NewsEdit Εγραφε η «Καθημερινή» την 24/8/2006 στο άρθρο της «Ευχαριστίες από τον Λίβανο για την ελληνική συνδρομή» (κατά την επίσκεψη και συνάντηση της Ελληνίδας ΥΠΕΞ με τον πρωθυπουργό και ΥΠΕΞ Λιβάνου): «Αρκετοί, εξάλλου, ήταν εκείνοι οι οποίοι ανέφεραν στα μέλη της ελληνικής αποστολής ότι δεν πρόκειται να ξεχάσουν τη στάση της Ελλάδας, ούτε και την εικόνα του πρώτου, μετά την κήρυξη του πολέμου, πλοίου που μπήκε στο λιμάνι της Βηρυτού και το οποίο ήταν ελληνικό».
Του Παναγιώτη Χηνοφώτη*
Δεκαπέντε χρόνια πριν, τη 14η Ιουλίου 2006, άρχισαν οι Ε.Δ. την προετοιμασία για τον ασφαλή απεγκλωβισμό και τη μεταφορά Ελλήνων πολιτών από την εμπόλεμη περιοχή του Λιβάνου λόγω της κλιμάκωσης των συγκρούσεων μεταξύ Hezbollah και ισραηλινών αμυντικών δυνάμεων. Παράλληλα, επεκτείνετο η προωθημένη ανάπτυξη ναυτικών μονάδων του Π.Ν. στην Αν. Μεσόγειο. Κατόπιν διαταγής Α/ΓΕΕΘΑ, τη 16η Ιουλίου 2006 άρχισε η εκτέλεση της ελληνικής επιχείρησης με την κωδική ονομασία «Κέδρος». Αποστολή, ο έγκαιρος και ασφαλής επαναπατρισμός Ελλήνων πολιτών από τον Λίβανο και η παροχή κάλυψης και προστασίας στα εγγύς περιοχής πλέοντα ελληνικά εμπορικά πλοία. Η εθνική επιχείρηση διήρκεσε μέχρι τη 14/9/2006. Το ΥΠΕΞ έγινε αποδέκτης αιτημάτων 52 χωρών για την ασφαλή απομάκρυνση υπηκόων τους και συνολικά απεγκλωβίσθηκαν και απομακρύνθηκαν ασφαλώς από την εμπόλεμη ζώνη του Λιβάνου 352 Ελληνες και 2.295 αξιωματούχοι και πολίτες διαφόρων εθνικοτήτων. Σημειωτέον ότι η φρεγάτα «Ψαρά» ήταν το πρώτο πολεμικό πλοίο ξένης χώρας που κατέπλευσε στον λιμένα της Βηρυτού. Η όλη επιχείρηση εξετελέσθη επιτυχώς με τέσσερις φρεγάτες, τέσσερα αρματαγωγά, τέσσερα ελικόπτερα της Ναυτικής Αεροπορίας και έξι Ομάδες Ανορθοδόξου Πολέμου (ΟΑΠ/ΟΥΚ) των βατραχανθρώπων του Π.Ν. Παράλληλα διεκπεραιώθηκαν με εννέα δρομολόγια Α/Φ C-130 προς Λάρνακα και εκείθεν με αρματαγωγά του Π.Ν. προς Βηρυτό, υγειονομικό προσωπικό και 310 τόνοι ιατροφαρμακευτικής και ανθρωπιστικής βοήθειας.
Ακολούθησε η επιτήρηση της θαλάσσιας περιοχής του Λιβάνου και η από 15/10/2006 και μετέπειτα ανάπτυξη της UNIFIL, στο πλαίσιο εφαρμογής της αποφάσεως του ΣΑ/ΗΕ 1701/11-8-2006 για τον αφοπλισμό και την απαγόρευση επανεξοπλισμού της Hezbollah και όλων των παραστρατιωτικών ομάδων. Οι ελληνικές ναυτικές δυνάμεις συμμετείχαν συνεχώς στις αντίστοιχες Maritime Τask Force 425 και 448.
Θα πρέπει να αναφερθεί ότι και κατά το παρελθόν εκτελέσθηκαν δύο παρόμοιες ανθρωπιστικές επιχειρήσεις απομάκρυνσης αμάχων: α) Τον Αύγουστο 1993, επιχείρηση «Χρυσόμαλλον Δέρας» για τη διάσωση και ασφαλή απομάκρυνση 1.013 Ελλήνων του Πόντου από το Σοχούμι της Αμπχαζίας. β) Τον Μάρτιο 1997, επιχείρηση «Κοσμάς» για τον απεγκλωβισμό 240 αλλοδαπών αξιωματούχων από τον λιμένα Δυρραχίου της Αλβανίας. Οι θαλάσσιες επιχειρήσεις αυτού του τύπου (Noncombatant Evacuation Operations – NEO) αποτελούν προβολή ναυτικής και ήπιας ισχύος, κατά το ναυτικό δόγμα των HΠA, H.B., Αυστραλίας, Γαλλίας, Κίνας, Ρωσίας, Ιταλίας κ.ά., αλλά συγχρόνως προϋποθέτουν και εκχώρηση κατάλληλων κανόνων εμπλοκής με ετοιμότητα μετάπτωσης από την ήπια ισχύ στη σκληρή ισχύ και ιδιαίτερα σε περιπτώσεις θαλασσίων ειρηνευτικών, ανθρωπιστικών επιχειρήσεων, απομάκρυνσης/εκκένωσης αμάχων, προβολής ισχύος και επίδειξης σημαίας, επιχειρήσεις κατά της πειρατείας, τρομοκρατίας, διασποράς πυρηνικών όπλων, ανακούφισης φυσικών ή ανθρωπογενών καταστροφών κ.ά. Η προβολή οιασδήποτε μορφής ισχύος προσθέτει στο πολιτικό κεφάλαιο κάθε χώρας και οτιδήποτε προβάλλει την εικόνα της θεωρείται εργαλείο ήπιας ισχύος.
