ΣΠΥΡΟΣ ΣΙΔΕΡΗΣ Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία πυροδότησε την μεγαλύτερη προσφυγική ροή από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ευρώπη, με τους περισσότερους πρόσφυγες από την Ουκρανία να είναι γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένοι με τις χώρες υποδοχής να δοκιμάζονται με αυτές τις ροές.
Σχεδόν 3,2 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει την Ουκρανία από την έναρξη του ρωσο-ουκρανικού πολέμου πριν από τρεις εβδομάδες, ανακοίνωσε την Πέμπτη η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR). Με βάση τις αναφορές από τις χώρες υποδοχής, ο πραγματικός αριθμός φαίνεται να υπερβαίνει τα 4 εκατομμύρια, αν κι ένα μέρος της απόκλισης μπορεί να οφείλεται στη διπλή καταμέτρηση των ανθρώπων που έχουν μετακινηθεί μέσω πολλών χωρών.
Οι περισσότεροι από τους πρόσφυγες από την Ουκρανία είναι γυναίκες και παιδιά, καθώς και ηλικιωμένοι, καθώς οι Ουκρανοί άνδρες ηλικίας 18 έως 60 ετών απαγορεύεται να φύγουν, καθώς μπορεί να ενταχθούν στις αμυντικές στρατιωτικές δυνάμεις για να πολεμήσουν εναντίον των Ρώσων μετά την έναρξη ισχύος του στρατιωτικού νόμου στην Ουκρανία.
Ο επικεφαλής της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες Φιλίππο Γκράντι έχει χαρακτηρίσει την κατάσταση στην Ουκρανία ως την ταχύτερα αναπτυσσόμενη προσφυγική κρίση στην Ευρώπη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η Ουκρανία, δεύτερη σε έκταση μετά τη Ρωσία μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών, έχει εκτιμώμενο πληθυσμό 44 εκατομμυρίων, γεγονός που την καθιστά την έβδομη μεγαλύτερη στην Ευρώπη. Αποτελείται από 24 περιφέρειες. Συνορεύει με τη Ρωσία και τη Λευκορωσία, η οποία λειτουργεί συντονισμένα με τη ρωσική εισβολή, και με την Πολωνία, τη Σλοβακία, την Ουγγαρία, τη Ρουμανία και τη Μολδαβία. Μερικές από αυτές τις χώρες είναι από τις φτωχότερες της Ευρώπης.
Η Πολωνία έχει δεχθεί τους περισσότερους πρόσφυγες μέχρι στιγμής με πάνω από 1,9 εκατομμύρια. Αυτό οφείλεται, εν μέρει, στο γεγονός ότι οι δύο χώρες έχουν κοινά σύνορα. Μέχρι την Τρίτη, περίπου 1,8 εκατομμύρια πρόσφυγες είχαν περάσει αυτά τα κοινά σύνορα στην Πολωνία, αριθμός που, όπως επεσήμανε το NPR, ισοδυναμούσε με τον πληθυσμό της μεγαλύτερης πόλης της Πολωνίας, της πρωτεύουσάς της Βαρσοβίας. Ο πολωνικός λαός έχει ανοίξει τα σπίτια του στους πρόσφυγες, αλλά πολλές πόλεις, συμπεριλαμβανομένων των μεγάλων αστικών περιοχών και των πόλεων κατά μήκος των συνόρων, έχουν φτάσει στα όριά τους. Εξαιτίας αυτού, Πολωνοί αξιωματούχοι συναντώνται με αξιωματούχους άλλων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για βοήθεια. Η Πολωνία προσφέρει τώρα δωρεάν μεταφορά σε άλλες χώρες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων, σύμφωνα με το NPR, οκτώ καθημερινών τρένων προς τη Γερμανία. Η Πολωνία ζητά επίσης χρήματα από την ΕΕ για να τη βοηθήσει να φροντίσει τους πρόσφυγες.
Εν τω μεταξύ, μια άλλη χώρα που συνορεύει με την Ουκρανία, η Μολδαβία, η οποία έχει τη μεγαλύτερη συγκέντρωση προσφύγων κατά κεφαλήν σύμφωνα με δημοσιεύματα, ζητά επίσης διεθνή βοήθεια για την αντιμετώπιση του αριθμού των αφίξεων. Η Μολδαβία, με πληθυσμό λίγο πάνω από 3 εκατομμύρια, έχει υποδεχθεί μέχρι στιγμής πάνω από 340.000 πρόσφυγες, ενώ η χώρα έχει ένα από τα χαμηλότερα κατά κεφαλήν ακαθάριστα εγχώρια προϊόντα στην Ευρώπη, σύμφωνα με τους New York Times.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση ενεργοποίησε την οδηγία για την προσωρινή προστασία λίγες ημέρες μετά την εισβολή της Ρωσίας, η οποία δίνει στους πρόσφυγες από την Ουκρανία την άδεια να ζουν και να εργάζονται στην ΕΕ για έως και τρία χρόνια.
Στη Ρουμανία σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΗΕ έχουν εισέλθει περισσότερες από 500 χιλιάδες Ουκρανοί, η Ουγγαρία δέχτηκε 290 χιλιάδες μέχρι την Πέμπτη, η Σλοβακία 234 χιλιάδες.
