NewsEdit Με αφορμή την Παγκόσμια Ενημέρωση για το τσουνάμι που καθιέρωσε ο ΟΗΕ από το 2015 ο Καθηγητής, Ακαδημαϊκός και πρόεδρος της Ειδικής Εθνικής Επιστημονικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή Κωνσταντίνος Συνολάκης είπε: «Είναι μια συμβολικη ημέρα που τιμά τα εκατοντάδες χιλιάδες θύματα από τσουνάμι και υπενθυμίζει στα κράτη την επιτακτική ανάγκη για συνεχή εκπαίδευση των πολιτών για τα απλά μέτρα που πρέπει να λάβουν αν βρεθούν σε παραλίες και αισθανθούν σεισμική δόνηση που διαρκεί πάνω από 15 δευτερόλεπτα ή, παρατηρήσουν ασυνήθιστες μετακινήσεις της ακτογραμμής».
Σχετικά με την αποτελεσματικότητα των συστημάτων προειδοποίησης τσουνάμι που υπάρχουν σήμερα στον πλανήτη είπε: «Τα παγκόσμια συστήματα, προειδοποιούν αποτελεσματικά για τσουνάμι στον Ειρηνικό και Ινδικό Ωκεανό. Πολύ πρόσφατα έχουν αρχίσει και λειτουργούν εθνικά παρατηρητήρια τσουνάμι και στην Μεσόγειο. Βέβαια, όσο μεγαλύτερος είναι ο χρόνος που χρειάζεται να ταξιδέψει ένα τσουνάμι από την πηγή του και να πλήξει μια παραλία, τόσο περισσότερος χρόνος υπάρχει για να γίνει πιο αξιόπιστη πρόβλεψη».
«Παγκόσμια, η μεγαλύτερη πρόοδος είναι ότι χρησιμοποιούνται μοντέλα προσομοίωσης, όπως το MOST (πoυ αναπτύχθηκε στο εργαστήριό μου στο University of Southern California), ώστε να γίνονται στοχευμένες εκτιμήσεις του χρόνου άφιξης σε μια συγκεκριμένη περιοχή και του ύψους του τσουνάμι και της πλημμύρας. Οι εκτιμήσεις αυτές επικαιροποιούνται, όταν το τσουνάμι γίνει αντιληπτό από έναν ή περισσότερους από τους 70 περίπου τσουναμογράφους, που είναι εγκαταστημένοι στους πυθμένες των μεγάλων ωκεανών».
Τα λεπτά, ακόμα και τα δευτερόλεπτα μετά από την εκδήλωση ενός μεγάλου σεισμού είναι πολύ κρίσιμα: «Είναι πολύ δύσκολο να γίνουν έγκαιρες εκτιμήσεις για το ύψος των τσουνάμι που προξενούνται πολύ κοντά στην ακτή, αλλά γίνεται μια μεγάλη παγκόσμια προσπάθεια να μειωθεί ο χρόνος προειδοποίησης και οι εκτιμήσεις να είναι πιο στοχευμένες. Για παράδειγμα, το 2011, στην Ιαπωνία το τσουνάμι που προξενήθηκε από τον μεγα-σεισμό μεγέθους 9 έφτασε στην πλησιέστερη στο επίκεντρο ακτή σε λιγότερο από 25 λεπτά. Ο λίγος χρόνος ήταν αρκετός για να γίνει προειδοποίηση μόνο με βάση το μέγεθος του σεισμού, χωρίς πληροφόρηση για το ύψος του κύματος ή τα σημεία στα οποία η πλημμύρα θα ήταν μεγαλύτερη. Το ίδιο τσουνάμι έφτασε μετά από 8 περίπου ώρες στην Χαβάη και έτσι υπήρχε χρόνος για πολύ σαφή εκτίμηση του ύψους του κύματος και της πλημμύρας που θα προξενούσε στις ακτές».
