ΓΙΑΝΝΗΣ ΧΑΤΖΗΧΡΗΣΤΟΣ Η περιοχή Σαχέλ αποτελείται από τη Μαυριτανία, το Μάλι, το Τσαντ, τον Νίγηρα και την Μπουρκίνα Φάσο, ενώ συμπεριλαμβάνεται στην ίδια ζώνη ενδιαφέροντος και το Σουδάν, παρ’ ότι πρώην Αγγλική αποικία.
Από αυτές τις χώρες, το Μάλι απολάμβανε ανέκαθεν την κεντρική θέση στα στρατηγικά ενδιαφέροντα της Γαλλίας, επειδή βρίσκεται στο σταυροδρόμι μεταξύ της πρώην Γαλλικής Δυτικής Αφρικής και της Γαλλικής Βόρειας Αφρικής, το γνωστό Μαγκρέμπ.
Αν και η Γαλλία δεν έχει άμεσο σοβαρό οικονομικό μερίδιο επενδύσεων στο Μάλι, έχει εκεί σοβαρή στρατιωτική παρουσία ενώ εμπλέκεται οικονομικά στις γειτονικές χώρες. Για παράδειγμα, η Γαλλία προμηθεύεται ουράνιο από τον Νίγηρα για τους πυρηνικούς σταθμούς της, ενώ η γαλλοβελγική εταιρεία Total προμηθεύεται το ένα τρίτο του πετρελαίου της από τις χώρες του Κόλπου της Γουινέας.
Ο Μακρόν, κατά την πρώτη του προεδρική θητεία (2017–2022), προσπάθησε να δώσει μια νέα ματιά στην πολιτική της Γαλλίας για την Αφρική. Ομως στο Μάλι και σε ολόκληρη την περιοχή του Σαχέλ, η Γαλλία δεν μπόρεσε να χειριστεί αποτελεσματικά το πρόβλημα του τζιχαντιστικού τρόμου, που ενισχύεται μεθοδικά από την διείσδυση της Τουρκίας στην περιοχή με κεφάλαια από το Κατάρ, για λογαριασμό και της Ρωσίας.
Από το 2017, ο Μακρόν προσπάθησε να αναδιαμορφώσει την πολιτική της Γαλλίας για την Αφρική, ανατρέποντας την επιθετική νεοαποικιακη που προσπαθησε να επιβάλει άγρια, αλλά και ανεπιτυχώς ο Ολαντ κατά την προεδρία του, υπογραμμίζοντας το γεγονός ότι η Γαλλία φιλοδοξεί να συμμετάσχει σε στρατηγικές συνεργασίες με αφρικανικές χώρες. Χαρακτήρισε τη γαλλική αποικιοκρατία πραγματικά βάρβαρη και έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, σημείο που τον έφερε σε πλήρη σύγκρουση με την ρητορική της Λεπέν, που επιδιώκει την ανασύσταση της Γαλλικής αποικιοκρατίας στην περιοχή μέσω στρατιωτικής βίας.
(Σημαντικό είναι οτι περίπου 6 εκ ψηφοφόροι στις γαλλικές προεδρικές και τις επερχόμενες βουλευτικές εκλογές στην Γαλλία είναι Γάλλοι υπήκοοι με καταγωγή από αυτές τις χώρες, και βρίσκονται στο στόχαστρο της ρητορικής μίσους της Γαλλικής ακροδεξιάς;).
Ο Μακρόν εξέφρασε επίσης την επιθυμία του να μεταρρυθμίσει, αλλά όχι να διαλύσει, το νόμισμα των χωρών της περιοχής το Φράγκο CFA. Στην ουσία, ακόμη και αν οι πρώην αποικίες είχαν αποκτήσει πολιτική κυριαρχία, δεν είχαν νομισματική κυριαρχία, επειδή το γαλλικό ταμείο ασκεί de facto έλεγχο στην προσφορά χρήματος λόγω της σχέσης μεταξύ του γαλλικού φράγκου (και τώρα του ευρώ) και του φράγκου CFA.