Όμως πέρα από τις χώρες της ΕΕ που υποδέχτηκαν Ουκρανούς πρόσφυγες, περίπου 187 χιλιάδες έγιναν δεκτοί από την Ρωσική Ομοσπονδία και την Λευκορωσία με 185 χιλιάδες περίπου από αυτούς να περνούν τα ρωσικά σύνορα.
Τι συμβαίνει όμως με τις χώρες εκτός ΕΕ που πρωτοστάτησαν στις κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας και τηρούν την πιο σκληρή στάση.
Το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο αποχώρησε από την ΕΕ το 2020, επιτρέπει στους Ουκρανούς πρόσφυγες να εισέλθουν στο πλαίσιο του συστήματος οικογενειακής επανένωσης και του σχεδίου “Homes for Ukraine”, που ξεκίνησε την Τρίτη, σύμφωνα με το οποίο οι άνθρωποι στο Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούν να προσκαλέσουν ένα άτομο ή μια οικογένεια να μείνει μαζί τους χωρίς ενοίκιο ή σε άλλο ακίνητο για τουλάχιστον έξι μήνες και στη συνέχεια να τους επιτραπεί να παραμείνουν στη χώρα και να εργαστούν για τρία χρόνια. Σύμφωνα με το BBC, δεν υπάρχει ανώτατο όριο στον αριθμό των προσφύγων που αφήνονται να εισέλθουν στο πλαίσιο αυτών των προγραμμάτων.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν δεχτεί μόνο μερικές εκατοντάδες Ουκρανούς πρόσφυγες από την έναρξη της κρίσης, ανέφερε το Reuters. Ανακοίνωσαν επίσης ότι θα χορηγήσουν καθεστώς προσωρινής προστασίας σε περίπου 75.000 Ουκρανούς που βρίσκονταν ήδη στις ΗΠΑ κατά την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Αξιωματούχοι της κυβέρνησης Μπάιντεν από την έναρξη του πολέμου έχουν δηλώσει ότι οι ΗΠΑ θα δέχονταν πρόσφυγες εάν αυτό καθίστατο αναγκαίο, αλλά ανέφεραν ότι τους περισσότερους Ουκρανούς θα πρέπει να τους φροντίσουν στην Ευρώπη, όπου πιστεύουν ότι θα θέλουν να βρίσκονται οι πρόσφυγες.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες δέχθηκαν 514 Ουκρανούς πρόσφυγες τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο, πριν από τη ρωσική εισβολή. Το ανώτατο όριο για τους πρόσφυγες στις ΗΠΑ για φέτος είναι 125.000, με 10.000 διαθέσιμες θέσεις για πρόσφυγες από την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία, αν και αυτό φέρεται να μπορεί να αυξηθεί.
Οι ΗΠΑ άρχισαν πιο πρόσφατα να εργάζονται για την επανεγκατάσταση Αφγανών προσφύγων μετά την αποχώρησή τους από το Αφγανιστάν τον Αύγουστο. Η διαδικασία επανεγκατάστασης μπορεί να διαρκέσει χρόνια, σύμφωνα με την έκθεση. Ορισμένοι Δημοκρατικοί νομοθέτες έχουν καλέσει την κυβέρνηση Μπάιντεν να επιτρέψει στους Ουκρανούς που έχουν οικογένεια στις ΗΠΑ να γίνουν δεκτοί με μια ταχεία διαδικασία “ανθρωπιστικής αναστολής”.
Ο Καναδάς, ο οποίος έχει δεσμευτεί να δεχτεί απεριόριστο αριθμό ουκρανών προσφύγων, ανακοίνωσε στα τέλη της περασμένης εβδομάδας ότι θα προχωρήσει σε ταχεία εξέταση των αιτήσεων των ουκρανών προσφύγων στο πρόγραμμα μετανάστευσης προσφύγων και ιθαγένειας του Καναδά. Επιπλέον, οι Ουκρανοί που βρίσκονται ήδη στον Καναδά σε προσωρινή βάση μπορούν να υποβάλουν αίτηση για να παρατείνουν το καθεστώς τους ως επισκέπτες, φοιτητές ή εργαζόμενοι. Ο Καναδάς ανακοίνωσε επίσης την Άδεια επείγοντος ταξιδιού Καναδά-Ουκρανίας, βάσει της οποίας οι Ουκρανοί θα μπορούν να έρχονται στον Καναδά, εν αναμονή ελέγχων ιστορικού και ελέγχων ασφαλείας, και να παραμένουν και να εργάζονται για τουλάχιστον δύο χρόνια.
Τα Ηνωμένα Έθνη εκτιμούν επίσης ότι περίπου 1,85 εκατομμύρια Ουκρανοί έχουν εκτοπιστεί στο εσωτερικό της εμπόλεμης χώρας. Περίπου 200.000 από αυτούς έχουν καταφύγει στην πόλη Λβιβ στα δυτικά της χώρας. Παρόλα αυτά, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες εκτιμά ότι περίπου 12 εκατομμύρια άνθρωποι εντός της Ουκρανίας θα χρειαστούν βοήθεια.