Χρόνης Διαμαντόπουλος Η απογραφή του πληθυσμού της Ελλάδας προγραμματίσθηκε, οργανώθηκε και (πολύ)διαφημίστηκε το Φθινόπωρο του 2021, με σκοπό την ολοκλήρωση του στο τέλος του έτους, όπως είθισται εδώ και πολλές δεκαετίες. Εντούτοις, βρισκόμαστε στην καρδιά του καλοκαιριού του 2022 και κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα… πόσοι είμαστε!
Γεγονός πάντως είναι ότι σε ένα κρίσιμο κομμάτι της δημόσιας ζωής, ζωτικό για την κοινωνία, την οικονομία αλλά και την ίδια την εθνική υπόσταση με δεδομένο το δημογραφικό πρόβλημα, αποδειχθήκαμε ανοργάνωτοι ή στην καλύτερη περίπτωση πρόχειρα οργανωμένοι, δεν αξιοποιήσαμε τα σύγχρονα εργαλεία ή τα χρησιμοποιήσαμε εντελώς λαθεμένα και οι συνέπειες όλων αυτών θα φανούν μπροστά μας.
Στα «εργαλεία» που δεν αξιοποιήθηκαν επαρκώς ήταν η ψηφιοποίηση των υπηρεσιών του κράτους, όπως και όλες οι εφαρμογές που δημιουργήθηκαν το τελευταίο διάστημα είτε για οικονομικούς/φορολογικούς λόγους είτε για υγειονομικούς. Πολλαπλοί κωδικοί ταυτοποίησης των πολιτών, που στην χειρότερη θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν ως αντιπαραβολή/επιβεβαίωση των καταγεγραμμένων στοιχείων δεν χρησιμοποιήθηκαν σύμφωνα με τα όσα γνωρίζουμε από πηγές της ΕΛΣΤΑΤ.
Αντιθέτως εισήχθη μια νέα μορφή καταγραφής, η αυτοαπογραφή, σε μια περίοδο που οι πολίτες βρίσκονταν σε αναταραχή λόγω των περιοριστικών μέτρων εξαιτίας του κορονοϊού. Και η πανδημία, αναμφίβολά, έπαιξε το ρόλο της στην προβληματική διαδικασία, αλλά το θέμα είναι οι χειρισμοί που έπρεπε να γίνουν από την στατιστική υπηρεσία προκειμένου να παρακαμφθεί κι αυτό το πρόβλημα.
Για να επιστρέψουμε στην ηλεκτρονική αυτοαπογραφή και στις διαβεβαιώσεις ότι όπου αυτή δεν επιτεύχθηκε θα υπήρχε άμεση δια ζώσης συνέντευξη από απογραφέα, υπάρχουν πολλές καταγεγραμμένες περιπτώσεις μη καταγραφής ακόμα και σήμερα… Λίγα, με μη επαρκή εμπειρία και ελλιπή επιμόρφωση χαρακτηρίζονται τα στελέχη που ενεργοποιήθηκαν για την απογραφή του 2021. Ένας συνδυασμός δυσλειτουργιών και προβλημάτων που έχει καταλήξει σε υποκαταγραφή του πληθυσμού, σε πληθυσμιακή αλλοίωση μεγάλες περιοχές και σε μια δημογραφική εικόνα «στο περίπου» όταν το δημογραφικό θεωρείται απ’ όλους το μεγαλύτερο εθνικό πρόβλημα των επόμενων ετών.
Μιλώντας στο AnatropiNews ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ και Δημάρχος Τρικκαίων, Δημήτρης Παπαστεργίου, εξηγεί «Οι Δήμαρχοι της χώρας αναμένουμε να ανακοινωθούν τα αποτελέσματα της τελευταίας απογραφής , από την οποία εξαρτώνται κρίσιμα ζητήματα για τη λειτουργία των δήμων μας όπως είναι το ύψος της κρατικής χρηματοδότησης. Εκτός από τη χρηματοδότηση, ενδιαφέρον υπάρχει και για τις εκλογές, αν τελικά θα γίνουν εκλογές αυτή τη χρονιά για το αν θα διεξαχθούν με βάση τα στοιχεία της νέας απογραφής ή με την παλιά. Είχαμε επισημάνει έγκαιρα ως ΚΕΔΕ ότι θα μπορούσαμε αν μας το ζητούσε εξαρχής η ΕΛΣΤΑΤ , να βοηθήσουμε πολύ περισσότερο στην επιτυχή ολοκλήρωση του εγχειρήματος. Αρκετοί δήμαρχοι μάς είπαν πως πολλοί πολίτες δεν απογράφηκαν επειδή δεν ενημερώθηκαν ή δεν κατάλαβαν ή δεν τους βρήκαν. Μια πιο ενεργή συμμετοχή των δήμων, θα μπορούσε να βοηθήσει, ώστε να γίνει πιο ακριβής απογραφή. Σε κάθε περίπτωση έχουμε λάβει τη διαβεβαίωση ότι ως τις 20 Ιουλίου θα έχουμε τα ακριβή στοιχεία».
