Ποιος να το φανταζόταν ότι θα υπήρχε και ορολογία… «real estate φυλακών». Κι όμως, τα επόμενα χρόνια η κατασκευή νέων Καταστημάτων Κράτησης αλλά και δικαστικών κτιρίων σε όλη την Ελλάδα θα αποτελέσει ένα “Ελ Ντοράντο” εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ και θα κινητοποιήσει εγχώριες, και όχι μόνο, κατασκευαστικές εταιρείες αλλά και εταιρείες παροχής υπηρεσιών και συστημάτων ασφάλειας.
Η ανάθεση της σύμβασης για όλα τα παραπάνω (κατασκευή, συντήρηση κ.λπ.) και την τυχόν παροχή υποστηρικτικών (!) υπηρεσιών, οι οποίες δεν εντάσσονται στον σκληρό πυρήνα της κρατικής εξουσίας, δύναται να πραγματοποιηθεί κατ’ εφαρμογή του άρ. 50 του ν. 4412/16. Πάντα δε με απόφαση του υπουργού (και αυτό ισχύει για το σύνολο των διατάξεων του νομοσχεδίου) ορίζονται και εδώ τα όργανα που γνωμοδοτούν και αποφαίνονται για την ανάθεση της σύμβασης.
Η πονηρή διάταξη εισάγει πλέον από την πόρτα τη δυνατότητα… εισπήδησης ιδιωτών (μέσω ΣΔΙΤ ή εταιρειών) στο δημόσιο σωφρονιστικό σύστημα της χώρας. Σπεύδει δε η ίδια η διάταξη να αποφανθεί ότι δεν διαταράσσεται με τον τρόπο αυτόν ο σκληρός πυρήνας της κρατικής εξουσίας!
Μετακυλίοντας κατά 6 χρόνια τα φιλόδοξα σχέδια και τις ανέξοδες υποσχέσεις της προκατόχου του, Σοφίας Νικολάου, που έβαλε πλέον πλώρη για τις επικείμενες εκλογές, ο κ. Παπαθανασίου είχε πει τον περασμένο Ιούνιο ότι ο νέος «Κορυδαλλός» στον πολύπαθο Ασπρόπυργο θα κοστίσει 130 με 140 εκατ. ευρώ και θα ολοκληρωθεί πριν από το 2028!
Με σύμβουλο το ΤΑΙΠΕΔ και με ΣΔΙΤ θα προχωρήσει η κατασκευή στον Ασπρόπυργο «του μεγαλύτερου καταστήματος στη χώρα προκειμένου εκεί να γίνει μια μεγάλη φυλακή άνω των 2.000 θέσεων κρατουμένων μαζί με δικαστικές αίθουσες, νοσοκομεία, κέντρα υγείας, κέντρο μεταγωγών, αστυνομικό τμήμα κ.λπ., που θα δημιουργήσει και συνθήκες ασφάλειας και στην ευρύτερη περιοχή του Ασπρόπυργου», είπε ο κ. Παπαθανασίου, χωρίς ωστόσο να δώσει απαντήσεις για το γιγάντιο έργο και το ετήσιο μίσθωμα αυτής της φυλακής.
Το ΤΑΙΠΕΔ προκηρύσσει δύο έργα ΣΔΙΤ
Στο πλαίσιο αυτό, την προκήρυξη δύο σημαντικών έργων ΣΔΙΤ των υπουργείων Δικαιοσύνης και Προστασίας του Πολίτη, σχεδιάζει να προχωρήσει μέχρι το τέλος του έτους η Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας του ΤΑΙΠΕΔ (Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου).
Το πρώτο αφορά τη δημιουργία νέου Δικαστικού Σωφρονιστικού Συγκροτήματος Αθηνών (Δ.Σ.Σ.Α.) στο Δήμο Ασπρόπυργου Αττικής, για τη μετεγκατάσταση των φυλακών Κορυδαλλού, αρχικού προϋπολογισμού 130 εκατ. ευρώ, χωρίς ΦΠΑ.
