Χρόνης Διαμαντόπουλος «Μένει η Δικαιοσύνη. Έχει τη θεσμική δυνατότητα και το χρέος, εφ΄όσον οι παρακολουθήσεις συνιστούν πρόδηλη παρανομία, να διαλευκάνει την υπόθεση αυτή και να αναδείξει υπαιτίους, και όχι να οδηγείται σε άσχετες με την ουσία ατραπούς» αναφέρει σε άρθρο του για το AnatropiNews ο πρώην υπουργός, δικηγόρος Αντώνης Ρουπακιώτης.
Ολόκληρο το άρθρο:
1. Στο ερώτημα νομιμότητας ή μη των παρακολουθήσεων, που έχει λάβει μορφή σκανδάλου με δεινές μέχρι σήμερα αλλά και απρόβλεπτες για την κυβέρνηση και τους συνεργούς της συνέπειες, οι απαντήσεις έχουν πλέον δοθεί. Είναι ομόφωνες με διαφορετικές, έστω, διατυπώσεις ή αποχρώσεις . Οι παρακολουθήσεις προσβάλλουν με αποκρουστικό τρόπο πρωτίστως το άρθρο 19 του Συντάγματος, σε συνδυασμό δε και με τα άρθρα 9 και 5 , καθώς και με το άρθρο 8 ΕΣΔΑ.(Μ.Σταθόπουλος και Ι.Δρόσος, «Αυγή» 14-8-2022, Ν.Αλιβιζάτος«Καθημερινή» 7-8-2022, Ευ.Βενιζέλος με δηλώσεις του, Γ.Καραβοκύρης «Βήμα» 14-8-2022, Γ.Τασόπουλος«Documento» 14-8-2022, νομικοί επιστήμονες και δημοσιολόγοι).
2. Το ζήτημα που σκοπίμως εγείρει η κυβέρνηση, αν πρόκειται για νόμιμη ή νομότυπη μορφή παρακολούθησης, δεν είναι τίποτε άλλο από απόπειρα διολίσθησης (το λένε συνήθως «η μπάλα στις κερκίδες») της κυβέρνησης και των υποστηρικτικών προς αυτήνΜΜΕ, ώστε να προκληθεί σύγχυση στην κοινή γνώμη, αν πρόκειται για παράνομη παραβίαση του Συντάγματος, ή για τίποτε περισσότερο από μια απλή παρατυπία.
Παρότι η προσπάθεια αυτή είναι κραυγαλέα προσχηματική και κακόβουλη, έρχεται ωστόσο η νομική επιστημονική κοινότητα να διατυπώσει σφοδρή αντίδραση στο σύστημα παρακολούθησης που οργάνωσε η κυβέρνηση επισημαίνοντας ότι:
α) η προστασία που παρέχει το άρθρο 19 Σ στους πολίτες για την ελεύθερη, ανεμπόδιστη και απαλλαγμένη από παρακολουθήσεις επικοινωνία τους, έχει προικοδοτηθεί με τη μορφή του απόλυτου δικαιώματος ,
β) για να καμφθεί η προστασία αυτή των πολιτών σύμφωνα με τις κατ΄ εξαίρεση προβλέψεις (για λόγους εθνικής ασφάλειας ή διακρίβωσης ιδιαίτερα σοβαρών εγκλημάτων) του ιδίου άρθρου,οφείλουν τα επιφορτισμένα για παρακολουθήσεις όργανα (ΕΥΠ και αρμόδιος εισαγγελέας) να έχουν συναίσθηση της απόλυτης υποχρέωσής τους να υπερασπίζονται το δικαίωμα των πολιτών και να περιορίζουν στο ελάχιστο τις παρακολουθήσεις.Διαφορετικά η συνταγματικά απόλυτη κατοχύρωση του δικαιώματος αυτού μένει κενή περιεχομένου (Γ.Καραβοκύρης«Βήμα» 14-8-2022) , όπως στις περιπτώσεις παρακολούθησης των τηλεφωνικών επικοινωνιών του ευρωβουλευτή Ν.Ανδρουλάκη, του δημοσιογράφου Θ.Κουφάκη αλλά και χιλιάδων πολιτών.
Αυτά ισχύουν και μόνο με βάση όσα έχουν αποκαλυφθεί- δεν είναι και λίγα βέβαια- αν δε, επιβεβαιωθούν δημοσιεύματα ότι παρακολουθούνταν τα τηλέφωνα και άλλων πολιτικών (Γ.Σουλιώτης «Καθημερινή» 14-8-2022) τότε οι ευθύνες, από κάθε άποψη, του Πρωθυπουργού, της Κυβέρνησης και των συνεργών τους θα είναι ανυπολόγιστες και οι συνέπειες απρόβλεπτες.
