ΝΙΚΟΛ ΛΕΙΒΑΔΑΡΗ O Εμμανουέλ Μακρόν είναι ο πρώτος πρόεδρος της Γαλλίας μετά τον Ζακ Σιράκ που κερδίζει δεύτερη θητεία στο Μέγαρο των Ιλισίων.
Όταν τελειώσει η δεύτερη πενταετία του, το 2027, δεν θα έχει κλείσει ακόμη τα 50 του χρόνια, ευρωπαίοι διπλωμάτες στοιχηματίζουν ήδη πως μετά από αυτή την θητεία και την, αναγκαστική πια, αποχώρησή του από την προεδρία, τον αναμένει κορυφαίος ρόλος στην Ε.Ε., και έως τότε σχεδόν άπαντες, υποστηρικτές και αντίπαλοι, συμφωνούν ότι θα είναι ντε φάκτο ο σταρ της ευρωπαϊκής πολιτικής σκηνής.
Ο ίδιος δεν έχει κρύψει ότι διεκδικεί το «χρίσμα» της ευρωπαϊκής ηγεσίας μετά την αποχώρηση Μέρκελ από την μάχιμη σκηνή, χαρισματικοί ανταγωνιστές – προσώρας τουλάχιστον – δεν υπάρχουν, και οι πιο αισιόδοξοι ποντάρουν στην προωθημένη του ατζέντα υπέρ της πιο στενής ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και στην απελευθέρωσή του από τις αγωνίες της επανεκλογής για να πιστέψουν ότι η δεύτερη πενταετία Μακρόν μπορεί να είναι και η πενταετία της μεγάλης, και θετικής, ευρωπαϊκής αλλαγής.
Εδώ όμως τελειώνουν τα καλά νέα για τον Εμμανουέλ Μακρόν και τα καλά σενάρια για την Γαλλία και την Ευρώπη. Διότι, ατυχώς, ο γάλλος πρόεδρος είναι πολύ πιο δημοφιλής εκτός γαλλικών συνόρων και εντός της ευρωπαϊκής ελίτ απ’ ό,τι εντός του γαλλικού εκλογικού σώματος. Και, κυρίως, διότι ο Εμμανουέλ Μακρόν δεν επανεξελέγη πρόεδρος με ψήφο επιδοκιμασίας, ούτε καν προσδοκίας – επανεξελέγη στην καλύτερη περίπτωση με ψήφο ανοχής και, στην χειρότερη, με ψήφο φόβου. Η νίκη Μακρόν δεν ήταν νίκη του φιλελεύθερου κέντρου – ήταν η νίκη του «μικρότερου κακού» απέναντι στη ακροδεξιά απειλή της Μαρίν Λεπέν.
Η αποχή χτύπησε ρεκόρ, ο γάλλος πρόεδρος εξελέγη με το χαμηλότερο ποσοστό ψήφων των τελευταίων 50 ετών επί του συνόλου των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων, και σχεδόν το 50% όσων των επέλεξαν στον δεύτερο γύρο ποίησαν την ανάγκη φιλοτιμία – ήτοι, τον ψήφισαν για να μην εκλεγεί η Λεπέν. Τον ψήφισαν επίσης οι οικονομικά έχοντες σε ποσοστό 66%, οι ηλικίες άνω των 64 ετών (σε ποσοστό 72%) και οι παριζιάνοι (με το συντριπτικό ποσοστό του 85,1%). Οι μη έχοντες, οι μη προνομιούχοι, οι αποκλεισμένοι και η γαλλική επαρχία επέλεξαν είτε Λεπέν, είτε αποχή.
Γι αυτούς τους λόγους οι λιγότερο αισιόδοξοι και πιο προβληματισμένοι ευρωπαίοι βλέπουν μια νέα απειλή πάνω από την Γαλλία και την Ε.Ε. – την απειλή να εξελιχθεί η δεύτερη θητεία Μακρόν στο ευρωπαϊκό αντίστοιχο της δεύτερης θητείας Ομπάμα. Και μετά την ολοκλήρωσή της να αναδυθεί από την μήτρα του διαφωτισμού και της γαλλικής δημοκρατίας ο ευρωπαϊκός τραμπισμός: Είτε στο πρόσωπο της Μαρίν Λεπέν, είτε στο πρόσωπο ενός νέου σταρ του ακροδεξιού λαϊκισμού, να εκλεγεί ο πρώτος ευρωσκεπτικιστής, ή και εθνικιστής, πρόεδρος της Γαλλίας, με ό,τι μπορεί να συνεπάγεται αυτό και για την ενωμένη Ευρώπη.
«Η Λεπέν, ή μια νέα Λεπέν, μπορεί να έχει την πραγματικά μεγάλη της ευκαιρία μετά από πέντε χρόνια. Διότι ο Μακρόν κατάφερε να καταστρέψει και τους παραδοσιακούς σοσιαλιστές και τους παραδοσιακούς ρεπουμπλικάνους», λέει χαρακτηριστικά στο Politico διπλωμάτης από τον ευρωπαϊκό Νότο.
‘Η άλλως, η μετάλλαξη του φιλελεύθερου κέντρου σε πυλώνα του νεοφιλελευθερισμού άνοιξε διάπλατα χώρο για τον ριζοσπαστισμό – τόσο εκ δεξιών όσο και εξ αριστερών. Και η ευκαιρία που έδωσαν την Κυριακή οι γάλλοι ψηφοφόροι στον Μακρόν μπορεί να ήταν και η τελευταία ευκαιρία για την mainstream πολιτική απέναντι στον νέο αντισυστημισμό.
Ο ίδιος ο Εμμανουέλ Μακρόν φάνηκε, στην επινίκια ομιλία του, να έλαβε το μήνυμα. Υποσχέθηκε ρήξη με τον παλιό του πολιτικό εαυτό, αλλαγή πλεύσης σε σχέση με την πρώτη του θητεία και μια νέα προσέγγιση «που δεν θα αφήνει κανέναν πολίτη στο περιθώριο». Το ερώτημα δεν είναι μόνον εάν έχει την ειλικρινή πρόθεση να το κάνει – είναι εάν έχει πια και τον χρόνο, και τον χώρο, για να ακουστεί…