ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΚΟΤΡΩΤΣΟΣ Ανώτερος (μη πολιτικός) παράγοντας του τουρισμού έλεγε ενθουσιωδώς σε συνομιλητές του, πριν μερικές ημέρες, πως οι επιχειρηματίες του κλάδου τρίβουν τα μάτια τους με τις προκρατήσεις ενόψει της φετινής θερινής σεζόν. Όλα δείχνουν, κατά τα λεγόμενά του, πως εκτός (πανδημικού) απροόπτου τα έσοδα αναμένεται να ξεπεράσουν κατά πολύ αυτά του 2019 και να δημιουργήσουν νέο ρεκόρ. Η διεθνής αγορά βιάζεται να εξέλθει από την κρίση του κοροναϊού και αντιδρά με εντυπωσιακό τρόπο.
Η παράμετρος αυτή έχει μεταφερθεί, κατά τις πληροφορίες, από τον αρμόδιο υπουργό Βασίλη Κικίλια στο Μέγαρο Μαξίμου και λαμβάνεται σοβαρά υπόψιν του επιτελείου του πρωθυπουργού που μελετά εσχάτως τις λεπτομέρειες για τον πολιτικό διάδρομο ασφαλείας που θα οδηγήσει στις επόμενες εκλογές.
Ένα από τα σενάρια που βρίσκεται στο τραπέζι, για παράδειγμα, θέλει τον πρωθυπουργό να θέτει το εκλογικό δίλημμα “αυτοδυναμία ή ακυβερνησία” από το βήμα του συνεδρίου της Ν.Δ που έχει προγραμματιστεί για τις 6-8 Μαϊου. Ο Μάης θα είναι ένας κρίσιμος μήνας: η πανδημία, καλώς εχόντων των πραγμάτων, θα βρίσκεται σε ύφεση -ήδη, παρά τις καθημερινές εκατόμβες και την επιμονή όλων των σκληρών δεικτών, καταβάλλεται προσπάθεια να φύγει από τις προθήκες της μιντιακής επικαιρότητας- και η εικόνα για την ακρίβεια και τις ανατιμήσεις θα είναι πολύ πιο ξεκάθαρη, με την ελπίδα ότι θα έχει φανεί ο ορίζοντας εξόδου και θα έχει υλοποιηθεί το πακέτο ελαφρύνσεων και παρεμβάσεων που έχει ανακοινωθεί ή θα ανακοινωθεί το επόμενο διάστημα. Αυτό ελπίζουν, τουλάχιστον, στο Μέγαρο Μαξίμου. Εφόσον, λοιπόν, οι δημοσκοπήσεις αμέσως μετά το Πάσχα (που πιθανότατα θα είναι “κανονικότερο” από τα δύο προηγούμενα) δείξουν πως η φθορά της κυβέρνησης έχει σταματήσει και πως υπάρχει απόσταση ασφαλείας από τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, οι εισηγήσεις είναι να κηρύξει ο Κυριάκος Μητσοτάκης (από το συνέδριο) την αντίστροφη μέτρηση.
- [ Ο Μάϊος, άλλωστε, θα είναι κρίσιμος μήνας και για τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ: στις 14-17 Απριλίου θα έχει πραγματοποιηθεί το συνέδριο, πιθανότατα σε συνθήκες αντιπαράθεσης των τάσεων, κάτι που θα προβληθεί δεόντως ως “σκηνικό εσωστρέφειας” από αρκετά ΜΜΕ, και εφόσον πλειοψηφίσει -μάλλον βέβαιο- η εισήγηση του Αλέξη Τσίπρα για απευθείας εκλογή της ηγεσίας, τον Μάϊο θα στηθούν εσωκομματικές κάλπες. ]
Τον Ιούλιο, η κυβερνητική θητεία θα περάσει, άλλωστε, από τον 3ο στον 4ο χρόνο της, άρα με διασταλτική ερμηνεία της πολιτικής συνέπειας ο κ. Μητσοτάκης θα μπορεί να ισχυριστεί πως σχεδόν την εξάντλησε και …δικαιούται να ζητήσει νωπή λαϊκή εντολή για να διαχειριστεί τις προκλήσεις της ανάπτυξης μετά την πανδημία. Εδώ υπεισέρχεται και η παράμετρος της εισαγωγής. Ένα καλοκαίρι μεταπανδημικής ευφορίας που θα συνδυαστεί με την έλευση μεγάλου τουριστικού κύματος και την αύξηση των εσόδων στους επιχειρηματίες του κλάδου, ίσως αποτελεί -πάντοτε κατά τις εισηγήσεις- ένα πολύ καλό εφαλτήριο για την διενέργεια δύο εκλογικών αναμετρήσεων τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο. Ο σοβαρός προβληματισμός, βεβαίως, αφορά τον υψηλό κίνδυνο να σημειωθούν πυρκαγιές και να επαναληφθεί το φαινόμενο κατάρρευσης του κρατικού μηχανισμού, όπως συνέβη στην Εύβοια και αλλού το 2021. Για ορισμένους στην κυβέρνηση είναι, ωστόσο, ένα ρίσκο που επιχειρησιακά μπορεί να ελεγχθεί.
Όλα αυτά εκκινούν από την βεβαιότητα στελεχών του οικονομικού επιτελείου πως τα πολύ δύσκολα θα έρθουν από το φθινόπωρο και μετά. Ο δημοσιονομικός χώρος εξαντλείται ταχέως -εάν δεν έχει ήδη εξαντληθεί-, η γραφειοκρατία των Βρυξελλών αντιστέκεται σε μεγάλες ελαφρύνσεις και μειώσεις φόρων, το Ταμείο Ανάκαμψης και οι εκταμιεύσεις προκαλούν έντονη αντιπαράθεση στο παρασκήνιο, το κόστος δανεισμού αυξάνει σε επικίνδυνο βαθμό, και ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα το 2023 δημιουργούν συνθήκες έκτακτης ανάγκης που πρέπει να αποτυπωθούν με εξαιρετικά δυσάρεστο τρόπο στο προσχέδιο του προϋπολογισμού της επόμενης χρονιάς.