Η ήπια ισχύς συνιστά μία μη παραδοσιακή μορφή ισχύος, δεν υποκαθιστά τη σκληρή μορφή ισχύος, αλλά αποτελεί ένα υπολογίσιμο εργαλείο υψηλής στρατηγικής και βέβαια δεν υπαγορεύει την υποβάθμιση της ναυτικής και θαλάσσιας διάστασης της εθνικής μας ισχύος. Ο Θουκυδίδης πρώτος θεώρησε τη θαλάσσια ισχύ όχι μόνον ως εργαλείο καταναγκασμού (βλ. σκληρή ισχύς), αλλά και ως εργαλείο προβολής του κύρους και της αίγλης ενός κράτους (βλ. ήπια ισχύς). Οι διορατικές επισημάνσεις του Περικλέους (διά του Θουκυδίδη 1.143.5), κατά τη δημηγορία του προς απάντηση στους Λακεδαιμονίους πρέσβεις, εμπεριέχουν όλα τα στοιχεία που διατύπωσε στις έξι αρχές για τη θαλάσσια ισχύ, στο έργο του «Influence of Sea Power Upon History», ο A. T. Mahan το 1890, ήτοι: γεωγραφική θέση, φυσική διαμόρφωση, διεύρυνση εδάφους διά θαλάσσης, μέγεθος ναυτεργατικού πληθυσμού, τάση και χαρακτήρας των κατοίκων για το εμπόριο και την ίδρυση αποικιών και κοινοτήτων, χαρακτήρας της κυβέρνησης ως προς την προοπτική διατήρησης ενός ισχυρού πολεμικού και εμπορικού ναυτικού. Η αλληλεπίδραση αυτών των στοιχείων διαχρονικά μελετάται από ιστορικούς και στρατηγιστές. Η σκληρή, ήπια και ευφυής ισχύς αλληλοϋποστηρίζονται και δεν αντιπαραβάλλονται. Ειδικότερα, η ναυτική και η ήπια ισχύς αποτελούν εργαλεία προβολής κύρους και αίγλης και προάγουν, ισχυροποιούν και διαφυλάττουν την εικόνα και υπόληψη της Ελλάδας (reputation security), με πλέον πρόσφατη την προβολή ναυτικής ισχύος το περασμένο καλοκαίρι. Kατάλληλα αξιοποιούμενες συμπληρώνουν όλο το εύρος της εθνικής ισχύος για την εκπλήρωση της εθνικής στρατηγικής (βλ. «Η θαλάσσια διάσταση της ήπιας ισχύος», Π. Χηνοφώτης, «Η Καθημερινή», 20/11/2020).
Η επιχείρηση «Κέδρος» είναι η μεγαλύτερη ελληνική θαλάσσια επιχείρηση ασφαλούς απεγκλωβισμού και μεταφοράς αμάχων από εμπόλεμη περιοχή και κατέδειξε τον υψηλό επαγγελματισμό των στελεχών των Ε.Δ., την ετοιμότητα, αποτελεσματικότητα και ευελιξία των ναυτικών μονάδων, καθώς και την άριστη συνεργασία και τον συντονισμό όχι μόνον σε διακλαδικό αλλά και σε διυπουργικό επίπεδο όλων των υπηρεσιών ΥΠΕΞ, ΥΠΕΘΑ, ΓΕΕΘΑ, Γ.Ε., Α.Σ., ΔΑΥ, ΑΣΔΥΣ. Αποτελεί μία από τις πλέον λαμπρές σελίδες της ιστορίας του Π.Ν. και γενικότερα των Ε.Δ. Αξίζει να συγκρατηθεί η συνεργασία των ελληνικών Αρχών με τις αντίστοιχες του Ισραήλ και του Λιβάνου, λαμβανομένης υπόψη της έντασης των συγκρούσεων και του ναυτικού αποκλεισμού.
Η ναυτική ισχύς ανέκαθεν αποτελούσε όχι μόνον τον γνώμονα, αλλά και το κέλευσμα για τη διατήρηση, προαγωγή και ανάπτυξη της ισχύος των θαλασσίων εθνών όπως η Ελλάδα· ενισχύει τη στρατηγική τους αξία, ενώ η αποδυνάμωση της ναυτικής ισχύος συνιστά καθοριστικό παράγοντα γεωγραφικής συρρίκνωσης, με συνακόλουθο τον γεωγραφικό αφανισμό τους.
Η μεγαλύτερη ελληνική θαλάσσια επιχείρηση ασφαλούς απεγκλωβισμού και μεταφοράς αμάχων από εμπόλεμη περιοχή κατέδειξε τον υψηλό επαγγελματισμό των στελεχών των Ε.Δ.
Η ναυτική ισχύς ανέκαθεν αποτελούσε όχι μόνον τον γνώμονα αλλά και το κέλευσμα για τη διατήρηση, προαγωγή και ανάπτυξη της ισχύος των θαλασσίων εθνών όπως η Ελλάδα.
*Ο Παναγιώτης Χηνοφώτης είναι ναύαρχος (ε.α.) Π.Ν., επίτιμος αρχηγός ΓΕΕΘΑ, πρ. υφυπουργός Εσωτερικών.
Πρώτη δημοσίευση: Καθημερινή