ΑΝΤΡΕΑΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ Διαβάζεις και ξαναδιαβάζεις την είδηση πως η ΕΕ ζητά υψηλότερα πλεονάσματα για… 40 χρόνια για να γίνει βιώσιμο το ελληνικό χρέος και δεν πιστεύεις στα μάτια σου. Λες, δεν μπορεί, αυτοί οι άνθρωποι που συντάσσουν αυτές τις εκθέσεις ή ζουν κλεισμένοι αεροστεγώς στα γραφεία τους, στο κτίριο Μπερλεμόν, στις Βρυξέλλες ή μας στέλνουν μηνύματα από το “Αλφα του Κενταύρου”.
Τι μας λέει η πρόσφατη έκθεση της Κομισιόν;
Πως σύμφωνα με το βασικό σενάριο των κορυφαίων ευρωπαίων οικονομολόγων ο λόγος του ελληνικού χρέους προς το ΑΕΠ μειώνεται σε περίπου 32% το 2060, ενώ οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας μειώνονται κάτω από το 10% μακροπρόθεσμα. Ωστόσο, το εν λόγω σενάριο προβλέπει πως η Ελλάδα από το 2023 έως το 2060 θα καταγράφει πρωτογενή πλεονάσματα που σε μέσα επίπεδα θα είναι στο 2,6% του ΑΕΠ αυξημένο κατά 0,4% σε σχέση με το προηγούμενο σενάριο…
Μη σταθούμε στα ποσοστά και τους δεκαδικούς τους. Ας σταθούμε μόνο στο χρονικό βάθος της πρόβλεψης. Στο 2060. Δηλαδή 38 χρόνια από σήμερα για τα οποία τολμούν να προφητεύουν όταν με την παρούσα κατάσταση στην Ευρώπη και τον κόσμο ολόκληρο δεν ξέρουμε, κυριολεκτικά, τι μας ξημερώνει. Όπως δεν ξέραμε τι μας ξημέρωνε στις 23 Φεβρουαρίου, παραμονή της εισβολής των Ρώσων στην Ουκρανία. Όπως δεν ξέραμε επίσης τι μας ξημέρωνε στις 25 Φεβρουαρίου του 2020 όταν η πανδημία ενός άγνωστου ως τότε κοροναϊού έβαζε την Ευρώπη και σχεδόν ολόκληρο τον κόσμο σε lockdown. Όπως δεν ξέραμε στις 15 Σεπτεμβρίου του 2008 ότι την επόμενη ημέρα θα καταρρεύσει η Lehman Brothers ρίχνοντας τις δυτικές οικονομίες στην άβυσσο της οικονομικής κρίσης.
Αυτοί οι άνθρωποι λοιπόν ή διάδοχοί τους από το 2008 και μετά, οι οποίοι δεν ήταν σε θέση να προβλέψουν τίποτα άλλο πέραν από το πότε θα μπει στον λογαριασμό τους ο παχυλός μισθός του επόμενου μήνα, τώρα κάνουν σενάρια για το πως θα είναι η σχέση χρέους-ΑΕΠ από τώρα μέχρι το 2060. Όταν όλα τα παραπάνω που ΟΥΤΕ πρόβλεψαν και ΟΥΤΕ αντιμετώπισαν συνέβησαν σε διάστημα λιγότερο από μία 15ετία. Και μαζί με αυτά, η Αραβική Άνοιξη, ο πόλεμος στην Συρία, η άνοδος (και η πτώση) του Ντόναλντ Τραμπ, το BREXIT…
ΑΥΤΟΙ, οι απερίγραπτοι γραφειοκράτες μαζί με τους κεντρικούς τραπεζίτες (άλλοι «άσοι» των προβλέψεων και αυτοί) πηγαίνουν αυτά τα σενάρια-προβλέψεις στους πολιτικούς τους προϊσταμένους (υφιστάμενους, πιο σωστά) για να τα εφαρμόσουν στις χώρες τους. Κι αν κάποιοι δεν δεχτούν να τα εφαρμόσουν έρχονται τα μνημόνια… Το έχουμε δει ξανά και ξανά και ξανά. Και θα το ξαναδούμε σύντομα.
