ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Μήνυμα στα Σκόπια (ήτοι στην Βόρεια Μακεδονία, το όνομα της οποίας ακόμα διστάζουν να ψελλίσουν αρκετά κυβερνητικά στελέχη) πως αν πραγματοποιήσουν εθνικιστική στροφή η Αθήνα διατηρεί ζωντανό το δικαίωμα άσκησης βέτο στην ενταξιακή τους πορεία έστειλε από τη Βουλή ο αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης.
Εκφράζοντας σαφώς τον έντονο προβληματισμό της Ελλάδας για τις πρόσφατες εξελίξεις στη Βόρεια Μακεδονία μετά από τις πρόσφατες δημοτικές εκλογές και την παραίτηση του Πρωθυπουργού Ζόραν Ζάεφ, ο κ. Βαρβιτσιώτης είπε : “Η επιστροφή σε μία εθνικιστική ρητορική από τους γείτονές μας ουσιαστικά θα μας οδηγήσει στο να επανακαθορίσουμε την εθνική μας θέση για τη στήριξη της διευρυνσιακής διαδικασίας. Γιατί μία από τις απαρέγκλιτες προϋποθέσεις που έχουν τεθεί στο διαπραγματευτικό πλαίσιο είναι η πιστή και ορθή εφαρμογή όλων των προβλέψεων της Συμφωνίας των Πρεσπών. Και είναι απαραίτητο αυτό το μήνυμα να φύγει σήμερα από όλους μας προς τους γείτονές μας οι οποίοι βρίσκονται σε μία πολιτική περιδίνηση”.
Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών περιέγραψε επί της ουσίας την πιθανότητα να επαναφέρει η κυβέρνηση την απειλή του βέτο στην ευρωπαϊκή πορεία της Βόρειας Μακεδονίας εάν σημειωθεί εθνικιστική στροφή. Δηλαδή, εάν η γειτονική χώρα οδηγηθεί σε εκλογές και νικήσει το εθνικιστικό VMRO του Κρίστιαν Μιτσκόσκι, το οποίο είχε ταχθεί κατά της Συμφωνίας των Πρεσπών και κατηγορεί τον Ζόραν Ζάεφ και το Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα ως “προδότες”.
Προ ημερών ο Σέρβος πρωθυπουργός Αλεξάντερ Βούτσιτς διατύπωσε την ανησυχία του πως οι ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις στη Βόρεια Μακεδονία μπορεί να παρασύρουν σε επικίνδυνη γεωπολιτική δίνη τα Βαλκάνια. Και ανέφερε πως ο Ζάεφ οδηγήθηκε στην απόφασή του να παραιτηθεί επειδή κατηγορείται για “προδοσία” από τους σκληρούς εθνικιστικούς κύκλους στα Σκόπια.
Ο Βούτσιτς ανέφερε ότι μετά την παραίτηση Ζάεφ παραμένουν πολλά ερωτήματα για το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα το επόμενο διάστημα, αν δηλαδή θα γίνουν νέες εκλογές ή θα παραμείνει η σημερινή πλειοψηφία, αν θα αλλάξει η στάση απέναντι στη Βουλγαρία και αν θα επιδεινωθούν οι πολιτικές συνθήκες στη Βόρεια Μακεδονία.