Ο πρωθυπουργός επιμένει βεβαίως πως οι εκλογές θα διεξαχθούν κανονικά την άνοιξη του 2023, και είναι αλήθεια πως αυτός είναι ο βασικός στόχος του. Θεωρούν, μάλιστα, κάποιοι πως μόνο έτσι θα υπάρξει επαρκής χρόνος να υλοποιηθούν μια σειρά μεγάλα επιχειρηματικά σχέδια και επενδύσεις που θα αλλάξουν την γενική εικόνα. Εάν, όπως λένε, εξαλειφθεί ο άμεσος πολιτικός κίνδυνος της πρόωρης προσφυγής στις κάλπες οι διεθνείς οίκοι θα αντιδράσουν πιο θετικά έναντι της ελληνικής οικονομίας για να κερδηθεί η επενδυτική βαθμίδα που θα βελτιώσει σημαντικά τις συνθήκες.
Άλλοι, όμως, λένε πως ο εχθρός του καλού είναι το καλύτερο και πως δεν πρέπει να αναληφθεί το ρίσκο μιας παρατεταμένης προεκλογικής περιόδου περίπου 16 μηνών που μπορεί να εκτροχιάσει τα πράγματα και να εκθέσει την οικονομία σε κινδύνους που δεν μπορούν να υπολογιστούν. Γι’ αυτό και η εναγώνια αναζήτηση κοινωνικού πακέτου για το επόμενο διάστημα αφορά κυρίως στην απομείωση των απωλειών που καταγράφονται στις δημοσκοπήσεις. Εάν αυτό καταστεί εφικτό ίσως φέρει νωρίτερα τις εκλογές.
Το Μέγαρο Μαξίμου καλλιεργεί, πάντως, το δίλημμα της αυτοδυναμίας με προσεκτικές κινήσεις. Η “επιθετικότητα” προς το ΚΙΝ.ΑΛ αποσκοπεί στην μάχη του Κέντρου, ενώ την ίδια ώρα το σαββατοκύριακο είδαν το φως διαρροές πως δεν τίθεται θέμα συγκρότησης κυβέρνησης συνεργασίας με την Ελληνική Λϋση του Κυριάκου Βελόπουλου. Εκ του ασφαλούς, βεβαίως, καθώς ο τελευταίος έχει αποκηρύξει κάθε τέτοιο ενδεχόμενο αφού θα σήμαινε την πλήρη πολιτική του απορρόφηση από τη Ν.Δ. Παράλληλα, το εκλογικό-επικοινωνιακό επιτελείο της κυβέρνησης προωθεί την “αναγνωρισιμότητα” μικρών υπερδεξιών σχημάτων (όπως τη Δημιουργία των κ. Τζήμερου και Κρανιδιώτη), κι αυτό διότι κατά μία ανάγνωση που βρίσκει αρκετούς υποστηρικτές εάν το άθροισμα των μικρότερων κομμάτων που δεν θα ξεπεράσουν το 3% φθάσει πάνω από το 10% θα διευκολυνθεί κατάτι η επίτευξη ποσοστού αυτοδυναμίας στις δεύτερες κάλπες (κάτω από το 37,5-38% που απαιτείται υπό κανονικές συνθήκες).
Οι σκέψεις για αιφνιδιασμό με νέο εκλογικό νόμο που θα αναιρεί αυτόν που ψήφισε η Ν.Δ εξακολουθούν να βρίσκονται πάνω στο τραπέζι, όμως οι σώφρωνες αναγνωρίζουν πως κάτι τέτοιο θα προκαλούσε πιθανότατα μεγαλύτερα προβλήματα από αυτά που θα κληθεί να επιλύσει. Θα πρόδιδε πολιτική αμηχανία και οπορτουνισμό και συνάμα ομολογία πως ο στόχος της αυτοδυναμίας είναι υπό τις σημερινές συνθήκες ανέφικτος. Είναι σαφές, πάντως, πως οι τελευταίες δημοσκοπήσεις έχουν προκαλέσει έντονη ανησυχία στο Μέγαρο Μαξίμου, κι αυτό επειδή δείχνουν τη Ν.Δ σε κάθοδο με βάση περίπου στο 30%, το δε άθροισμα των ποσοστών ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ να ξεπερνά το 40%. Με δεδομένο πως ο Νίκος Ανδρουλάκης θα κληθεί κάποια στιγμή (μετά την κάλπη της απλής αναλογικής) να αποσαφηνίσει τις προθέσεις του πρακτικά σημαίνει δύο πράγματα: ή θα επιλέξει κυβερνητικό εταίρο με τους κινδύνους που αυτό σημαίνει για τον ίδιο (ιδιαίτερα στην περίπτωση που αναγκαστεί να επαναλάβει το μοντέλο συγκυβέρνησης 2012-15 που καταβύθισε το κόμμα του), ή θα επιμείνει στην αυτονομία αναλαμβάνοντας το ρίσκο ακόμα και μιας τρίτης εκλογικής αναμέτρησης.
Το βέβαιο είναι πως έχουμε εισέλθει σε περίοδο αβεβαιότητας, αν και η κυβέρνηση διατηρεί ακόμα ένα -σαφώς μικρότερο- απόθεμα πρωτοβουλιών.