Διότι κανείς τους δεν ακούει τη φωνή της λογικής. Κανείς τους δεν έχει διαβάσει ιστορία. Κανείς τους δεν βλέπει καν τι συμβαίνει σήμερα. Κι όσοι ακούν, έχουν διαβάσει, βλέπουν, δεν ακούγονται. Ενας τέτοιος άνθρωπος είναι ο Γιώργος Στούμπος ο οποίος διετέλεσε καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας και στέλεχος της Τράπεζας της Ελλάδος, άρθρο του οποίου, στην Καθημερινή, με τίτλο «Το αύριο της κρίσης: η ακτινογραφία της αβεβαιότητας» αναδημοσιεύσαμε κι εδώ. Αξίζει να διαβαστεί. Γράφει, μεταξύ άλλων:
“Ο φαύλος κύκλος έχει ξεκινήσει. Αντιδρώντας στις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας, οι κεντρικές τράπεζες και οι κυβερνήσεις εφάρμοσαν πολιτικές ποσοτικής χαλάρωσης και επιδοματικών μέτρων, που μας έφεραν, έπειτα από σχεδόν δύο χρόνια, σε μια σταδιακή αποκατάσταση των ισορροπιών με αισιόδοξες προοπτικές. Και μετά ήρθε ο πόλεμος. Πέρα από τις ανθρώπινες απώλειες, που είναι αναντικατάστατες, και τις υλικές ζημιές, που είναι αντικαταστάσιμες με ιδιαίτερα υψηλό κόστος, έχουμε μια ενεργειακή κρίση που επηρεάζει ολόκληρο τον πλανήτη. Μια κρίση που ενισχύει την αβεβαιότητα, αποσυντονίζει εθνικούς και οικογενειακούς προϋπολογισμούς και φέρνει τους υπευθύνους χάραξης πολιτικής στην «αίθουσα επιχειρήσεων»”.
Όμως οι λογιστές-προφήτες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επιμένουν να προβλέπουν για την επόμενη 40ετία λες και δεν συμβαίνει τίποτα. Γεμίζοντας «κελιά» στα XL τους και φτιάχνοντας παρουσιάσεις Power Point. Την ίδια στιγμή οι ηγέτες της Ευρώπης δεν μπορούν να καταλήξουν σε μία στοιχειώδη συμφωνία για εμπάργκο απέναντι στους Ρώσους.
Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές δημοσιεύεται επιστολή του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν, προς τον προέδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, με την οποία τον ενημερώνει πως η χώρα του δεν μπορεί να υποστηρίξει το προτεινόμενο εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο χωρίς περισσότερες λεπτομέρειες για το ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό πακέτο στήριξης προς τη Βουδαπέστη, αποκαλύπτουν οι Financial Times.
Η Ευρώπη δεν μπορεί να συμφωνήσει ούτε στα μικρά ούτε στα μεγάλα. Συμφωνεί όμως στις εκθέσεις και στα σενάρια των λογιστών της συμφοράς της. Με ορίζοντα 40 χρόνια μπροστά. “Με κάποια ρίσκα!” βεβαίως, βεβαίως…
Ποιά είναι αυτά τα ρίσκα; Το δημογραφικό, το μεταναστευτικό, η οικονομική κρίση, νέα EXIT από την ΕΕ (π.χ. των Ούγγρων), η επισιτιστική κρίση, η κλιματική κρίση, μία νέα πανδημία, η κατάρρευση του ευρώ. Ποιό μπορείς να υπολογίσεις; Μόνο το πρώτο. Το δημογραφικό. Κι αυτό ως ένα σημείο καθώς σίγουρα θα χειροτερέψει από όσα ακολουθούν.
Το πράγμα θα ήταν για γέλια αν δεν ήταν για κλάματα καθώς αυτά τα σενάρια της πυρκαγιάς θα είναι ο «μπούσουλας» που καλούνται να ακολουθήσουν όλοι οι νυν και επόμενοι πρωθυπουργοί, υπουργοί Οικονομίας και Ανάπτυξης, τα επιτελεία και τα think tank των κομμάτων. Από τον Μητσοτάκη μέχρι τον Τσίπρα, από τον Στουρνάρα και τον Σταϊκούρα μέχρι τον Σταθάκη και τον Χαρίτση και τα εγγόνια τους.
Τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά για να αφεθούν στα χέρια των σεναριογράφων του κτιρίου Μπερλεμόν στις Βρυξέλλες. Θανάσιμα πιο σοβαρά. Οι κοινωνίες δεν θα αντέξουν άλλες τέτοιες προφητείες.
Και για την ιστορία, δείτε τους πίνακες με την εξέλιξη χρέους και πρωτογενών πλεονασμάτων για την Ελλάδα από το 2023 μέχρι το 2060. Ετσι, για την ιστορία!
ΥΓ: Αξίζει να διαβάσει κανείς ένα άρθρο του Πολ Κρούγκμαν από το 2009 με τίτλο «Γιατί οι Οικονομολόγοι πέφτουν τόσο έξω». Ίσως διδαχθούμε κάτι που οι ίδιοι -ακόμη και ο Κρούγκμαν- δεν διδάχτηκαν.