NewsEdit Για το Σύνταγμα:
Του Χάρη Χεϊζάνογλου*
1. Επειδή το βλέπω να παρουσιάζεται παντού με τίτλους που κάνουν χρήση της λέξης “ανάπλαση”, να ξεκαθαρίσουμε ότι η ανάπλαση είναι κάτι άλλο, κάπως μεγαλύτερης κλίμακας, με πιο ουσιαστικές αλλαγές, ενδεχομένως με αλλαγές χρήσεων κλπ. Εδώ δεν έχουμε κάτι τέτοιο, δεν αλλάζει ριζικά κάτι, έχουμε ότι και πριν, δηλαδή έναν δημόσιο χώρο με μια νέα δαπεδόστρωση και μια επέκταση του πεζοδρομίου. Δεν λέω ότι αυτό είναι λίγο, λέω όμως ότι είναι λιγότερο από ανάπλαση.
2. Επειδή κυκλοφορούν τα φωτορεαλιστικά της πρότασης σε αντιπαραβολή με τις εικόνες της υλοποίησης, να πώ ότι η απόσταση ανάμεσα στα δύο δεν είναι κάτι καινούριο. Το πώς λειτουργούν οι φωτορεαλιστικές απεικονίσεις, τί προσδοκίες δημιουργούν και ποια είναι η σχέση τους με την τελική υλοποιημένη χωρική πραγματικότητα το έχουμε δει πάρα πολλές φορές. Αυτό το οποίο για τους αρχιτέκτονες μπορεί να είναι ένα έντιμο απεικονιστικό και εποπτικό εργαλείο, όταν λειτουργεί σαν πολιτική διαφήμιση συχνά εκφυλίζεται. Ωστόσο δεν νομίζω ότι κανείς κορόιδεψε κανέναν σε αυτή τη περίπτωση. Τουλάχιστον όχι περισσότερο από ότι ήθελε ο ίδιος να κοροϊδευτεί…
3. Και σε αυτό το έργο, όπως σχεδόν σε όλα που έχουν προηγηθεί ή εξαγγελθεί, δεν υπήρξε κανένας αρχιτεκτονικός διαγωνισμός, δεν έγινε καμία δημόσια διαβούλευση, καμία κουβέντα, δεν έγινε καμία προσπάθεια να συνδεθεί το έργο με τους πολίτες και τους χρήστες του, να διαγνωστούν ποιες είναι οι ανάγκες που θα μπορούσε να καλύψει (αν υπάρχουν τέτοιες), να ενταχθεί σε ένα ευρύτερο πλαίσιο πολεοδομικών παρεμβάσεων με τις οποίες θα συλλειτουργεί κλπ. Οπότε μιλάμε για ένα έργο το οποίο απλά ήρθε και προσγειώθηκε σε ένα μικρό κομμάτι της πλατείας χωρίς κάποιο ξεκάθαρο στόχο, πέραν ίσως της “αισθητικής” αναβάθμισης… Και πάλι δεν θα πω ότι αυτό είναι λίγο, είναι ωστόσο πολύ λιγότερο από αυτό που θα είχε ως στόχο μια πραγματική “ανάπλαση”.
4. Προφανώς λοιπόν, όταν ο στόχος είναι κυρίως αισθητικός, η κουβέντα στη δημόσια σφαίρα στρέφεται αποκλειστικά στο μου αρέσει / δεν μου αρέσει και όχι στο λειτουργεί / δεν λειτουργεί. Σε ένα έργο πολεοδομικής κλίμακας αυτό είναι ήδη μια πρώτη αποτυχία. Από εκεί και πέρα δεν θα σταθώ σε προσωπικές απόψεις. Είναι λογικό κάποιοι να θεωρούν ότι το καινούριο είναι ωραίο (γιατί είναι άσπρο και καθαρό) και κάποιοι άλλοι να πιστεύουν ότι το καινούριο για το οποίο δεν ερωτήθηκαν είναι κάτι ξένο και ανοίκειο… Αυτά όμως είναι συναισθήματα ανεξάρτητα από τις αρχιτεκτονικές ποιότητες που μπορεί να έχει ένα έργο. Το ερώτημα λοιπόν είναι αν έχει αυτές τις ποιότητες και αν παρά την λάθος διαδικασία τελικά θα μας μείνει κάτι αξιοπρεπές, ένας χώρος κάπως πιο ευφάνταστος και πιο ευχάριστος.
Δυστυχώς εγώ δεν το βλέπω αυτό. Βέβαια δεν βλέπω και κάτι τρομακτικά απεχθές. Βλέπω έναν μάλλον ουδέτερο και σκληρό χώρο, που έχει μια λογική καθώς μιλάμε για αστικό κέντρο, αλλά θα μπορούσε να υπάρχει, και κατά τη γνώμη μου λείπει πάρα πολύ, ένα στοιχείο το οποίο θα έπαιζε λίγο περισσότερο. Εδώ δυστυχώς ακόμα και η πέργολα είναι μια σκληρή ορθογωνική βιομηχανική κατασκευή χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Αυτό, σε συνδυασμό με όλο το γύρω γύρω, την απουσία ευρύτερου διαλόγου, διαγωνισμών κλπ και κυρίως το επικοινωνιακό ταρατατζούμ, με τοποθετεί σε μια θέση να το βλέπω αρνητικά.
Μπορεί να το δω αλλιώς όταν μεγαλώσουν τα δέντρα, όταν το περπατήσω κλπ, αλλά αυτό δεν θα μου αλλάξει την άποψη ότι και σε αυτή την περίπτωση, όπως και σε κάθε τί που γίνεται, ο τρόπος, η διαδικασία, η λογική, η προώθηση κλπ έχουν σαν αποτέλεσμα να χάνεται η δυνατότητα αυτό που επιχειρείται και σχεδιάζεται να παράγει κάτι σοβαρό και αξιοπρεπές με τρόπο θετικό για όλους και χωρίς να γεννά αντιδράσεις.
*Αρχιτέκτων
Πρώτη δημοσίευση στο Facebook