NewsEdit H ιστορία αυτή ξεκινάει με τους Ναζί να κυνηγούν έναν Εβραίο που καταφέρνει να φύγει από την Ευρώπη. Και τελειώνει με τους Ναζί να το μετανιώνουν, όπως και πολλές άλλες ιστορίες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Του Ηλία Μόσιαλου (πρώτη δημοσίευση στο Facebook)
Η ιστορία μας λοιπόν έχει πολλούς ήρωες, Ο πρώτος ήταν ο Abraham Wald. Ο Αβραάμ γεννήθηκε το 1902 σε μία πόλη της τότε Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας, και όταν ήταν έφηβος πατρίδα του ήταν πλέον είχε η Ρουμανία. Εγγονός ενός ραβίνου και γιος φούρναρη, έγινε δεκτός για σπουδές μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης.
Όταν αποφοίτησε όμως, ξένος γαρ, δεν υπήρχε πιθανότητα να προσληφθεί ως καθηγητής στη Βιέννη.
Τον έσωσε μια πρόταση για δουλειά από τον Oskar Morgenstern, που αργότερα θα μετανάστευε στις ΗΠΑ και θα γινόταν ένας από τους ‘πατέρες’ της θεωρίας παιγνίων. Όμως όσο ακόμα ήταν διευθυντής του Αυστριακού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών προσέλαβε τον Αβραάμ, ο οποίος μ’ αυτά και μ’ αυτά τελικά πήρε μια υποτροφία για το Κολοράντο Σπρινγκς. Παρά την κατάσταση, ο Αβραάμ δεν ήθελε να φύγει γιατί η απόφαση θα τον απομάκρυνε από τα μαθηματικά. Όμως οι Ναζί κατέκτησαν την Αυστρία, ο Αβραάμ πήγε στο Κολοράντο, και μετά από λίγους μήνες του προσφέρθηκε θέση καθηγητή στατιστικής στο Κολούμπια. Τα μάζεψε λοιπόν και μετακόμισε στη Νέα Υόρκη.
Ο Αβραάμ πέρασε μεγάλο μέρος του Β’ ΠΠ, ένα τετράγωνο μακριά από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια. Ήταν μέλος της Ομάδα Στατιστικής Έρευνας (SRG), της ομάδας των Αμερικανών στατιστικολόγων που συμμετείχε στην πολεμική προσπάθεια. Κάτι σαν το Μανχάταν Πρότζεκτ, μόνο που δεν σχεδίαζαν εκρηκτικά, αλλά έλυναν εξισώσεις.
Η ιστορία από εδώ και πέρα είναι γνωστή σε αρκετούς.
Ένα από τα προβλήματα που είχαν κληθεί να αντιμετωπίσουν οι Αμερικανοί ήταν τα σημεία ενίσχυσης των πολεμικών αεροπλάνων που αντιμετώπιζαν τα πυρά των Ναζί. Αλλά η θωράκιση κάνει το αεροπλάνο βαρύτερο, άρα λιγότερο ευέλικτο και ταυτόχρονα καταναλώνει περισσότερα καύσιμα. Ο στρατός λοιπόν πήγε στο SRG με κάποια στοιχεία που πίστευαν ότι θα μπορούσαν να είναι χρήσιμα.
Όταν τα αμερικανικά αεροπλάνα επέστρεφαν από εμπλοκές στην Ευρώπη, είχαν περισσότερες τρύπες από σφαίρες στην άτρακτο και όχι τόσες πολλές στις μηχανές. Τα δεδομένα που ανέλυαν έδειχναν ένα σαφές μοτίβο, δηλαδή κυρίως ζημιές στα φτερά και στο σώμα του αεροπλάνου. Και κάπου εκεί ζητησαν από τον Αβραάμ να τους δώσει μια απάντηση για το πως να θωρακίσουν καλύτερα τα αεροπλάνα στα φτερά και στο σώμα.
Η απάντηση όμως ήταν διαφορετική από την αυτή που περίμεναν.
Έχουμε όλα τα δεδομένα; Όχι.
Γιατί; Γιατί έχουμε μόνο τα δεδομένα από τα αεροπλάνα που επέστρεψαν.
Μήπως αυτά που καταρρίφθηκαν χτυπήθηκαν στις μηχανές; Άρα μήπως να θωρακίσουμε τις μηχανές;
Ακούγεται προφανές αλλά είναι ένα απλό παράδειγμα λογικού σφάλματος. Δηλαδή τείνουμε να βγάζουμε συμπεράσματα για κάποια πράγματα ενώ μας λείπουν σημαντικά δεδομένα και κυρίως αυτά που δεν φαίνονται εύκολα.
Και μια και λέω για αυτά που δεν φαίνονται εύκολα, ας πάμε λίγο πριν από αυτή την ιστορία.
Οι περιγραφές για αυτό το ‘μαθηματικό κέντρο πολέμου’ αναφέρονται στα εξαιρετικά μυαλά που το επάνδρωναν. Στην ιστορία του Wald και άλλων αυτής της ομάδας, ξεχνάνε να αναφέρουν τους ανθρώπινους υπολογιστές (computers) της ομάδας εφαρμοσμένων μαθηματικών του Κολούμπια. Ποιοι ήταν λοιπόν οι άνθρωποι που μεταξύ άλλων ασχολούνταν με την επίλυση εξισώσεων; Για παράδειγμα ποιοι υπολόγιζαν όλες τις πιθανές εκβάσεις ΄ώστε να βρεθεί η βέλτιστη καμπύλη που ένα μαχητικό μπορεί να διανύσει κρατώντας ένα εχθρικό αεροπλάνο στο στόχαστρό του; Η επίσης, ποιοι υπολόγιζαν με το χέρι τις παραμέτρους της βέλτιστης βολής για τα βλήματα του πυροβολικού;
Αυτές οι θέσεις απαιτούσαν υψηλό επίπεδο μαθηματικών δεξιοτήτων για την εποχή, συμπεριλαμβανομένης και της ικανότητας επίλυσης μη γραμμικών διαφορικών εξισώσεων. Ωστόσο, το να είσαι ένας από αυτούς τους ‘υπολογιστές’ θεωρούνταν μια δουλειά γραφείου. Βαρετή και κουραστική για άνδρες.
Έτσι πολύ συχνά προσλάμβαναν γυναίκες, οι οποίες είχαν συνήθως πτυχία πανεπιστημίου και υψηλές μαθηματικές ικανότητες. Αυτές έκαναν αυτή την βαρετή δουλειά.
Καλό είναι να τα βλέπουμε, να τα αναλύουμε και να τα θυμόμαστε όλα. Εκτός από τις επιτυχίες, να θυμόμαστε και τους πετυχημένους ανθρώπους. Αυτούς που με στοχοπροσήλωση πέτυχαν τα πάντα στη ζωή τους παρότι ξεκίνησαν φτωχοί και με μεγάλες αντιξοότητες.
Ταυτόχρονα να θυμόμαστε και αυτούς που δεν τους αναφέρει η ιστορία.
Nα μην ξεχνάμε τα εκατομμύρια αυτών που δεν τα κατάφεραν γιατί ξεκίνησαν φτωχοί και με μεγάλες αντιξοότητες.