ΜΑΡΙΑ ΔΕΔΟΥΣΗ Θέλω να μιλήσουμε λίγο (ή και πολύ) περί δημοσιογραφίας.
Το ντισκλέιμερ είναι ότι δεν πρόκειται να υπερασπιστώ κανένα Μέσο, ενήλικα είναι ας υπερασπιστούν τους εαυτούς τους, ούτε τους ΝΥΤ, ούτε φυσικά αυτά για τα οποία εργάζομαι.
Δεν με αφορά έτσι κι αλλιώς αυτό, μπορείς θαυμάσια -κόντρα σε όσα πιστεύετε κάποιοι- να γράφεις κάπου και να διαφωνείς σε πολλά σημεία με το «κάπου» αυτό. Σημασία έχει τι γράφεις εσύ και τι κάνεις εσύ γενικώς.
Θα υπερασπιστώ, όμως, όπως έτσι κι αλλιώς προσπαθώ να κάνω εμπράκτως, το επάγγελμά μου.
Τη δεκαετία του ’60, λοιπόν, ανάμεσα σε πολλά άλλα κοσμοϊστορικά που συνέβησαν, συνέβη και ότι ο Τύπος παγκοσμίως βρέθηκε σε μια καμπή που κινδύνευσε να τον εξαφανίσει. Δεν είναι υπερβολή αυτό.
Οι αλλαγές σε πολιτικό και κυρίως κοινωνικό επίπεδο ήταν κολιοσσιαίες και οι εφημερίδες αδυνατούσαν να τις παρακολουθήσουν, κολλημένες σε μια κατάστεγνη «καταγραφή» της πραγματικότητας· καταγραφή όπως την αντιλαμβανόταν το συντηρητικό δημοσιογραφικό κατεστημένο εννοείται.
Κατ’ ουσίαν δεν κατέγραφαν τον κόσμο όπως ήταν, αλλά όπως ήθελαν να πιστεύουν ότι ήταν, στατικός δλδ.
Μετά από μια σφαγή που έγινε μέσα στους ΝΥΤ, όταν η διοίκηση απαγόρευσε στους περίπου 300 δημοσιογράφους να «χρησιμοποιήσουν την εφημερίδα ως βήμα για αντιπολεμικά επιχειρήματα», αλλά και πολλούς άλλους ανάλογους σκοτωμούς σε άλλα ΜΜΕ, όπου οι νεώτεροι δημοσιογράφοι, οι γυναίκες, οι μαύροι, οι δικαιωματιστές, κ.λπ., φιμώνονταν από κάτι γηριατρικά λεβιάθαν, ήταν φανερό οτι κάτι έπρεπε να αλλάξει.
Και άλλαξε, επειδή οι Αμερικάνοι ό,τι κι αν είναι, είναι οι Αμερικάνοι.
Κάπως έτσι γεννήθηκε η «Νέα Δημοσιογραφία», της οποίας όπως ξέρετε όσοι με διαβάζετε -οπουδήποτε- είμαι ένθερμος θιασώτης. Προσωπικά δεν θεωρώ ότι υπάρχει και άλλη μορφή δημοσιογραφίας για να είμαι ειλικρινής. Τα άλλα είναι επιμέλειες-διορθώσεις κειμένων, Δελτίων Τύπου για την ακρίβεια, ή των ειδήσεων του ΑΠΕ, εγώ όταν το κάνω αυτό δεν λέω τον εαυτό μου δημοσιογράφο.
Για το ΑΠΕ βάλτε αστερίσκο, θα πούμε πιο κάτω.
Οι ΝΥΤ, που λέτε, ήταν πρωτοπόροι σ’ αυτήν την προσπάθεια να λυγίσει το άκαμπτο έως τότε πράγμα που λεγόταν ενημέρωση, χωρίς όμως να σπάσει.Τα κείμενα άρχισαν να αποκτούν άποψη και προσωπικό ύφος γραφής και κυρίως έγινε το βασικότερο:
Αρκετά ΜΜΕ ξεκίνησαν να εφαρμόζουν αυτό που θα λέγαμε σε ελεύθερη απόδοση «αργή δημοσιογραφία».
Κάποια ΜΜΕ, τα σημαντικά ΜΜΕ, δημιούργησαν ομάδες από δημοσιογράφους οι οποίοι δούλευαν ΜΗΝΕΣ ενίοτε πάνω σε ένα θέμα.
