ΝΙΚΟΛ ΛΕΙΒΑΔΑΡΗ Μέσα στην Μητρόπολη τα είπε όλα ο Δημήτρης Κουτσούμπας. «Πολέμησες τον Δεκέμβρη», είπε: «Πορεύτηκες κι εσύ μαζί με τους αδικημένους σε δρόμους που έκαιγαν… Στο φέρετρό σου σηκώνεται, υψώνει τη γροθιά της «κι αντριεύει και θεριεύει» η Ελλάδα». Και η Ελλάδα γονάτισε, συγκλονισμένη και ευγνωμονούσα.
Εξω από την Μητρόπολη μίλησαν τα συνθήματα. Μίλησε πιο πολύ, και ενόχλησε, κι εξόργισε και δίχασε, ένα από τα πιο αμείλικτα συνθήματα της ιστορίας, το σύνθημα των Ιουλιανών και της Αποστασίας.
Είναι το σύνθημα που γεννήθηκε το καλοκαίρι του ’65– τότε, που από τις 16 Ιουλίου εως τις 17 Αυγούστου, έγιναν στη χώρα 338 συγκεντρώσεις ενάντια στην Αποστασία με συμμετοχή εκατομμυρίων ανθρώπων. Τότε που το φώναζαν οι Λαμπράκηδες – οι Λαμπράκηδες του ίδιου του Μίκη, ναι – στους δρόμους της φλεγόμενης Αθήνας, και που έγινε κραυγή στην κηδεία του δολοφονημένου Σωτήρη Πέτρουλα. Όπως το έζησε και όπως το έγραψε ο Στρατής Τσίρκας στην «Χαμένη Άνοιξη»:
«Το πλήθος», έγραψε, «είχε καταλάβει όλο το πεζοδρόμιο, αντίκρυ δεξιά μας η Βουλή – άρχιζε η πολιορκία της. Φώναζα κι εγώ με τους άλλους, ώσπου έγδαρα το λαρύγγι μου: «Κάτω οι προδότες. Κάτω οι δούλοι της Αυλής. Ένας είναι ο αρχηγός, ο κυρίαρχος Λαός». Αγόρια και κορίτσια έφταναν ομάδες –ομάδες, ξεχώριζαν μερικά πανώ των Λαμπράκηδων∙ παίρναν θέση στο πεζοδρόμιο, ύστερα πέρασαν και στ’ αντικρινό, η πολιορκία της Βουλής γινόταν πιο στενή.
Με το σούρουπο άρχισαν να φτάνουν οι εργαζόμενοι: υπάλληλοι καταστημάτων, εργάτες κι εργάτριες από τις βιομηχανίες γύρω στην Αθήνα και τον Πειραιά. Η πλατεία Συντάγματος γέμισε κι οι φωνές, σαν άγρια καταιγίδα, τάραζαν το πλήθος κύμα στο κύμα. Ο τόνος έγινε πιο τραχύς: «Μητσοτάκη, κάθαρμα»…»
Αυτή η ιστορία γράφτηκε και δεν ξεγράφει. Δεν αφορά όμως τον Κυριάκο Μητσοτάκη – ούτε στην ιστορία, ούτε στην πολιτική υφίσταται οικογενειακή ευθύνη. Οπότε, ενδεχομένως δικαίως ο πρωθυπουργός ενοχλήθηκε.
Τον αφορά όμως η αποδοκιμασία και η οργή του πλήθους – του «λαού», που θα έλεγε κι ο Μίκης. Οπότε αδίκως διαμαρτυρήθηκε στον γραμματέα του ΚΚΕ Δημήτρη Κουτσουμπα. Τον αφορά επίσης η κοινωνική πραγματικότητα, οπότε επίσης αδίκως ζήτησε προστασία. Δεν είναι αποστολή της αριστεράς, ούτε της Δημοκρατίας να παρέχει προστασία στις ηγεσίες. Αποστολή της Δημοκρατίας είναι να θέτει τις ηγεσίες στην λαϊκή κρίση και ενίοτε να τις εκθέτει και στην λαϊκή αγανάκτηση.
Είναι βολικό το αφήγημα των «εγκάθετων» είτε του ΚΚΕ, είτε του ΣΥΡΙΖΑ που εφηύρε το κυβερνητικό στρατόπεδο για να υπερβεί τις αποδοκιμασίες κατά του πρωθυπουργού έξω από την Μητρόπολη. Είναι εξίσου βολική η επίκληση της «απρέπειας» προς τον Μίκη και του «διχασμού» που επιστράτευσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος για να θωρακίσει το πρωθυπουργικό προφίλ.
Δεν είναι όμως αφήγημα για Μεγάλα Μεγέθη. Σαν αυτά στα οποία επέστεψε ο Μίκης στο τέλος. Και τα οποία δεν κατασκευάζονται από επικοινωνιολόγους, ούτε υπαγορεύονται με πρωθυπουργική εντολή. Είναι τα Μεγέθη εκείνα που χτίζονται και κερδίζονται, μέσα από την συμπόρευση με τον «λαό». Μέσα από την κατανόηση της αγωνίας και της οργής του. Και, ενίοτε, και μέσα από την ιστορική συναίσθηση και την προσωπική ενσυναίσθηση…