Διαβάστε εδώ: Φάκελος Απογραφή 2021: O πρόεδρος της ΚΕΔΕ και Δήμαρχος Τρικκαίων, Δημήτρης Παπαστεργίου στο AnatropiNews
Από την πλευρά του ο καθηγητής Δημογραφίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Βύρων Κοτζαμάνης σημειώνει ότι «Η απογραφή του 2021 θα δώσει ένα σημαντικά μικρότερο πλήθος καθώς το «σφάλμα» (η διαφυγή, η μη απογραφή δηλαδή τμήματος των μονίμων κατοίκων μας, ιδιαίτερα των αλλοδαπών) αναμένεται να είναι πολύ υψηλότερο από το αντίστοιχα του 2011. Εκτός όμως αυτού, αναμένεται και 1) μια σημαντικά διαφοροποιημένη διαφυγή από τον μέσο εθνικό όρο σε χαμηλότερα διοικητικά επίπεδα (Περιφ. Ενότητες και Δήμους) και 2) ένα αυξημένο πλήθος ατόμων για τα οποία δεν θα διαθέτουμε όλα τα χαρακτηριστικά καθώς με βάση τις οδηγίες της Ανεξάρτητης Αρχής στους απογραφείς τον Ιανουάριο του 2022 αυτοί κλήθηκαν, καθώς η ΕΛΣΤΑΤ δεν έκανε δεκτή την «άρνηση», να συλλέξουν κάποιες βασικές πληροφορίες από τους γείτονες (!!!) για τις κατοικίες και για τα άτομα που διέμεναν σε αυτές και αρνούντο έμμεσα η άμεσα να απογράφου».
Διαβάστε εδώ: Φάκελος Απογραφή 2021: Βύρων Κοτζαμάνης / Μια απογραφή υπό αντίξοες συνθήκες…
Ο Κώστας Ζαχαριάδης, Τομεάρχης Εσωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ και Βουλευτής στην Β1 εκλογική περιφέρεια Βορείου Τομέα Αθηνών υπογραμμίζει ότι «Ο ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία ανέδειξε από την πρώτη στιγμή τα προβλήματα της απογραφικής διαδικασίας και έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου προς την κυβέρνηση, ενώ κάλεσε ταυτόχρονα τους πολίτες να απογραφούν παρά τα όποια εμπόδια. Εντούτοις, η απογραφή «βούλιαξε» με αποκλειστική ευθύνη της κυβέρνησης του κ. Μητσοτάκη λόγω των προβλημάτων οργάνωσης και αξιοπιστίας. Προφανώς δεν υπάρχει καμία εμπιστοσύνη στη κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη η οποία, όπως έχει αποδείξει επανειλημμένα, ενδιαφέρεται μόνο για την επικοινωνία, κι όχι για την ουσία, των ζητημάτων αποφεύγοντας να δώσει ουσιαστικές λύσεις. Η πανδημία δυσχεραίνει, μεν, τη διαδικασία της απογραφής, όμως δεν μπορεί να αποτελεί τη μόνιμη δικαιολογία της κυβέρνησης για κάθε πρόβλημα που δεν μπορεί ή δεν θέλει να λύσει».
Διαβάστε εδώ: Φάκελος Απογραφή 2021: Κώστας Ζαχαριάδης / Επιτελικό χάος και στην απογραφή
Τέλος, ο Γιώργος Αποστολόπουλος, μέλος της Κ.Ε. του ΠΑΣΟΚ / Κινήματος Αλλαγής και Δημοτικός Σύμβουλος Δήμου Αθηναίων, πιστεύει ότι «Το σημαντικότερο πρόβλημα που φαίνεται να έχει προκύψει σύμφωνα με τις πληροφορίες είναι η υποκαταγραφή του πληθυσμού. Το γεγονός δηλαδή ότι δεν στάθηκε δυνατό να καταγραφεί ο πραγματικός αριθμός των ανθρώπων που ζουν στην Ελλάδα. Αυτό σημαίνει λανθασμένη εικόνα όσο αφορά την εξέλιξη του δημογραφικού προβλήματος και κατά συνέπεια την αντιμετώπισή του, σοβαρές στρεβλώσεις στον αναπτυξιακό και οργανωτικό προγραμματισμό του κράτους, θεμελιώδεις επιπτώσεις στο πολιτικό σύστημα αφού ο εκλογικός χάρτης δεν θα είναι ακριβής με ότι σημαίνει αυτό για την κατανομή των βουλευτικών εδρών ανά περιφέρεια και φυσικά τεράστια προβλήματα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση που κινδυνεύει με υποχρηματοδότηση και άδικη κατανομή των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ). Η ανικανότητα της υποτιθέμενης ψηφιακής Διακυβέρνησης θα έχει σοβαρό αντίκτυπο και στην ήδη τρωθείσα εικόνα της χώρας στο εξωτερικό με την ενίσχυση της διεθνούς φήμης λογιστικής αναξιοπιστίας που μας κατατρέχει διαχρονικά».
