NewsEdit Ο Αλέξης Τσίπρας πήγε στη Θεσσαλονίκη με τρία υπέρ: το πρώτο ήταν οι φορολογικές εξαγγελίες του Πρωθυπουργού την προηγούμενη εβδομάδα.
Πειστικά εξήγησε ότι αφορούν μια πολύ μικρή, την πολύ πλούσια μερίδα του πληθυσμού. Το δεύτερο αφορούσε τους ρυθμούς ανάπτυξης που επικαλούνταν η κυβέρνηση. Τους υπονόμευσε αφενός η καλπάζουσα ακρίβεια, επομένως ο περιορισμός του εισοδήματος των πολιτών ως άμεση εμπειρία, αλλά και η δυσανάλογη αύξηση των εισαγωγών που δείχνει ότι η οικονομία επιστρέφει στην προβληματική δομή προς κρίσης. Το τρίτο αφορά τις συνέπειες του νόμου Χατζηδάκη που φάνηκαν με την πλατφόρμα e-food. Μετατροπή των συμβάσεων από συμβάσεις εργασίας σε «ελεύθερα συμβαλλόμενους», αν δεν θες απολύεσαι, αν αρρωστήσεις είναι δική σου η ευθύνη, πλήρης κατάργηση των δικαιωμάτων των εργαζομένων και μάλιστα των νέων.
Το ισχυρό σημείο, το οποίο μπορεί να φαίνεται μελλοντολογικό αλλά έχει άμεσες συνέπειες είναι η προγραμματική δήλωση απογαλακτισμού της κυβέρνησης από το κόμμα και η κατάργηση των μετακλητών. Αυτό σημαίνει απογαλακτισμό από την μαρξιστική-λενινιστική αντίληψη της «κατάληψης της εξουσίας» αλλά θέτει ορισμένα προβλήματα ως προς το κράτος και τη διοίκηση. Με ποιο δημοσιοϋπαλληλικό σώμα θα κυβερνήσει μια κυβέρνηση;
Χρειάζονται μεγάλες αλλαγές για να γίνει αποτελεσματικό, αλλαγές που θα πρέπει να εξειδικευτούν στο επόμενο διάστημα. Τους μετακλητούς δεν τους φέρνει μόνο το πελατειακό πνεύμα αλλά και η ανάγκη να κυβερνήσει αποτελεσματικά η όποια κυβέρνηση
Εκείνο που χρειάζεται και ίσως βήμα σαν και αυτό με το συμβολικό του βάρος είναι κατάλληλο, είναι η παρουσίαση του ελληνικού προβλήματος συνολικά. Πού βρίσκεται η χώρα, ποιες είναι οι μεγάλες γραμμές της πολιτικής, γιατί κάνει κακό η ΝΔ, τί πρέπει να κάνει η Αριστερά και πώς θα δημιουργήσει μια μεγάλη προοδευτική συμμαχία. Να γίνει αυτό κατανοητό σε αδρές γραμμές από την κοινωνία, και αυτές οι γραμμές να αποτελέσουν το διαφοροποιητικό στοιχείο. Και στο σημείο αυτό θέλω να τονίσω την αναγκαιότητα, εφόσον αναφέρθηκε στην προοπτική των κυβερνήσεων συνεργασίας, δυνάμεις και προσωπικότητες από διαφορετικές γειτονικές πολιτικές δυνάμεις να επεξεργαστούν κοινές συγκλήσεις σε προβλήματα. Χρειάζεται δηλαδή η εμπέδωση μιας κουλτούρα συνεργασίας, διαλόγου, συγκλήσεων.
Τέλος αλλά όχι τελευταίο, καλλιεργείται μια σύγχυση ανάμεσα σε δυο διαφορετικές έννοιες. Την επιτελική κυβέρνηση και το επιτελικό κράτος. Στον πυρήνα της μητσοτακικής ιδεολογίας -δεν θα έλεγα καν συνολικά νεοδημοκρατικής- υπάρχει η αντίληψη της εκχώρησης του κράτους και των δημόσιων λειτουργειών στους ιδιώτες. Στην πραγματικότητα έχεις διοχέτευση δημόσιων πόρων σε ιδιωτικές τσέπες, τη δημιουργία δηλαδή ενός μεικτού ιδιωτικού και δημόσιου σώματος διακυβέρνησης της χώρας. (Ο Ανδρέας Παπανδρέου στην εποχή του το περιέγραφε ως το «κατεστημένο των 200 οικογενειών», δεν είναι οι ίδια βέβαια τώρα).
Χρειάζεται να επιμείνουμε στην έννοια του κοινωνικού κράτους, του δημόσιου χώρου που τόσο στην κλιματική αλλαγή, όσο και στην πανδημία καλείται να παίξει-και είναι μόνο αυτό που μπορεί να παίξει ρόλο αποτελεσματικό. Η κυβέρνηση όμως πρέπει να είναι επιτελική, να μην βαλτώνει στη λύση των διοικητικών προβλημάτων, να είναι ανεξάρτητη από γραφειοκρατικές ή δημοσιοϋπαλληλικές πιέσεις, να βασίζεται στην επιστημονική πρόβλεψη, στη χάραξη στρατηγικής, στην αποτελεσματική εκτέλεση.
Δεν είναι αυτή η κυβέρνηση της ΝΔ επιτελική, άλλωστε αποδεικνύεται από τη μια κρίση μετά την άλλη. Είναι όμως επιτελική και αποτελεσματική στην επικοινωνία. Χρειάζεται να καταδειχτεί η σύγχυση/λαθροχειρία ανάμεσα στην επιτελική κυβέρνηση και το επιτελικό κράτος. Χρειαζόμαστε κοινωνικό και αποτελεσματικό κράτος, αλλά επιτελική διακυβέρνηση. Πώς θα συνδυαστούν αυτά; Εδώ είναι που χρειάζεται σκέψη και επεξεργασίες.
Ο Αντώνης Λιάκος είναι Έλληνας ομότιμος καθηγητής νεώτερης ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών
Πρώτη δημοσίευση στο Facebook