Εσείς νομίζετε ότι οι ειδήσεις και τα σκουπ βγαίνουν σε μισή ώρα, ας πούμε, ενώ ταυτόχρονα έχεις να κάνεις τα τζάμια, να σιδερώσεις και να ψάξεις αν ο κλαρινίστας τάδε έχει πεθάνει όντως…
Στ’ αλήθεια το πιστεύετε αυτό, ναι;
Αρχικά, αν πρέπει να διασταυρώνεις κάθε λέξη του ΕΠΙΣΗΜΟΥ πρακτορείου ειδήσεων της χώρας, θα έπρεπε να υπάρχουν στρατιές συντακτών που να κάνουν αυτήν τη δουλειά, επίσης ακόμη καλύτερα ας μην υπήρχε πρακτορείο, τον διαβάζουμε κι εμείς το Σπύρο Μπιμπίλα στο φβ, και άμα θέλω δίνω μέιλ να μου στέλνει το Μαξίμου πρωί πρωί τις «ειδήσεις», όλα κομπλέ.
Το ΑΠΕ βρέθηκε υπό τον Πρωθυπουργό, φίλοι αναγνώστες, μόλις ανέλαβε, και δεν μίλησε ΚΑΝΕΙΣ σας, που έπρεπε να έχετε βγει στα κάγκελα.
Πάμε πάλι στο θέμα μας όμως.
Αυτή η ερευνητική δημοσιογραφία, η οποία, πώς να το κάνουμε τώρα, συνήθως ήταν με κάποιον τρόπο και «στρατευμένη», ήταν που έβγαλε τις μεγάλες ειδήσεις στην ιστορία του επαγγέλματός μου.
Και συνεχίζει να υπάρχει, γι αυτό διαβάζετε μετά μανίας το Ατλάντικ και γι αυτό η Ποστ και οι Τάιμς είναι αυτοί που είναι. Ο ΝΥΤ για δύο πράγματα φημίζονται: Για τον πλουραλισμό των απόψεων και για τον φιλελευθερισμό τους· ναι για τα αμερικανικά δεδομένα είναι υπερβολικά προοδευτικοί, όλα εντός πλαισίου εξετάζονται.
Όταν, λοιπόν, υπάρχει ο χρόνος και το προσωπικό -στο πεδίο, ή υποστηρικτικά- ό,τι κι αν γράψεις είναι χιλιοτσεκαρισμένο και δικαιούσαι να έχεις τρεις τόνους άποψη επάνω του. Εκεί είναι το κλειδί: να στηρίζεις την αποψη με τα φακτς.
Χρειάζεται να σας πω πόσο διαβασμα, πόση μπακγκράουντ γνώση, έρευνα και ευθυκρισία έχει αυτό ως προϋπόθεση; Όχι, δεν χρειάζεται.
Τα έχει αυτά ο ανθρωπος που δεν έχει ανοίξει βιβλίο στη ζωή του; Ή ο άνθρωπος που τρέχει πανικόβλητος να τσεκάρει για τον κλαρινίστα; Ή ένας μόνος του αν πρέπει να καλύψει όλην την επικαιρότητα; Ή να κάνει τρεις δουλειές για να ζήσει;
Ή ολ δι αμπάβ;
Take an educated guess.
———————
Τώρα, τα πραγματικά διά ταύτα:
Έχει ηθικά διλήμματα αυτό;
Τίγκα είναι.
Προφανώς και διαρκώς υπάρχουν ζητήματα αναφορικά με το πώς και πόσο θα «λυγίσεις» το πράγμα που λέγεται ενημέρωση χωρίς να το σπάσεις.
Από την άλλη, είναι γνωστό οτι τα πράγματα που σπάνε και πιο εύκολα είναι τα εντελώς άκαμπτα.
Διλήμματα τέτοιου είδους έχουμε και μόνοι μας, να σας πω, δεν χρειάζεται να μας τα βάλει κάποιος άλλος. Εγώ διαβάζω κάθε κείμενο που γράφω (δικό μου, όχι ριράιτινγκ του ΑΠΕ, χέστηκα για το ΑΠΕ και να με συγχωρεί) 20 φορές πριν πατήσω το save and close.
Έχω αμφιβολίες;
Φυσικά.
Διότι και άποψη έχω και στάση ζωής έχω και όλα αυτά τα εντελώς ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΑ πράγματα τα έχω και πάντα θέλω να τα υποστηρίζω από τα γεγονότα και οι ερμηνείες που δίνω να μην είναι αυθαίρετες. Το αν αρέσει η δική μου άποψη ή όχι, είναι αλλο θέμα.
