Ο Λι “Scratch” Πέρι (Lee “ Scratch” Perry), ο θρυλικός τραγουδιστής, παραγωγός και μάγος του στούντιο, που άνοιξε τα σύνορα της ρέγκε για να κατακτήσει τον κόσμο, πέθανε χθες, Κυριακή, στην Τζαμάικα.
«Πριν να γίνω άνθρωπος, ήμουν ψάρι»: μυστικιστής και εκκεντρικός, ο «σαμάνος της ρέγκε» ήταν 85 ετών.
Γεννημένος στο Κένταλ της Τζαμάικα το 1936, ο Rainford Hugh Lee Perry εγκατέλειψε το σχολείο στα 15 του χρόνια πριν εγκατασταθεί στο Κίνγκστον στην δεκαετία του 1960.
«Ο πατέρας μου δούλευε στον δρόμο, η μητέρα μου στους αγρούς. Ημασταν πολύ φτωχοί», είχε πει το 1984 στο βρετανικό rock περιοδικό New Musicalm Express (NME). «Δεν έμαθα τίποτε στο σχολείο. Τα έμαθα όλα στον δρόμο».
«Μάγος της Ρέγκε», Σαλβαδόρ Νταλί του dub», «Ο Upsetter»: τα προσωνύμια σχηματίζουν μακρά σειρά για την ασύλληπτη φυσιογνωμία που σημάδεψε την ιστορία της μουσικής.
Αυτός ήταν που έσπρωξε τον Μπομπ Μάρλεϊ στο στούντιο βγάζοντάς τον από τον σωρό για να εκτοξευθεί στην κορυφή. «Χωρίς αυτόν, ο Μπομπ Μάρλεϊ θα είχε ίσως παραμείνει ένα βέλος χωρίς τόξο», έγραψε ο Francis Dordor στους Inrockuptibles. O Πέρι «ξαναέβαλε την Αφρική στην τζαμαϊκανή μουσική. Οχι μόνο τον πλουραλισμό του ρυθμού, αλλά επίσης την πολιτισμική και φιλοσοφική της αντήχηση».
Η εύθραυστη σιλουέτα του επάνω στη σκηνή – ξεκινούσε τις παραστάσεις του φυσώντας ganja στο μικρόφωνο για να διώξει τα κακά πνεύματα – έχει εμπνεύσει άπειρα μουσικά μοτίβα.
«Είναι ο ήχος του Πέρι και ο ήχος των τζαμαϊκανών “toasters” που μας έδωσαν έμπνευση στις αρχές του hip-hop, αναγνώρισε ο Afrika Bambaataa, πιονιέρος της αμερικανικής rap στο Rolling Stone.
Και μερικές από τις υπνωτικές λούπες -τις βγαλμένες από τις κονσόλες του μιξάζ που έχουν αναδειχθεί σε μουσικά όργανα – του Πέρι ακούγονται κατά κόρον στην techno.