ΝΙΚΟΛ ΛΕΙΒΑΔΑΡΗ Ιδανικά και θεωρητικά, θα ήταν το θριαμβευτικό, ανέφελο και χαρούμενο ευρωπαϊκό καλοκαίρι – το καλοκαίρι του μεγάλου come back για τον τουρισμό μετά το διετές «λουκέτο» της πανδημίας.
Στην πράξη και επί του πεδίου, είναι το καλοκαίρι που, μέχρι στιγμής, εξελίσσεται στον μεγάλο εφιάλτη ανά τα ευρωπαϊκά αεροδρόμια: η κρίση στις αερομεταφορές αγγίζει τα όρια του κραχ, κάποιοι μιλούν ήδη και για νέα «σιωπηλή» κρίση του τουρισμού και κάποιοι προβλέπουν ακόμη και το τέλος της low cost ταξιδιωτικής αγοράς.
Η αφετηρία του (νέου) ευρωπαϊκού δράματος δεν είναι άλλη από την «μεγάλη παραίτηση», την πρωτοφανή, έλλειψη προσωπικού σε αεροδρόμια και αεροπορικές εταιρίες, που απειλεί να τινάξει στον αέρα την ανάκαμψη του ταξιδιωτικού κλάδου στην μετά covid εποχή. Και από αυτή την αφετηρία τροφοδοτείται ο φαύλος κύκλος εντατικοποίησης της εργασίας του υφιστάμενου προσωπικού και απεργιών που οδηγεί σε εκτροχιασμό τις αερομεταφορές στην Ευρώπη στην κορύφωση της τουριστικής περιόδου.
Στα αεροδρόμια του Λονδίνου, του Αμστερνταμ, του Παρισιού, της Ρώμης και της Φραγκφούρτης οι ακυρώσεις πτήσεων είναι μαζικές λόγω της έλλειψης εργαζομένων. Η British Airways, η οποία είχε απολύσει 10.000 εργαζόμενους στην διάρκεια των lockdown ανακοίνωσε αυτή την εβδομάδα την ακύρωση άλλων 10.300 πτήσεων για το καλοκαίρι, ενώ συνολικά από τον Απρίλιο έχει ακυρώσει 30.000 πτήσεις. Η EasyJet και η Ryanair έχουν επίσης ακυρώσει χιλιάδες πτήσεις το τελευταίο δίμηνο, ο ολλανδικός βραχίοντας της Air France-KLM ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι καταργεί 20 πτήσεις μετ’ επιστροφής σε ευρωπαϊκούς προορισμούς σε καθημερινή βάση έως τα τέλη Αυγούστου ενώ και η γερμανική Lufthansa προχώρησε στην ακύρωση εκατοντάδων πτήσεων, κυρίως νυχτερινών, για την επόμενη εβδομάδα.
Η σκανδιναβική SAS κατέθεσε ήδη αίτηση πτώχευση μετά την κήρυξη απεργίας των πιλότων, στο Σαρλ ντε Γκολ του Παρισιού χιλιάδες βαλίτσες παραμένουν χαμένες ή εγκλωβισμένες μετά την απεργία της προηγούμενης εβδομάδας, ενώ για να να αποσυμφορηθεί το Σίπχολ, το αεροδρόμιο του Αμστερνταμ όπου οι καθημερινές ουρές παίρνουν πλέον ασύλληπτες διαστάσεις, η Air France-KLM αλλάζει από την Δευτέρα πολιτική και στις πωλήσεις εισιτηρίων. Η εταιρία ανακοίνωσε ότι θα περιορίσει “αυστηρά” τις πωλήσεις εισιτηρίων κυρίως μέσω Σίπχολ, προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα στους επιβάτες των οποίων οι πτήσεις ακυρώθηκαν να κάνουν εκ νέου κράτηση. Το πλαφόν στις πωλήσεις όμως εκτοξεύει και τις τιμές, καθώς μόνον για τον Ιούλιο το κόστος των εισιτηρίων για οποιαδήποτε πτήση της KLM φθάνει πλέον στα 500 ευρώ. Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι ακόμη και μια οικονομική θέση μετ’ επιστροφής από τη Φρανκφούρτη στο Βερολίνο κοστίζει αυτόν τον μήνα 1.000 ευρώ.
Παράλληλα, οι αεροπορικές εταιρίες και οι διαχειριστές των αεροδρομίων δίνουν αφειδώς κίνητρα προσλήψεων αλλά εις μάτην: Στην Γερμανία, την Γαλλία και την Ισπανία, τα αεροδρόμια προσφέρουν αυξήσεις μισθών και μπόνους σε όσους υπαλλήλους φέρουν έστω κι έναν νέο εργαζόμενο. Το Σίπχολ στην Ολλανδία έδωσε 50% αύξηση στον κατώτατο μισθό για όλους – από προσωπικό ασφαλείας έως αχθοφόρους και καθαριστές.
Όμως η «μεγάλη παραίτηση» επιμένει: οι υπάρχοντες εργαζόμενοι δεν φθάνουν για να εξυπηρετήσουν την κίνηση, όσοι έφυγαν ή απολύθηκαν στην πανδημία δεν επιστρέφουν, και οι νέοι δεν έρχονται.
Σύμφωνα με την Air Transport Action, στην διάρκεια της κρίσης του covid χάθηκαν συνολικά 2,3 εκατομμύρια θέσεις εργασίας από την παγκόσμια αεροπορική βιομηχανία. Μόνον στην Ευρώπη οι απώλειες θέσεων εργασίας ήταν 600.000.
Οι ελλείψεις αφορούν κυρίως το προσωπικό εδάφους και σύμφωνα με το Reuters, ο λόγος που οι εργαζόμενοι δεν επιστρέφουν είναι απλός: Βρήκαν καλύτερες δουλειές, ή τουλάχιστον δουλειές με ίδιες αμοιβές και λιγότερα βάρη και ευθύνες. Στην Γερμανία, για παράδειγμα, πολλοί εργαζόμενοι εδάφους απορροφήθηκαν από εταιρίες ηλεκτρονικού λιανικού εμπορίου, όπως η Amazon.Κ αι πολλοί ακόμη προτίμησαν να συνταξιοδοτηθούν πρόωρα.
Η λύση δείχνει επίσης απλή: Ακόμη μεγαλύτερες αυξήσεις μισθών και ακόμη περισσότερα κίνητρα. Εάν όμως αυτό συμβεί, ουδείς εγγυάται ότι θα επιβιώσει το μοντέλο της low budget ταξιδιωτικής αγοράς που “απογείωσε” την παγκόσμια τουριστική βιομηχανία στην προ covid εποχή…