Το ερώτημα είναι εάν ο κ. Βαρβιτσιώτης διατύπωσε την έμμεση απειλή ως μία ικεσία στην εκπλήρωση της “προφητείας” περί αποκαθήλωσης του Ζάεφ και επικράτησης του VMRO ώστε να καταλήξει έτσι “στα αζήτητα” η Συμφωνία των Πρεσπών, ή εάν αναγνωρίζει, όντως, τον κίνδυνο του εκτροχιασμού στη Βόρεια Μακεδονία και ευρύτερα στα δυτικά Βαλκάνια. Και εκ των πραγμάτων οδηγούμαστε στο δεύτερο και σημαντικότερο ερώτημα: Θέλουμε, ως Ελλάδα, την αποχώρηση του Ζάεφ και του κόμματός του από την κεντρική πολιτική σκηνή της γείτονος για να ακυρωθεί η ΣτΠ, ή φοβόμαστε πως εάν συμβεί κάτι τέτοιο η Βόρεια Μακεδονία θα κυλήσει σε έναν ανεξέλεγκτο εθνικισμό και πιθανώς θα αναζητήσει άλλα σημεία στήριξης (π.χ στην Τουρκία);
Αξίζει, βεβαίως, να σημειωθεί πως ο Ζάεφ ηττήθηκε και οδηγήθηκε σε παραίτηση επειδή -όπως ανέφερε και ο Βούτσιτς- τελεί υπό την πίεση των ακραίων εθνικιστών που τον κατηγορούν ως “προδότη”. Ήτοι, το (φιλοβουλγαρικό) VMRO χρησιμοποιεί την ρητορική που διατύπωναν ακραία εθνικιστικά και ακροδεξιά κέντρα στην Ελλάδα για την λύση του ονοματολογικού από τους Τσίπρα και Κοτζιά. Το παράδοξο της ιστορίας, βεβαίως, είναι πως δεν μπορεί να είναι ταυτοχρόνως προδότης ο Ζάεφ στα Σκόπια και προδότης ο Τσίπρας στην Αθήνα…
Η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να αποφασίσει τι ακριβώς θέλει να συμβεί πολιτικά στα Σκόπια και τι έχει κάνει μέχρι σήμερα γι αυτό. Τιμά και υλοποιεί για παράδειγμα τη ΣτΠ και εγγυάται -όπως έχει δηλώσει ο Νίκος Δένδιας- την ενταξιακή διαδικασία της Βόρειας Μακεδονίας στην ΕΕ, ή αφήνει τη γειτονική χώρα και την ευρύτερη περιοχή (γεωπολιτικό ντόμινο) να βυθιστεί στην πολιτική αστάθεια;
Η πρώτη επιλογή ενισχύει μεσομακροπρόθεσμα πολιτικά την “σχολή Ζάεφ”, δηλαδή τους μετριοπαθείς που λιγότερο ή περισσότερο επιδιώκουν σχέση καλής γειτονίας με την Ελλάδα, η δεύτερη επιλογή μπορεί να αρέσει στους “μακεδονομάχους” και το ακραία δεξιό ακροατήριο. Αυτό το ακροατήριο είχε έκπαλαι την άποψη πως τα Σκόπια -όπως τα ονομάζει- είναι μία περιοχή που είναι καλύτερο (για ποιόν;) να διαμελιστεί και τα τμήματά της να προσαρτηθούν στην Αλβανία και τη Βουλγαρία. Πρόκειται για μία άκρως επικίνδυνη για την ασφάλεια της Ελλάδας και της περιοχής αντίληψη που θα δημιουργήσει στα βόρεια σύνορά μας μια μεγάλη Αλβανία και μια μεγάλη Βουλγαρία.
Εάν, όμως, επιθυμούμε να έχουμε στα Σκόπια τους…”Ζάεφ” και όχι τους “Μιτσκόσκι”, τότε οφείλουμε να αναλάβουμε πρωτοβουλίες περιφερειακής δύναμης που μπορεί να εγγυάται και να επιβάλει την ασφάλεια και το ευρωπαϊκό προφίλ των δυτικών Βαλκανίων. Να εκπροσωπήσουμε εμείς την ΕΕ στην περιοχή και να μην επιτρέπουμε γεωπολιτικά παιχνίδια της Ρωσίας, της Τουρκίας, ή ακόμα και κάποιων ευρωπαϊκών κρατών (Βίζεγκραντ).
Για να συμβεί κάτι τέτοιο οφείλουμε κατ΄ επέκταση να τηρήσουμε την ΣτΠ και να επιβάλουμε την τήρησή της και από τους γείτονες. Όχι αφήνοντας στα συρτάρια της Βουλής την ψήφιση των μνημονίων συνεργασίας και διαιωνίζοντας την εσωστρέφεια σχετικά με το ονοματολογικό και τα παρελκόμενα της συμφωνίας.
Εν κατακλείδι, μικρή σημασία θα έχουν οι έμμεσες απειλές του κ. Βαρβιτσιώτη εάν εκλείψει η μετριοπάθεια Ζάεφ. Διότι τότε θα έχουμε απέναντί μας τον φρενήρη εθνικισμό και την απειλή του διαμελισμού. Το έχουμε μελετήσει;