Η Ζώνη Φράγκου CFA περιλαμβάνει 12 πρώην γαλλικές αποικίες στην Αφρική και εκτείνεται σε μια περιοχή 965.000 τετραγωνικών μιλίων , που είναι σχεδόν το 80 τοις εκατό της Ινδίας.
Κρίσιμη είναι η περιοχή για τα γεωστρατηγικά συμφέροντα της Γαλλίας, αλλά κατ’ επέκταση και της ΕΕ, λόγω:
🔸Των κοιτασμάτων ουρανίου του Νίγηρα
🔸 Μεγάλων κοιτασμάτων φυσικού υδρογόνου στο Μάλι, τα μοναδικά στον κόσμο, που μπορούν να προμηθεύσουν την ΕΕ με φτηνό καύσιμο υδρογόνο αμέσως, χωρίς τα υψηλά κόστη που θα έχει μέχρι το 2050 η παραγωγή του επόμενου στρατηγικού καυσίμου από ΑΠΕ και νερό.
🔸Τα μεταλλεία κρίσιμων μετάλλων για την “Πράσινη Μετάβαση” (κοβάλτιο, λίθιο, παλλάδιο κλπ) του Σαχέλ+Σουδάν είναι ισοδύναμα αυτών της Ρωσίας.
🔸Το μεγακοίτασμα φυσικού αερίου που ανακαλύφθηκε πρόσφατα στο Σουδάν (30τρισ κυβικά μέτρα, όσο περίπου και το νότια της Κρήτης εντός της Ελληνικής ΑΟΖ), είναι αυτό που θεωρείται από την ΕΕ ικανό να την απεξαρτήσει από το Ρωσικό φυσικό αέριο με έναν αγωγό κόστους 12δισ€ μέσω Αιγύπτου, και το έχει εντάξει στα χρηματοδοτούμενα έργα της Πράσινης Μετάβασης.
Πρέπει να υπογραμμιστεί ότι λόγω των θεσμοθετημένων στρατιωτικών δεσμών με τις πρώην αποικίες της, η Γαλλία παρενέβη στρατιωτικά περισσότερες από 50 φορές σε διάφορες αφρικανικές χώρες τις τελευταίες έξι δεκαετίες. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, τα προβλήματα που προέρχονται από την τρομοκρατία των Τζιχαντιστών στην περιοχή του Σαχέλ, ειδικά στο Μάλι, έχουν θέσει μεγάλες προκλήσεις στην πολιτική της Γαλλίας για την Αφρική σε σημείο που η Γαλλία αναγκάστηκε να ανακοινώσει την αποχώρηση των στρατευμάτων της από το Μάλι τον Φεβρουάριο του 2022, κάτω από την οικονομική και δημοσκοπική πίεση στο προηγούμενο διάστημα.
Το κενό της Γαλλίας σπεύδουν τώρα να το καλύψουν άλλοι, μεταφέροντας σε αυτή την περιοχή την επόμενη γεωστρατηγικη κρίση ως συνέχεια της Ουκρανικής. Έτσι:
🔹 Προχθές ο Μπάιντεν διέταξε την επιστροφή των ΗΠΑ στο Σουδάν, παρεμβαίνοντας πάλι στον ατελείωτο εκεί εμφύλιο πόλεμο τζιχαντιστών-κράτους-τοπικών φυλάρχων, που συντηρείται οικονομικά από την Τουρκία και με την εμπλοκή Ρώσων μισθοφόρων. Αθρωπιστικοί λέει οι λόγοι, αλλά όλοι κατανοούν ότι έτσι επιδιώκουν οι ΗΠΑ να ελέγξουν μια ακόμα πηγή ενεργειακής απεξάρτησης της Ευρώπης από το LNG τους.