Το δεύτερο τη μεταστέγαση του Πρωτοδικείου και της Εισαγγελίας Αθηνών από τις εγκαταστάσεις της πρώην Σχολής Ευελπίδων σε χώρο πλησίον του Δικαστικού Μεγάρου του Αρείου Πάγου, επί των οδών Κυρίλλου Λουκάρεως, Κάλβου, Αν. Δέγλερη και Λεωφόρου Αλεξάνδρας με προϋπολογισμό αξίας σύμβασης, από 180,2 έως 205,2 εκατ. χωρίς ΦΠΑ. Το ακριβές ύψος θα καθοριστεί στη β1΄ φάση της διαδικασίας (ανταγωνιστικός διάλογος) βάσει των προτάσεων των ενδιαφερομένων για τη συμμετοχή του δημοσίου (Ταμείο Ανάκαμψης) της τάξεως των 25 εκατ. ευρώ.
Για τις νέες φυλακές υπεγράφη πρόσφατα σύμβαση μεταξύ του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και του ΤΑΙΠΕΔ ώστε η Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας του Ταμείου, με επικεφαλής τον εντεταλμένο σύμβουλο, Παναγιώτη Σταμπουλίδη, να φέρει εις πέρας τις ενέργειες για την ωρίμανση του έργου, τη διενέργεια της διαδικασίας ανάθεσής του και την παρακολούθηση της εκτέλεσης της σύμβασης.
Πρόσφατα εγκρίθηκε η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) του έργου και ο σχεδιασμός προβλέπει την προκήρυξή του εντός του έτους ώστε να ανατεθεί μέχρι το τέλος του 2023.
Ειδικότερα, η εγκατάσταση του Δ.Σ.Σ.Α. και της Διεύθυνσης Μεταγωγών Δικαστηρίων Αθηνών (Δ.Μ.Δ.Α.) θα γίνει στην εκτός σχεδίου περιοχή του Δήμου Ασπροπύργου, στο δημόσιο ακίνητο «Πρώην Στρατόπεδο Αμερικανικής Ευκολίας», συνολικού εμβαδού 103 στρεμμάτων. Οι νέες φυλακές θα μπορούν να αναλάβουν τη φύλαξη 2.000 κρατουμένων και τη λειτουργική εξυπηρέτηση 650 συνολικά σωφρονιστικών υπαλλήλων και λοιπού προσωπικού, διαφόρων ειδικοτήτων.
Ο σχεδιασμός για τη μετεγκατάσταση του Πρωτοδικείου και της Εισαγγελίας Αθηνών περιλαμβάνει τη δημιουργία νέων σύγχρονων κτηρίων 40.000 τ.μ. και 10.000 τ.μ. αντίστοιχα, ενώ η σύμβαση που θα υπογραφεί θα είναι 25ετής.
Το κρίσιμο διακύβευμα είναι οι υπεραξίες που θα δημιουργηθούν πέριξ των περιοχών από τις οποίες θα απομακρυνθούν οι υπάρχουσες εγκαταστάσεις. Σύμφωνα μάλιστα με πληροφορίες, τρία έργα που θα γίνουν με τη Σύμπραξη Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) είναι ιδιαίτερα ώριμα και σύντομα θα υπάρξουν προκηρύξεις διαγωνισμών. Πρόκειται για έργα συνολικού προϋπολογισμού 250 εκατ. ευρώ. Συγκεκριμένα:
Μεταφέρονται στον Ασπρόπυργο οι φυλακές Κορυδαλλού
Κατασκευή του Δικαστικού Σωφρονιστικού Συγκροτήματος Ασπροπύργου, το οποίο θα αντικαταστήσει τις φυλακές Κορυδαλλού που θα κλείσουν. Το έργο έχει αρχικό προϋπολογισμό 130 εκατ. ευρώ, πέρασε πρόσφατα και εγκρίθηκε από την Κυβερνητική Επιτροπή, βρίσκεται σε διαδικασία δημόσιας διαβούλευσης η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και σύντομα θα προκηρυχθεί δημόσιος διεθνής διαγωνισμός. Οι νέες φυλακές, δυναμικότητας 2.000 θέσεων, εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθούν 4 χρόνια μετά την υπογραφή της σύμβασης και η διάρκεια της ΣΔΙΤ θα είναι 27 χρόνια.
