82 χρόνια χρειάστηκαν. Σε ένα μήνα μάλλον θα γιορτάσουμε την πρώτη 28η Οκτωβρίου με μεταφασίστες στην κυβέρνηση της Ιταλίας. Πίσω στην αφετηρία; Ιστορική επανεκκίνηση;
Του Κωστή Παπαϊωάννου
“Πιστεύω ότι ο Μουσολίνι ήταν καλός πολιτικός. Όλα όσα έκανε, τα έκανε για την Ιταλία” έλεγε παλιότερα η Τζόρτζια Μελόνι, αρχηγός του κόμματος Αδέλφια της Ιταλίας. Στα 15 της ήταν στη Νεολαία του Ιταλικού Κοινωνικού Κινήματος που στεγάζει κληρονόμους του φασιστικού κόμματος του Μουσολίνι. Αρνείται να αφαιρέσει την νεοφασιστική φλόγα από σύμβολο του κόμματός της, φωτιά που καίει, υποτίθεται, στον τάφο του Μουσολίνι.
Παρόλα αυτά, δεν αρκούν οι απλές και προφανείς ιστορικές αναγωγές για να κατανοήσουμε το σύνθετο σήμερα. Η νέα ακροδεξιά μπορεί να κρατάει τα παλιά κυτταρικά της στοιχεία αλλά είναι ταυτόχρονα ένας άλλος εχθρός. Τόσο ίδιος και τόσο διαφορετικός. Ένα εν εξελίξει φαινόμενο με συνέχειες (παρακαταθήκες του κλασικού φασισμού) και ρήξεις (χαλαρή ιδεολογία, μίγμα λαϊκισμού και ξενοφοβίας).
Η αμήχανη κουρασμένη και γερασμένη ευρωπαϊκή δημοκρατία αρκείται να παρακολουθεί τη φθορά της και να επιπλήττει όσους την αμφισβητούν. Μαζί και η ευρωπαϊκή γραφειοκρατία, πιο απωθητική από ποτέ στα πιεσμένα μεσοστρώματα που γυρεύουν εκπροσώπηση στην άκρα δεξιά. Επιβεβαιούμενη προφητεία. Και μαζί αγκομαχάει και η αριστερά, διασπασμένη, αδύναμη να αρθρώσει αντίλογο.
Όσο η ουσιαστική συμμετοχική δημοκρατία υποχωρεί, ενισχύεται η «μεταδημοκρατία». Η Μελόνι είναι μια όψη της.
Επιστρέφω αμήχανα κι εγώ στον Πρίμο Λέβι. Τι έλεγε για τον μεταπολεμικό φασισμό; «Ο φασισμός ήταν ακόμα παρών, αλλά κρυμμένος μέσα στο κουκούλι του. Προετοίμαζε την αλλαγή του για να εμφανιστεί ξανά με καινούργιο πρόσωπο, μη αναγνωρίσιμο, πιο αξιοσέβαστο, προσαρμοσμένος στις καινούργιες συνθήκες ενός κόσμου ο οποίος έβγαινε από την καταστροφή που ο ίδιος ο φασισμός είχε προκαλέσει».
Θα είναι παγωμένος ο χειμώνας που έρχεται.
*Πρώτη δημοσίευση στο Facebook