🔹Η Ρωσία, κυρίως μέσω της Τουρκίας, διατηρεί θύλακες επιρροής στην περιοχή, με σημαντικοτερη την παρουσία της στην Λιβύη και της επιρροής που απέκτησε από την κοντόφθαλμη πολιτική της Μέρκελ (και την πλήρη απουσία της Ελλάδας μετά την περίοδο της εξωτερικής πολιτικής υπό τον Νίκος Κοτζιάς ) .
Επιπρόσθετα, οι απαγορευσεις εξαγωγών σιτηρών, λόγω της Ουκρανίας, πλήττουν πρώτα και κύρια τις χώρες του Σαχέλ, που εξαρτούν την επισιτιστική τους ασφάλεια αποκλειστικά από τα σιτηρά της Ρωσίας και της Ουκρανίας, την δε γεωργική τους παραγωγή από τα ρωσικά λιπάσματα. Η επικείμενη εκεί επισιτιστική κρίση, είναι ικανή για να πυροδοτήσει ένα νέο μεγάλο προσφυγικό κύμα, κυρίως προς την Ευρώπη.
🔹Η δειλή ευρωπαϊκή πολιτική στήριξης των χωρών της περιοχής με ουσιαστικά μέτρα για την οικονομική τους ανάπτυξη, μέχρι τώρα καλύπτεται από την Κίνα. Αυτό το πετυχαίνει μέσω εξαγορών κρίσιμων μεταλλείων, του εμβληματικου έργου του τοίχους δέντρων για τον περιορισμό επέκτασης της Σαχάρας που χρηματοδοτεί (σχετικά στο σχόλιο #1), του δικτύου φυσικού αερίου από την Νιγηρία προς το Μαρόκο- Ιβηρική χερσόνησο μέσω παραθαλάσσιου αγωγού της Δυτικής Αφρικής και δικτύων σιδηροδρόμων, κυρίως της Νιγηρίας.
✔️Λόγω όλων αυτών, διαφαίνεται ότι, μετά την Ουκρανία, αυτή θα είναι μία από τις τρείς κύριες περιοχές των επόμενων θερμών συγκρουσεων, δια αντιπροσώπων, για την οριοθέτηση των ζωνών της μετα-παγκοσμιοποίησης.
Οι άλλες δύο φαίνεται οτι θα είναι η περί το Πακιστάν, για την αποκοπή της Ινδίας από την διαφαινόμενη ενεργειακή σύνδεση της με την Ρωσία και το νέο ψηφιακό αντιδολάριο που ετοιμάζεται με την Κίνα, και στην περιοχή του Βορείου Ιράκ και της Συρίας, μέσω του Κουρδικού.
Και όλα αυτά, που πάλι θα έχουν σαν θύμα-μεγαλο χαμένη την ΕΕ, προέρχονται από την αδυναμία της σημερινής της ηγεσίας στο να της προσδώσουν χαρακτηριστικά συνοχής και για να παίξει τον ρόλο της ως σταθεροποιητικού παράγοντα ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα, αλλά και για να επιβιώσει. Και ο φαύλος κύκλος συμπληρώνεται αφού αυτή η έλλειψη, λόγω του εγκλωβισμού της σε αποτυχημένες νεοφιλελέ πολιτικές, πριμοδοτούν την φτώχεια και την ακροδεξιά, που κυριολεκτικά φύεται σε τέτοια περιβάλλοντα συγκρούσεων.
Να ελπίσουμε ότι η διαφαινόμενη στροφή κατά ένα κλικ αριστερότερα, μετά τις βουλευτικές εκλογές στην Γαλλία σε 3 βδομάδες, να σηματοδοτήσουν την έναρξη μιας άλλης πορείας της ΕΕ όπου δεν θα κυριαρχεί η βλακεία, όπως αυτή που σκιαγραφήθηκε πιο πάνω.
Τι δεν καταλαβαίνεις;