Θα κατασκευαστεί στο δημόσιο ακίνητο «Πρώην Στρατόπεδο Αμερικανικής Ευκολίας», συνολικής έκτασης 103 στρεμμάτων, στο οποίο έχουν ήδη γίνει εργασίες. Δεν πρόκειται για μια απλή φυλακή, αλλά για ένα πολυδύναμο κέντρο, το οποίο θα περιλαμβάνει 12 πτέρυγες κρατουμένων, ιατρείο και νοσοκομείο, σχολικό συγκρότημα δύο ορόφων, κτίριο μεταγωγών αλλά και 7 δικαστικές αίθουσες για υποθέσεις υποδίκων, γυμναστήριο, βιβλιοθήκη, εκκλησία, χώρους για θεραπευτικά προγράμματα. Οπως αναφέρεται στη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), η επιλογή της παλαιάς βάσης του ΝΑΤΟ έγινε διότι είναι ικανοποιητική η χρονοαπόσταση από το αστικό κέντρο των Αθηνών, από το Θριάσιο Νοσοκομείο Ελευσίνας και από τα Δικαστήρια της οδού Ευελπίδων, με χρήση του οδικού άξονα της Αττικής Οδού ενώ δεν επηρεάζονται άμεσα τα οικιστικά σύνολα του Ασπροπύργου, της Ελευσίνας και της Μαγούλας. Ωστόσο, η μετεγκατάσταση στον Ασπρόπυργο απελευθερώνει την έκταση στην οποία βρίσκονται σήμερα οι φυλακές Κορυδαλλού. Μια έκταση που θα κινητοποιήσει επενδυτές για τη μεταμόρφωσή της σε πάρκο αναψυχής και πολιτισμού το οποίο θα αναβαθμίσει όλη την περιοχή. Πρόκειται για ένα έργο εκατομμυρίων ευρώ, το οποίο χαρακτηρίζεται από τοπικούς παράγοντες ως το «Ελληνικό του Κορυδαλλού». Η δημιουργία ενός μεγάλου χώρου πρασίνου με πολιτιστικές και άλλες δράσεις εκτιμάται ότι θα οδηγήσει σε αύξηση των τιμών των κατοικιών από 25% έως 40%.
Νέο Κατάστημα Κράτησης 1.000 κρατουμένων στη Χαλκίδα
Πρόκειται για ένα ΣΔΙΤ προϋπολογισμού 70 εκατ. ευρώ το οποίο εκτιμάται ότι μπορεί να ολοκληρωθεί εντός της επόμενης πενταετίας. Θα πρόκειται για οικονομική φυλακή, δηλαδή θα εκτίουν την ποινή τους καταδικασμένοι για εγκλήματα οικονομικής φύσεως. Η έκταση έχει ήδη βρεθεί. Είναι 80 στρέμματα και αποτελεί τμήμα του παλαιού Πεδίου Βολής Χαλκίδας. Ο φάκελος έχει προχωρήσει γρήγορα, ολοκληρώνονται οι εδαφολογικές μελέτες και αναλαμβάνει η Αρχαιολογική Υπηρεσία και η Μονάδα Μελετών και Κατασκευών του ΓΕΕΘΑ (ΜΟΜΚΑ). Σε πρόσφατή επίσκεψή της στη Χαλκίδα, η Γενική Γραμματέας Αντεγκληματικής Πολιτικής, Σοφία Νικολάου, τόνισε ότι η έκταση 9 στρεμμάτων όπου βρίσκονται οι σημερινές φυλακές θα αναπλαστεί και θα αποδοθεί στους πολίτες.