3. Πέραν αυτών, αναδεικνύεται η ανάγκη ελέγχου της εισαγγελέως της ΕΥΠ ως προς τη συνέπεια άσκησης των καθηκόντων της. Έλεγξε αυτή μία προς μία, ώστε να τηρείται το Σύνταγμα και ο εφαρμοστικός νόμος, τις χιλιάδες περιπτώσεων που της πρότεινε η ΕΥΠ να εγκρίνει ή δέχτηκε να εργαλειοποιήσει τη θέση της η Κυβέρνηση, με τη συναίνεσή της να κρίνει νόμιμες όλες τις παρακολουθήσεις, οι οποίες μόνο κατά το 2021 έφτασαν τις 15.475. Ακόμη όμως και εάν η αρμόδια εισαγγελέας ισχυριστεί ότι δεν ήταν ανθρωπίνως δυνατόν να ελέγξει τη νομιμότητα των χιλιάδων αυτών υποθέσεων, γιατί δεν παραιτήθηκε;
4. Επισημαίνεται ότι η βουλιμία του Πρωθυπουργού να ελέγχει με αποκλειστικότητα πληροφορίες από την παρακολούθηση πολιτικών, οικονομικών ή άλλων παραγόντων του δημοσίου βίουκαθώς και, κατά περίπτωση, χιλιάδων πολιτών ακύρωσε κατ’ ουσίαν το ελεγκτικό έργο της ΑΔΑΕ. Έτσι, με τη σκόπιμη ψήφιση του ν.4786/21, ορίζεται ότι μέχρις ότου εκδοθεί η προβλεπόμενη από αυτόν ΚΥΑ , δεν έχει τη δυνατότητα η ΑΔΑΕ να ενημερώνει τους παρακολουθουμένους για τους λόγους παρακολούθησής τους. Η στέρηση αυτής της δυνατότητας της ΑΔΑΕ, παρότι η ΕΥΠ περιλαμβάνεται μεταξύ των ελεγχομένων από αυτήν φορέων (Αικ.Παπανικολάου μέλος της Α.Π.Π.Δ.) οδηγεί σε ευθεία παραβίαση του Συντάγματος και της ΕΣΔΑ (μεταξύ άλλων Μιχ.Σταθόπουλος, Γ.Καραβοκύρης ο.π).
5. Ακόμα και η υπερπροσπάθεια του Πρωθυπουργού να παρουσιάσει την παραβίαση της νομιμότητας σαν μία περίπτωση παραβίασης των τυπικών και μόνον ορίων της «ταυτίζεται με την ουσιαστικά ανεξέλεγκτη πολιτική σκοπιμότητα» (Γ.Καραβοκύρης ο.π.). Με την τακτική αυτή επιχειρεί να αποφύγει τον έλεγχο για τις προσωπικές ευθύνες του ( Π.Παυλόπουλος «η ευθύνη είναι εξ ορισμού αντικειμενική», Κ.Τζαβάρας «Πελοπόννησος» 14-8-2022 «Η λειτουργία του πολιτεύματος έχει δεχθεί ισχυρό πλήγμα και ο Πρωθυπουργός οφείλει να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων»)
6. Στη σχετική δήλωσή του ο Πρωθυπουργός αναφέρει «Αυτό που έγινε μπορεί να ήταν σύμφωνα με το γράμμα του νόμου (sic), ήταν όμως λάθος.» Λάθος , δηλαδή, η παρακολούθηση πολιτικού αντιπάλου, δημοσιογράφου που διερευνούσε περίπτωση οικονομικής διαπλοκής αλλά και χιλιάδων ανυποψίαστων πολιτών; Και διερωτάται κανείς: «πώς εφαρμόζεται η απόλυτη προστασία του δικαιώματος του άρθρου 19 και πού βρίσκεται το κράτος δικαίου;»
7. Ωστόσο, στις παραπάνω διαπιστώσεις η απάντηση είναι μία: οι παρακολουθήσεις δε συνιστούν νομικό πρόβλημα, εφ’ όσον είναι κατάδηλα παράνομες, αλλά πολιτικό. Ανάγονται δε αυτές στην ιδεοπολιτική αντίληψη του Πρωθυπουργού να ασκεί την εξουσία του όχι απλώς με τρόπο πρωθυπουργικοκεντρικό αλλά προδήλως ηγεμονικό. Για το λόγο αυτόν από την ανάληψη της εξουσίας συγκέντρωσε στο πρόσωπό του κάποιες από τις πλέον βασικές λειτουργίες του κράτους (ΕΥΠ, ΕΡΤ ΑΠΕ-ΜΠΕ) τοποθετώντας επικεφαλής πρόσωπα της επιλογής του, παρά τις εξαγγελίες του για τη συγκρότηση επιτελικού κράτους. Επιπλέον, απαξίωσε το ρόλο των Ανεξάρτητων Αρχών (ΑΔΑΕ, ΕΣΡ, ΡΑΕ κα) προκειμένου να μη είναι σε θέση να ασκήσουν αποτελεσματικά τον ελεγκτικό τους ρόλο.
