ΝΙΚΟΛ ΛΕΙΒΑΔΑΡΗ Η κυβέρνηση λέει ότι για την έκρηξη των τιμών του ρεύματος και του φυσικού αερίου φταίει ο καπιταλισμός. Φταίει, κατά τον Αδωνι Γεωργιάδη, ότι υπάρχει «μια αύξηση διεθνώς των τιμών, τόσο στα καύσιμα και στην ενέργεια, όσο και στα ναύλα, που δεν επαφίεται στην ελληνική κυβέρνηση να την ελέγξει».
Φταίει επίσης –λέει ο Αδωνις – και ο Τσίπρας διότι μιλάει για ακρίβεια και κατ’ αυτόν τον τρόπο… χειραγωγεί τις αγορές και «προτρέπει τις επιχειρήσεις να κάνουν ανατιμήσεις».
Θα μπορούσε να είναι και η προσχώρηση Γεωργιάδη στην μεγάλη, σοσιαλιστική σχολή. Διότι χοντρικά – με εξαίρεση τον Τσίπρα – τα ίδια λέει και ο Πούτιν. Ο ρώσος πρόεδρος είπε πως εάν κάποιος φταίει που η τιμή του φυσικού αερίου έχει εκτιναχθεί κατά 1.000% μέσα σε 18 μήνες κι έχει φθάσει στα 650 δολάρια ανά 1.000 κυβικά, αυτός είναι η Ευρωπαϊκή Ενωση και η Κομισιόν. Η οποία είχε, κατά τον Βλαντιμίρ Πούτιν πάντοτε, την «έξυπνη ιδέα» του καθορισμού της τιμής του φυσικού αερίου από την ελεύθερη αγορά και τον αντγαγωνισμό.
Στην πραγματικότητα όμως αυτή είναι η μισή αλήθεια. Διότι φταίνε κι άλλα.
Φταίει κι ο ίδιος ο Πούτιν που έχει κλείσει τις στρόφιγγες της Gazprom προς την Ευρώπη παίζοντας σκληρό γεωπολιτικό πόκερ εν όψει της λειτουργίας του Nord Stream 2. Και στέλνει αφειδώς προς την Κίνα και την Τουρκία το φυσικό αέριο που προοριζόταν για την ευρωπαϊκή αγορά για να πιέσει την Γερμανία να επισπεύσει την λειτουργία του αγωγού αφήνοντας εκτός παιχνιδιού την Ουκρανία.
Φταίει κι ο Μπάιντεν που παίζει το ίδιο γεωπολιτικό χαρτί από την ανάποδη. Ζητώντας από την – σχεδόν στεγνή από φυσικό αέριο – Ευρώπη να απογαλακτιστεί από την ρωσική ενεργειακή εξάρτηση. Και στέλνοντας τον Σύμβουλο Ενεργειακής Ασφάλειας του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στο Κίεβο για να προειδοποιήσει μεν, από ουκρανικού εδάφους, ότι «αυτό τον χειμώνα θα κινδυνεύσουν ζωές» με ευθύνη της Ρωσίας, αλλά και να δηλώσει ταυτόχρονα ότι η Αμερική δεν δύναται να συνδράμει την Ευρώπη σε προμήθειες φυσικού αερίου διότι έχει εξαντλήσει τις εξαγωγικές της δυνατότητες.
Φταίει και η ίδια η Ευρώπη. Που ανέβηκε χαρούμενη και ανύποπτη στο τρένο της πράσινης μετάβασης χωρίς να έχει καλύψει τα ενεργειακά της νώτα. Και που αποκήρυξε, άνευ υπαρκτής εναλλακτικής, την ενέργεια από ορυκτά καύσιμα για να πληρώνει τώρα χρυσό το ρεύμα της λιγνιτικής παραγωγής. Και να τροφοδοτεί τους κερδοσκόπους που έχουν ανεβάσει τις χρηματιστηριακές τιμές των ρύπων 100%.
Όλα αυτά όμως δεν φταίνε μόνον για τις ανατιμήσεις στην Ελλάδα. Φταίνε, φερ’ ειπείν, και για τις ανατιμήσεις στην Ισπανία. Η οποία, ωστόσο, αποφάσισε να παίξει στο μεγάλο παιχνίδι του καπιταλισμού και της γεωπολιτικής με άλλους όρους. Ο Πέδρο Σάντσεθ ανακοίνωσε, εν μία νυκτί, πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου, μείωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο 0,5% από το 5,1% και rebate για τις ενεργειακές επιχειρήσεις – τους επέβαλε, δηλαδή, την υποχρέωση να επιστρέφουν τα υπερκέρδη τους.
Οι ισπανικοί ενεργειακοί κολοσσοί δεν χάρηκαν. Οι μετοχές της Endesa και της Iberdrola έκαναν χθες βουτιά έως και 2,5% στο χρηματιστήριο της Μαδρίτης. Θα χαρούν όμως περί τα 10,5 εκατομμύρια ισπανοί καταναλωτές που θα δουν τους λογαριασμούς του ρεύματος να μειώνονται κατά 22%.
Το εν Ελλάδι ισοδύναμο των μέτρων Σάντσεθ είναι η επιδότηση με περίπου 9 ευρώ τον μήνα των λογαριασμών της ΔΕΗ – την ώρα που ο ίδιος ο υπουργός Ενέργειας προβλέπει τελικές ανατιμήσεις στο ρεύμα έως και 50% – και η κυβερνητική παράκληση προς τους ενεργειακούς παρόχους να περιορίσουν τα περιθώρια κέρδους τους.
Στο δε ερώτημα γιατί η κυβέρνηση δεν βάζει πλαφόν, η απάντηση που έδωσε χθες ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης ήταν ότι διατίμηση δεν μπορεί να επιβληθεί διότι θα «μας κλείσουν την πόρτα οι αγορές» – δεν θα μας πουλάει κανείς αέριο και ενέργεια.
Προφανώς, εάν ισχύει το δόγμα Σκυλακάκη, η Ισπανία θα έπρεπε να έχει στεγνώσει ήδη από φυσικό αέριο και να έχει γίνει ο απόβλητος του παγκόσμιου καπιταλισμού. Με βάση τις έως τώρα ενδείξεις δεν προκύπτει κάτι τέτοιο – όπως δεν προκύπτει και ότι ο Σάντσεθ έκανε την νέα σοσιαλιστική επανάσταση.
Προκύπτει όμως ότι έβαλε φρένο στο παιχνίδι του laissez faire καπιταλισμού. Υπενθύμισε εν ολίγοις πως, ακόμη και στην πιο ανοιχτή αγορά, το κέρδος έχει όρια. Όπως κάνει και ο Μπάιντεν στην ίδια την μήτρα του καπιταλισμού, την Αμερική: Στέλνοντας στο Κογκρέσσο το πακέτο-μαμμούθ των 3,5 τρις δολαρίων για κοινωνικές δαπάνες και έργα υποδομής, το οποίο θα χρηματοδοτήσει αυξάνοντας στο 26,5% από το 21% την φορολόγηση των επιχειρήσεων…