Ξεμπλοκάρει 10 χρόνια μετά η φυλακή στα Ιωάννινα
«Μοντέλο Κορυδαλλού» επιλέγεται και για τις νέες φυλακές Ιωαννίνων, ένα έργο που δείχνει να ξεμπλοκάρει, έπειτα από δεκαετή περιπέτεια. Μέσω ΣΔΙΤ θα κατασκευαστεί νέο Κατάστημα Κράτησης σε έκταση 100 στρεμμάτων στην περιοχή Κόντσικας του Δήμου Ιωαννιτών. Η νέα φυλακή θα έχει χωρητικότητα 600 κρατουμένων και ήδη έχει υπογραφεί προγραμματική σύμβαση μεταξύ Γενικής Γραμματείας Αντεγκληματικής Πολιτικής και υπουργείου Εθνικής Αμυνας για τη σύνταξη των σχετικών μελετών από τη ΜΟΜΚΑ. Το έργο αναμένεται να έχει αρχικό προϋπολογισμό 50 εκατ. ευρώ.
Μελετούν ανοικτό Κατάστημα στη Μεγαλόπολη
Στα σκαριά βρίσκεται και η μελέτη για την κατασκευή ανοικτού Καταστήματος Κράτησης Εργασίας στην περιοχή της Μεγαλόπολης. Επελέγη η θέση Αγιος Αθανάσιος, η οποία βρίσκεται τρία χιλιόμετρα βορειοανατολικά της πόλης και εντός των διοικητικών ορίων Νέας Εκκλησούλας και Μεγαλόπολης. Η προτεινόμενη έκταση έχει συνολική επιφάνεια 1.580 στρέμματα και θεωρείται κατάλληλη για την ανέγερση κτιριακών και λοιπών υποδομών, βάσει των προβλεπομένων εκ της κείμενης νομοθεσίας κριτηρίων. Το εν λόγω Κατάστημα Κράτησης, που θα κατασκευαστεί στο πλαίσιο της αποκατάστασης των συνεπειών από την απολιγνιτοποίηση των μονάδων της Μεγαλόπολης, θα έχει π`ολλαπλασιαστικά οφέλη για την τοπική κοινωνία, με δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, ενίσχυση των τοπικών επιχειρήσεων και κλάδων που θα συνεργαστούν και την εν γένει σωφρονιστική πολιτική της χώρας. Το συγκεκριμένο Κατάστημα Κράτησης θα είναι ανοικτού τύπου και θα φιλοξενεί κρατουμένους, καταδικασθέντες με μικρές ποινές. Θα λειτουργεί στα πρότυπα των Αγροτικών Καταστημάτων, ωστόσο, θα μπορούν οι κρατούμενοι να συμμετέχουν και σε άλλες εργασίες συνδεόμενες με οικονομικές δραστηριότητες της περιοχής.