Διαβάστε εδώ: Φάκελος Απογραφή 2022: Γιώργος Π. Αποστολόπουλος / Ωρα να αλλάξει η «ροή» του συστήματος
Οπως ανακοινώθηκε από την ΕΛΣΤΑΤ, την περασμένη εβδομάδα, στις 19 Ιουλίου θα ανακοινωθούν τα αποτελέσματα της απογραφής σε συνέντευξη τύπου, όπου θα γίνει και ο απολογισμός του όλου Project. Πηγές της ΕΛΣΤΑΤ ανέφεραν στο AnatropiNews οτι κατά τη συνέντευξη Τύπου θα συζητηθούν αναλυτικά και θέματα όπως:
– Η διεξαγωγή της, αποκλειστικά και μόνο από την ΕΛΣΤΑΤ : Πλατφόρμα ηλεκτρονικής απογραφής, ηλεκτρονικές εφαρμογές παρακολουθησης και διαφημιστικά σποτ που αναπτύχθηκαν εσωτερικά από υπαλλήλους της Υπηρεσίας χωρίς εξωτερικές αναθέσεις.
-Το καινοτόμο σχεδιασμό της που περιελάμβανε, μεταξύ άλλων καινοτομιών, στάδιο ηλεκτρονικής αυτοαπογραφής και τα πλεονεκτήματα αυτού σε σχέση με προηγούμενες απογραφές,
– Η μαζική συμμετοχή των απογραφέντων που, ειδικά στο πρώτο στάδιο της αυτοαπογραφής, ξεπέρασε κάθε προσδοκία μας σε πείσμα όσων υποστήριζαν ότι τα διάφορα επίκαιρα και διαχρονικά διλήμματα που διχάζουν την κοινωνία (πχ εμβολιασμένοι – ανεμβολίαστοι) θα προσδιόριζαν πάνω – κάτω και το μέτρο της συμμετοχής.
-Το κόστος της απογραφής και τις συνιστώσες αυτού (σε απόλυτα μεγέθη, σε σχέση με το προϋπολογισθέν εκ του Νομου 4772/21, αλλά και συγκριτικά με άλλες Απογραφές), τη σύγκριση με άλλες χώρες (ειδικά της ΕΕ),
– Το γεγονός ότι πολλοί δεν γνωρίζουν ότι η ΕΛΣΤΑΤ που διεξήγαγε με απόλυτη επιτυχία 3 απογραφές μέσα στο 2021 (απογραφή γεωργίας, απογραφή κτηρίων, απογραφή πληθυσμού – κατοικιών) είναι η ίδια δημόσια υπηρεσία που στο ίδιο διάστημα, χωρίς καμία καθυστέρηση και με πιστοποιημένη από τη Eurostat ποιότητα στα υψηλότερα διεθνή standards, συνέχισε να καταρτίζει ανελλιπώς και να δημοσιεύει στατιστικές για ΑΕΠ, πληθωρισμό, έλλειμμα, ανεργία, επιχειρήσεις, φυσικής κίνησης / θανάτων, συνθήκες διαβίωσης, φτώχεια, επιχειρήσεις, τουρισμό, αγροτική παραγωγή, πολιτισμό, κλπ.
– Τα προβλήματα που προέκυψαν (που σε καμία περίπτωση δεν επηρέασαν την διεξαγωγή της απογραφής) και πώς τα ξεπεράσαμε, ειδικά σε σχέση με την έξαρση της πανδημίας
– Τα μαθήματα που πήραμε ως υπηρεσία για την επόμενη απογραφή,
– Η σημαντική θεσμική παρακαταθήκη που άφησε ως η πρώτη ψηφιακή απογραφή στη χώρα μας (της οποίας η μεθοδολογία και το περιεχόμενο, παρεμπιπτόντως, χαίρει πρωτοφανούς δημοκρατικής νομιμοποίησης – ψηφίστηκε με ευρύτατη πλειοψηφία στη Βουλή (νόμος 4772/2021) μέσω της κανονικής κοινοβουλευτικής διαδικασίας σε αντίθεση με ΠΔ και ΒΔ παλιότερων απογραφών), αλλά και
– Η παρακαταθήκη δεδομένων πρωτοφανούς εύρους και βάθους που εφόσον αξιοποιηθούν ανοίγουν το δρόμο στην άσκηση σε μικροεπίπεδο (τομεακό και περιφερειακό) ορθής δημογραφικής πολιτικής αλλά και πολύ στοχευμένων σε γεωγραφικό επίπεδο πολιτικών αντιμετώπισης φτώχειας, ανισότητας και αποκλεισμού, μεταξύ άλλων, και επιτρέπουν τον ανασχεδιασμό όλων μας των ερευνών προς το (πολύ) καλύτερο.
– και φυσικά τα αποτελέσματά της
Αναμένουμε αυτά τα αποτελέσματα για να δούμε πόσοι είμαστε και τι πήγε -αν πήγε- στραβά…