Οπως τονίζει ο Κωνσταντίνος Συνολάκης ο παγκόσμιος πληθυσμός δεν έχει επαρκή ενημέρωση για το τι πρέπει να κάνει στο ενδεχόμενο εκδήλωσης ενός τσουνάμι: «Δυστυχώς, οι περισσότεροι άνθρωποι στον κόσμο δεν γνωρίζουν τα βασικά για να προστατευτούν και, επαναλαμβάνω, αν βρεθεί κανείς σε παραλία και αισθανθεί σεισμική δόνηση που διαρκεί πάνω από 15 δευτερόλεπτα, ή παρατηρήσει ασυνήθιστες μετακινήσεις της ακτογραμμής, τότε να απομακρυνθεί, ώστε να βρεθεί σε υψόμετρο πάνω από 15 μέτρα από την παραλία και να περιμένει οδηγίες από την Πολιτική Προστασία. Ακόμη και σε χώρες με μακρόχρονη ιστορία με τοπικά τσουνάμι, όπως η Ιαπωνία, η Χιλή, η Ινδονησίας, αλλά και η Ελλάδα, υπάρχουν πολλοί που δεν ξέρουν να αναγνωρίσουν τον κίνδυνο και να δράσουν άμεσα, ή ακόμη και με προειδοποίηση δεν απομακρύνονται έγκαιρα».
Να σημειωθεί ότι το μεγαλύτερο τσουνάμι της Μεσογείου κατεγράφη στις Κυκλάδες στις 9 Ιουλίου του 1956, λίγη ώρα αφού ο Εγκέλαδος είχε χτυπήσει με 7,7 ρίχτερ στη θαλάσσια περιοχή της Αμοργού σκορπίζοντας τον θάνατο και την καταστροφή.
Οπως υπενθυμίζουν τα «Νέα», περισσότεροι από 50 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από τον σεισμό εκείνο, ενώ ο απολογισμός θα ήταν ακόμη πιο δραματικός αν οι Κυκλάδες βίωναν από τότε την οικιστική και τουριστική ανάπτυξη που γνώρισαν τα επόμενα χρόνια. Το τσουνάμι που σχηματίστηκε ξεπέρασε σε ύψος τα 15 μέτρα, σάρωσε όλο το Νότιο Αιγαίο, έφτασε μέχρι την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου αλλά και ως τη Χάιφα του Ισραήλ.
Στα αξιοσημείωτα τσουνάμι που προκλήθηκαν έκτοτε στη Μεσόγειο – όλα τους μικρότερης κλίμακας από αυτό που σημειώθηκε στη Σάμο πριν από δυόμισι μήνες – περιλαμβάνεται το παλιρροϊκό κύμα που σχηματίστηκε στη Αλγερία τον Μάιο του 2003 έπειτα από σεισμό 6,8 ρίχτερ αλλά και το τσουνάμι που προκλήθηκε μέσα στον Κορινθιακό Κόλπο ως αποτέλεσμα όχι σεισμού αλλά κατολισθήσεων τον Φεβρουάριο του 1963.
Ενα σχετικά μεγάλο τσουνάμι που εκδηλώθηκε στην περιοχή της Μεσογείου τα τελευταία 65 χρόνια ήταν το μεγάλο κύμα που έπληξε τη Σάμο μετά τον πρόσφατο, μεγάλο σεισμό των 6,7 – 7 Ρίχτερ, στις 30 Οκτωβρίου του 2020. Το μέγιστο ύψος του τσουνάμι έφτασε τα 3,35 μέτρα στο βόρειο τμήμα του νησιού (Αγ. Νικόλαος), ενώ στο Βαθύ το κύμα κατέκλυσε μια περιοχή μήκους δυο χιλιομέτρων και βάθους μεγαλύτερου των 100 μέτρων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το τσουνάμι της Σάμου εγκαινίασε ακόμη μία πρωτιά: σηματοδότησε την πρώτη φορά στην Ευρώπη που εστάλη προειδοποιητικό μήνυμα για τσουνάμι ύστερα από σεισμό απευθείας στους πολίτες με SMS. «
Οπως λέει ο Γεράσιμος Παπαδόπουλος. «Εδώ και 2.500 χρόνια καταγεγραμμένης ιστορίας, δεν είχε αναφερθεί ποτέ άλλοτε τσουνάμι στη συγκεκριμένη περιοχή».
Με αυτή τη συχνότητα, έχει δίκιο ο κύριος Συνολάκης: Ενας τσουμανογράφος πρέπει να μας βρίσκεται και αχρείαστος να είναι!