανοί την Τουρκία, αποτελεί ένα παράδειγμα για το πώς θα διατηρήσουν τη διεθνή επιρροή τους, χωρίς να εμπλακούν ξανά όπως στην εποχή Bush Jr.
Ο τρόπος που οι ΗΠΑ επιλέγουν να πορεθούν στην εξωτερική πολιτική, σχετίζεται πάντα με το εσωτερικό τους. Όσο πιο ισχυρό είναι ένα κράτος, τόσο πιο πολύ μπορεί να υπολογίσει εσωτερικές επιταγές και παραμέτρους, προκειμένου να χαράξει εξωτερική πολιτική. Η αμερικανική κοινωνία έχει παρουσιάσει μια κόπωση μετά τις περιπέτειες σε Ιράκ και Αφγανιστάν και μεγάλο μέρος της αμφισβήτησε και αμφισβητεί την εμπλοκή των ΗΠΑ στα διεθνή πράγματα. Ο Trump είχε απομονωτικές ιδέες οι οποίες ωστόσο, ήταν μάλλον ρομαντικές και όχι ρεαλιστικές. Πιθανή αποχώρηση των ΗΠΑ από τη διεθνή πολιτική, θα επέφερε τεράστια αστάθεια στον κόσμο και η αστάθεια αυτή με τη σειρά της, θα επηρέαζε αρνητικά την Αμερική. Από την τελευταία δεκαετία του 20ου αιώνα, η Αμερική συνδέθηκε μια και καλή με τον κόσμο. Ωστόσο, ο Αμερικανός πρόεδρος δεν μπορεί να αγνοήσει τον ”Τραμπισμό”, ούτε βέβαια τους μισούς Αμερικανούς πολίτες που τον ψήφισαν δύο φορές. Επομένως προσπαθεί να δείξει μια περήφανη Αμερική με ισχυρές αξίες (ό,τι πρέπει για μεγάλη μερίδα των Ρεπουμπλικανών ψηφοφόρων) και από την άλλη, να μην οδηγεί τις ΗΠΑ σε παρεμβάσεις και επεμβάσεις τύπου Ιράκ και Αφγανιστάν ώστε να μην ερεθίζει την τζεφερσονική εκλογική του βάση αλλά ούτε και τους σκληρούς απομονωτιστές.
Το εσωτερικό των ΗΠΑ έχει πληγεί περισσότερο και έτσι μαζί με αυτό, η διεθνής εικόνα της Αμερικής. Οι εικόνες στο Καπιτώλιο απέδειξαν οτι η Αμερική χρειάζεται πρακτικά ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο. Ο Biden γνωρίζει καλά οτι σαφώς και υπάρχει ανεξέλεγκτη αστυνομική βία αλλά από την άλλη, προσπαθεί να οδηγήσει τους Δημοκρατικούς στο να δεχθούν την ουσία του μαθήματος Trump. Οτι η ακραία αριστερή πτέρυγα των Δημοκρατικών ψηφοφόρων δεν μπορεί πια να καθορίζει ολόκληρη την agenda των κοινωνικών θεμάτων.
Όταν λέμε οτι οι ΗΠΑ έχουν διχαστεί, σημαίνει οτι υπάρχουν τάσεις που συγκρούονται και μπορεί από τη μια να υπάρχουν εκείνοι που είδαμε στο Καπιτώλιο αλλά από την άλλη, υπάρχουν και κινήματα τα οποία προσπαθούν να επιβάλλουν μια κουλτούρα ακύρωσης και μηδενισμού των πάντων, οδηγώντας σε αντίστροφο ρατσισμό (cancel culture & reverse racism).
Εν κατακλείδει, οι ΗΠΑ δεν μπορούν να συνεχίσουν να δείχνουν την εικόνα μιας διχασμένης χώρας της οποίας η κοινωνία δεν έχει καταφέρει να επιλύσει ζητήματα τα οποία διατρέχουν ολόκληρη την αμερικανική ιστορία. Η εξωτερική πολιτική μπορεί να αποτελέσει την ατμομηχανή για μια συναίνεση εντός της αμερικανικής κοινωνίας. Η ρητορική για τα ”αυταρχικά καθεστώτα” που φωτογραφίζει την Κίνα και τη Ρωσία, φέρνει κοντά τους περισσότερους Αμερικανούς ψηφοφόρους οι οποίοι έστω και με διαφορετικό τρόπο, αντιλαμβάνονται οτι το μέλλον της υπερδύναμης είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με αυτό του κόσμου. Η φορολογική πολιτική του Biden αποδεικνύει πως προσπαθεί να ενώσει ετερόκλητα στοιχεία του εκλογικού σώματος. Μην ξεχνάμε πως ένας από τα δυνατά χαρτιά του Trump συνοψιζόταν στο οτι ”οι πολυεθνικές έχουν γίνει ασύδοτες”. Η εικόνα των διεθνών συσχετισμών ισορροπίας ισχύος οδηγεί τις ΗΠΑ στο να οδηγηθούν σε ένα μέλλον πιο συντηρητικό. Μπορεί να ακούγονται πολλά για τα πρόσωπα και τις ιδέες (κυρίως από την πλευρά των Δημοκρατικών) όμως μην ξεχνάμε πως δε ζούμε στη δεκαετία της μονοπολικής στιγμής (1993-2003) και οι ΗΠΑ θα χρειαστεί να επιστρατεύσουν την αριστεία στην παιδεία (τα ποσοστά είναι αρκετά χαμηλά σε ποιότητα φοιτητών σε σχέση με την Κίνα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το τρίπτυχο γνώση-έρευνα-παραγωγή) αλλά και έναν επανακαθορισμό του τι σημαίνει ”Αμερικανισμός”. Για την οικοδόμηση ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου είναι απαραίτητη η μεσαία τάξη και το πολιτικό κέντρο και όχι τα άκρα, είτε αυτά είναι από τη μια πλευρά είτε από την άλλη.
Ο Αλέξανδρος Δρίβας είναι στρατηγικός αναλυτής, Ph.D. Cand. και Research Fellow στο Hellenic American Leadership Council (HALC).