Ψέματα, όμως, δεν θα γράψω ποτέ.
Στη δημοσιογραφία, την πραγματική, χωράνε όλες οι ερμηνείες των γεγονότων και όλα τα στιλ γραφής, αρκεί να υποστηρίζονται από τα γεγονότα.
Παραπονείστε πολλοί για τη «θέση 108» της Ελλάδας στον Τύπο, όμως στην πραγματικότητα αντιμετωπίζετε τον Τύπο σαν το Φβ: Θέλετε να διαβάζετε μονο αυτα που υποστηρίζουν τη δική σας άποψη για τα πράγματα.
Όποιος ξεφεύγει έστω και ελάχιστα από τη «γραμμή», ακόμη κι αν σας λέει την αλήθεια, είναι αυτομάτως «παλιοφυλλάδα».
Εμ… Όχι, δεν είναι.
Δεν είναι δικό του πρόβλημα, ούτε αυτουνού, ούτε της «φυλλάδας» αν εσύ δεν έχεις την υπομονή να διαβάσεις κάτι άλλο και ας μην συμφωνείς.
Δεν μιλάμε για προπαγάνδα εδώ τώρα, ούτε για φιλολογικές υπερβολές χαριν της υποστήριξης του αστήρικτου.
Προφανώς και υπάρχουν όλα αυτά και πάντα θα υπάρχουν. Και Ταλιμπάν και ταγμένοι και εξαρτημένοι και πλουτίζοντες και τα πάντα όλα. Αφού τους ξέρετε όμως, φαίνονται αυτοί, άλλο λέμε τώρα· τους άλλους τούς θέλετε;
Κι ας σας λένε και άβολες αλήθειες;
Πέρα απ΄αυτό, το ψέλισαν και καναδύο συνάδελφοι, αλλά δεν ξέρω αν τους άκουσε και κανείς: Η ενημέρωση έχει ΚΟΣΤΟΣ. Πραγματικό, όχι μόνο μεταφορικό (που κι απ’ αυτό έχει). Δεν θα ξεκινήσω καν να σας εξηγώ πόσο μεγάλο κόστος.
Θέλετε να το πληρώσετε;
Πριν βιαστείτε να πείτε ναι, σκεφτείτε το.
Να πληρωσετε για να διαβάζετε σοβαρά κείμενα, τα οποία θα έχουν δουλευτεί εβδομάδες αν όχι μήνες, θα έχουν τριπλοτσεκαριστεί, θα υποστηριζονται τεχνικά, φωτογραφικά, θα υπάρχουν επιμελητές, διορθωτές, ρεπορτάζ, διάφορες απόψεις, ΚΑΜΙΑ εξάρτηση από κρατικό ή ιδιωτικό χρήμα, διαφημίσεις, κ.λπ.
Πώς πιστεύετε στ’ αλήθεια ότι ένα Μέσον που παρέχεται ΔΩΡΕΑΝ θα ζήσει;
Ή ένας δημοσιογράφος που δεν τον πληρώνετε;
Ή ένας συγγραφέας που δεν αγοράζετε τα βιβλία του;
Είπαμε, γουστάρουμε αυτό που κάνουμε, άμα δεν το γουστάρεις δεν μπορείς να το κάνεις· εντάξει οι περισσότεροι λέμε τώρα.
Το γουστάρουμε με τρέλα και κορδέλα και άμα δεν γράψουμε παθαίνουμε ασφυξία.
Και η Μαρία Δεδούση και ο Αλεξάντερ Κλαπ, χωρίς σύγκριση αυτό.
Όμως, έκπληξη, έχουμε και φυσικές υποστάσεις, πληρώνουμε κι εμείς ΔΕΗ.
Συνεπώς, θα κλείσω το κείμενο περίπου όπως το ξεκίνησα.
Αναζητούμε πάντα τις ευθύνες αλλού κι αυτό συμβαίνει επειδή στην πραγματικότητα δεν ενηλικιωθήκαμε ποτέ.
Ούτε ως έθνος, ούτε ως κράτος, ούτε ως ΜΜΕ, συνεπώς, αγαπητοί, ούτε ως αναγνώστες.
Δεν θέλω καρδούλες.
Να τα σκεφτείτε θέλω. Αν θέλετε κι εσείς φυσικά.
Πρώτη δημοσίευση στο Facebook