ΠΑΝΟΣ ΘΕΟΔΩΡΙΔΗΣ Mε το μάτι στην πυξίδα: Δοκίμιο για να γλυτώσουμε δεκαετίες πίεσης
Ένας πελώριος αριθμός γηγενών της Μικρασίας, πόντιοι, καραμανλήδες, τρωαδίτες, Σμυρνιοί, επεσλήδες, και πληθυσμοί της εστουντιαντίνας και της Προποντίδας, πριν έναν αιώνα , έχασαν τις πατρίδες τους και σήμερα τραυλιζουν τες αναμνήσεις των σε μια ολοένα και πιο ακατάληπτη εθιστική συμπεριφορά. Ελάχιστοι εναπομείναντες, άλλοτε ως κρυπτοχριστιανοί ή απλώς φιλελληνίζοντες, νοσταλγούν τους ήχους, τις νότες και τα έθιμα από τον Βόσπορο στο καππαδοκικό υπόγειο δίκτυο, έως πέρα από την μασχάλη της Ισσού, αναζωπυρώνουν όχι την φλόγα της νοσταλγίας, όσο και την αίσθηση του «ανήκειν».
Ανάλογα, αλλ΄οχι τόσο εμφανή, υφίστανται και πολλές βαλκανικές λαότητες. Το αρχαίο ιλλυριοθρακικό υπόστρωμα, τα συνοριακά μενχίρ των παραδοσιακών πεποιθήσεων, ήτοι οι Βούλγαροι, οι Βορειομακεδόνες, οι Αλβανοί, οι Σέρβοι, οι Κοσοβάροι, και λιγότερο οι Ρουμάνοι, οι Κροάτες, οι Σλοβένοι και ίσαμε δέκα «φιλοξενούμενοι» των τελευταίων δέκα αιώνων διατηρουν έσω αχνά, ένα «βαλκάνιο» υπόστρωμα. Κι εδώ, σκέφτηκα πως άπαξ οι Έλληνες, αν εξαιρέσω την ανθουσα αρχαιότητα και τον μεσαίωνα,ενώθηκαν με συμμάχους του Σέρβους,τους Βουλγάρους, τους Μαυροβουνιώτες και τσάκισαν στον πρώτο Βαλκανικο πόλεμο την οθωμανική σπίνα, που έκτοτε γλύτωσε σοβαρά τραύματα μόνον χάρη στον Κεμάλ. Οι βαλκάνιοι διαθέτουν «αποθέτες» μουσουλμανισμού ,σχεδόν παντού, αλλά η εξωτερική τους πολιτική ποτέ έως σήμερα , δεν συγκροτήθηκε ως λιμπεραλιστικό κίνημα κατά το πρότυπο της Χάρτας του Ρήγα.
Οι βαλκανικές χώρες, τώρα που η Ουκρανία κρατιέται από ένα ξέφτι πριν την καπακώσουν οι Ρώσοι, πρώτη φορά στην ιστορία τους, δεν χρειάζεται να ενωθουν, να συμμαχήσουν και να το παίζουν ευάερες και ευήλιες, μαχόμενες με τα πληγωμένα τους τζιγέρια.πρέπει επιτέλους, μεταξύ Αδριατικής , Αιγαίου και Μαύρη θάλασσας να χωρεσιυν οι ιστορίες υπερεκατό λαοτήτων , ήτοι από Εγχέλειες έστω και τα παραμικρά Θρακοϊλλυρικά μελέτια,΄εως και τους μεταγενέστρους λαούς που «κατέβηκαν» από τα χρόνια μετά τον Αλέξσνδρο έως τες ποικιλίες των Γσλατών ,των Σκλαβήνων και μιας επιλογής από τροπαλιζόμενους πληθυσμους που εντέλει παρέμεινσν στην λεγόμενη Μικρευρώπη. Εννοώ από τον 6ο πΧ έως τον 10ο μΧ επιδρομέα.
Διγενήδες ή μαρμαρένια αλώνια
Δεκαδες μετακινήσεις λσών αναφέρονται σε αυτήν την Μικρευρώπη ώσπου να διαχυθούν σε λαότητες μεταξύ Αντιόχειας και Κολχίδας, αλλά και μεταξύ Καυκάσου και Ταύρου. Αλλά η επικράτηση των τουρκικών φυλών (Σελτζούκων και Οσμανληδων) με συμμάχους προσκέίμενους στο Ισλάμ, από τους οπαδους του σουλτάνου Καϊκαούς, εως την εδραια παράδοση του Σαλαδίνου, πέριξ του διαβοήτου οχυρού Κράκ των Σταυροφόρων, μετά τον Πορθητή και μια σειρά πληθυσμών από την πράγματι Ευρώπη,έπαψαν είναι επιθετικοί, ώστε άπαξ εκδιώχτηκαν τόσο από τους Βαλκανκούς λαούς, όσο και από αραβικά και ιρανικά φύλα.
Υπήρξε εναγώνιος πόλεμος μεταξύ αντιπάλων λαών. Ξσναδιαβάστε το καστρο της Ωριάς και όλα τα Ακριτικά έπη. Αλλά ο αιωνας 1922-2022,είναι καθοριστικός. Η νέα κεμαλική Τουρκία,καταχρηστικά θεωρεί πως καθυπέταξε το Ισλάμ -ανατολικά της Κωνσταντινουπολης, οι Οσμανλήδες υποχώρησαν αδιαπραγμάτευτα αφήνοντας τα σπαράγματα της αυτοκρατορίας τους. Στον κορμό των Βαλκανίων, αυτά. Αλλά οι εναπομείνασες ισλαμικές μειονότητες στις κοιλάδες των Βαλκανίων, κυρίως σιϊτικες, διατηρήθηκαν στις οροσειρές εκατέρωθεν του Αίμου. Αυτή η χρυσή μαγιά παραμένει εμφύλια και κατακερματισμένη , αλλά επιβιώνει μεταξύ χριστιανισμου και Ισλαμ, ενώ στην Μικρασία ενυπάρχει μόνον αμελητέος κρυπτοχριατιανισμός.
Αν σε αυτους προστεθουν ευρωπαϊκοί λαοί, κυρίως εμπορικοί και λείψανα από ορδές πέραν των Ουραλιων, καταλαβανετε πως στα Βαλκάνια υπάρχει ιδιότυπη αδιοσυστασία λαοτήτων με ισχυρές παραδόσεις και έντονη προσκόλληση σε μυστήριες ή απόκρυφες παραδόσεις. Δηλαδή τα Βαλκάνια περιέχουν συγκολλητική ουσία παραδουναβίων πολιτισμών. Αυτή χρειάζεται να την ενωτισθουν οι Έλληνες, οι Σλάβοι, οι Αλβανοί, οι σερβίζοντες, οι Τούρκοι της Ευρώπης (κουμάνοι, πετσενέγοι και άλλοι) που παραμένουν πείσμονες στις βαλκανικές χαράδρες. Αυτήν την μαγιά ,ο Βαλκανικος πολιτισμός, μπορεί και πρέπει να ισχυροποιήσει, αφήνοντας τις πολλές άνευ λογου διαμάχες. Η Μικρασία πρέπει να παραμείνει μικρασιατική και τα Βαλκάνια να δεθουν πολιτιστικά, χωρίς ηγεμόνες, παρά μόνον με την ιδιοσύστατη κουλτούρα τους.