8. Η προσωπική στάση του Πρωθυπουργού προς τη Δικαιοσύνη υπήρξε απαξιωτική. Να θυμηθούμε, μεταξύ άλλων, τη χωρίς όρια επίθεση από το βήμα της Βουλής σε βάρος αναφερόμενων αρχικώς ως ενεχομένων στην υπόθεση Novartis, τους οποίους απεκάλεσε «συμμορίτες», ενώ βρίσκονταν η υπόθεση στο στάδιο της ανάκρισης. Να μη λησμονούμε τις απειλές και επώνυμες καταγγελίες υπουργών της Κυβέρνησης , ακόμα και του Υπουργού Δικαιοσύνης ή κυβερνητικών βουλευτών σε βάρος εισαγγελέων (Ε.Τουλουπάκη και επίκουρων εισαγγελέων καθώς και δικαστών του Ειδικού Συμβουλίου περί ευθύνης υπουργών).
9. Όσον αφορά στη λειτουργία της Βουλής ο ηγεμονικός τρόπος άσκησης της εξουσίας του Πρωθυπουργού είναι εμφανής και από τον τρόπο που χρησιμοποιήθηκαν οι εξεταστικές επιτροπές εναντίον των πολιτικών του αντιπάλων (Ν.Παππάς, Δ.Παπαγγελόπουλος). Πέραν τούτου σφράγισε με τις επιλογές του την ψήφιση από τη Βουλή ευεργετικών διατάξεων υπέρ φιλικών προς τον Πρωθυπουργό προσώπων (Μ.Κατρίνης«Υπάρχει ένα σύστημα μέσα στο Μέγαρο Μαξίμου του οποίουθα πρέπει να διερευνηθούν οι προσωπικές, οικογενειακές, φιλικές, επαγγελματικές ή και άλλου τύπου σχέσεις με διάφορες εταιρείες, οι οποίες φέρεται να έχουν υπογράψει συμβάσεις με το Κέντρο Τεχνολογίας Καινοτομίας και Ανάπτυξης της ΕΥΠ» Βήμα 14-8-2022)
10. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Πρωθυπουργός δε ζήτησε από την ΠτΔ να συγκαλέσει σε κοινή σύσκεψη τους αρχηγούς των κομμάτων, για να συζητήσουν ζητήματα ιδιαίτερης σημασίας για τη χώρα ( πορεία οικονομίας, εξωτερική πολιτική κ.α.) .Αντιθέτως, φτάνει ως το σημείο να εντάξει στο ιδεολογικοπολιτικό του πλαίσιο το λόγο και τις επιλογές της ΠτΔ. (Δεν αρκούσε στην δήλωσή της για τις παρακολουθήσεις η υπενθύμιση των σχετικών διατάξεων του Συντάγματος αλλά η ένταση της δικής της παρέμβασης – στο πλαίσιο του άρθρου 120 αυτού- για την ουσιαστική τήρησή τους).
Από όλα τα παραπάνω γίνεται φανερό ότι ο Πρωθυπουργός ασκεί ιδιαίτερα επικίνδυνη για τη Δημοκρατία ηγεμονική «πρωθυπουργοκεντρική» εξουσία (Ευ.Βενιζέλος , Μ.Μαραντζίδης «Αυγή» 14-8-2022 «Δραματική διολίσθηση στον αυταρχικό κρατισμό»). Επιθυμεί, δηλαδή, ο Πρωθυπουργός όλα να τα προγραμματίζει, όλα να τα οργανώνει, όλα να τα ελέγχει, είτε ο ίδιος ,είτε μέσω προσηλωμένων σε αυτόν προσώπων, ακόμα και στενών συγγενών του.
Ακριβώς αυτή είναι η μήτρα από την οποία γεννήθηκε και ο παράνομος μηχανισμός παρακολούθησης, ο δε Πρωθυπουργός συνειδητά αρνείται να παραδεχτεί το μέγεθος των πολιτικών και θεσμικών του ευθυνών και αγνοεί τις συνέπειες αυτών. ( Α.Καρακούσης «Βήμα»14-8-2022 «Το πλήγμα που εδέχθη ο κύριος Μητσοτάκης είναι μέγα. Ετρώθη η αξιοπιστία του, κλονίστηκε η εμπιστοσύνη στο πρόσωπό του και η διακυβέρνησή του υπονομεύτηκε. Οσο θα περνά ο καιρός και δεν θα δίδει αξιόπιστες απαντήσεις τόσο η κυβερνησιμότητά του θα φθείνει.»)
Μένει η Δικαιοσύνη. Έχει τη θεσμική δυνατότητα και το χρέος, εφ΄όσον οι παρακολουθήσεις συνιστούν πρόδηλη παρανομία, να διαλευκάνει την υπόθεση αυτή και να αναδείξει υπαιτίους, και όχι να οδηγείται σε άσχετες με την ουσία ατραπούς.
Υ.Γ. Το 1791 ο Τζέρεμυ Μπένθαμ με το «Πανοπτικό» επεδίωκε να μη γνωρίζει ο παρακολουθούμενος αν και πότε παρακολουθείται. Στις μέρες μας χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης σα να επιχειρεί να εγκαταστήσει ένα «Πανακουστικό», ώστε άλλους να παρακολουθεί και άλλοι να φοβούνται ότι παρακολουθούνται.
Αντώνης Ρουπακιώτης
Δικηγόρος
18/8/2022