Οι άδειες αγροτικές φυλακές
Ο ιστορικά πετυχημένος αυτός θεσμός στη χώρα, χάρη στον οποίο οι κρατούμενοι έκαναν ένα από τα πρώτα σημαντικά βήματα για την επανένταξη, βοηθώντας παράλληλα τον εαυτό τους και την πολιτεία με τις αγροτικές εργασίες, έπιασε πάτο επί κυβέρνησης Μητσοτάκη. Ο κ. Παπαθανασίου εξέφρασε την ικανοποίησή του μια και, αφού πρώτα συρρικνώθηκε το δικαίωμα μεταγωγής κρατουμένων στις αγροτικές (λόγω του κατάπτυστου νόμου 4760), ψηφίστηκε πρόσφατα στη Βουλή νέα τροπολογία που ευνοεί τη μεταγωγή κρατουμένων από τις κλειστές δομές στα Αγροτικά Καταστήματα χωρίς την προϋπόθεση να έχουν δικαίωμα μόνο όσοι κρατούμενοι έχουν ήδη πάρει έστω μία άδεια. Ο κ. Παπαθανασίου αναγνώρισε το πρόβλημα με τις άδειες πλέον αγροτικές και δήλωσε ότι αναζητά λύσεις.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη με νόμο τις άδειασε από τους βαρυποινίτες που πήγαιναν εκεί πολλά χρόνια μετά την κράτησή τους στις κλειστές, με μοναδική αιτία την απομάκρυνση του Δ. Κουφοντίνα και παρά το γεγονός ότι ελάχιστες (μετρημένες στα δάχτυλα) ήταν οι περιπτώσεις απόδρασης βαρυποινιτών από αγροτικές φυλακές. Η πρόσβαση εκεί πλέον δεν κρίνεται στη βάση της καλής συμπεριφοράς εντός των φυλακών, αλλά στο είδος του αδικήματος και όταν εκτίεται ποινή κάθειρξης απαγορεύεται η μεταγωγή. Κι αυτό όταν όλη η φιλοσοφία του ιστορικού θεσμού έγκειται στην παραδοχή ότι το ισχυρό κίνητρο ενός βαρυποινίτη που θα μεταχθεί εκεί είναι πολύ δυνατό και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την απαρχή της επανένταξης, περιορίζοντας στο ελάχιστο τις επικίνδυνες συμπεριφορές.
Ο κ. Παπαθανασίου δήλωσε ότι περίπου 600 άτομα θα μεταφερθούν στις αγροτικές με την τροπολογία. «Είναι μεγάλο θέμα. Και εγώ το αναγνωρίζω, το βλέπω ότι οι αγροτικές φυλακές είχαν φτάσει σε ένα οριακό σημείο. Πλέον θα έκλειναν. Πιστεύω ότι το νομοσχέδιο μπορεί να μη λύνει 100% το πρόβλημα. Ομως είναι ένα σημαντικό βήμα»! «Πολύ καλά θα κάνετε και να πιέσετε το υπουργείο να αλλάξει γρήγορα τις προϋποθέσεις και τους όρους που έθεσε ο νόμος 4760 (Χρυσοχοΐδη, Οικονόμου, Νικολάου) και για τη λήψη αδειών και για τη μεταγωγή στις αγροτικές φυλακές, όροι που είναι δρακόντειοι, χειρότεροι και από τους νόμους Χαμουραμπί», είπε ο Σπ. Λάππας. Στο ίδιο κλίμα και η τοποθέτηση του βουλευτή του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ. Γ. Καμίνη, που ζήτησε και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων που επέφεραν οι αλλαγές της κυβέρνησης στον Π.Κ. του 2019, «το τελευταίο νομοθέτημα της προηγούμενης κυβέρνησης, που ήταν καρπός μιας σοβαρής δουλειάς, με πολύ σοβαρούς επιστήμονες».
Συνθήκες κράτησης
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη με προσχήματα δεν έχει ενσωματώσει ακόμα το άρθρο 13 της ΕΣΔΑ περί αυτοτελούς ένδικου μέσου των κρατουμένων για τις συνθήκες κράτησης. «Πάνω από το 80% των προσφυγών μάς είπε ο κ. Κτιστάκης (ο Ελληνας δικαστής στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου) ότι αφορούν την έλλειψη αυτού του ένδικου μέσου, που αν το υιοθετούσαμε την άλλη μέρα θα πήγαιναν στο αρχείο. Η χώρα θα έπαυε τουλάχιστον να είναι το μαύρο πρόβατο στο σύνολο των χωρών του Συμβουλίου της Ευρώπης», παρατήρησε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Σπ. Λάππας.
Απαντώντας ο κ. Παπαθανασίου δικαιολόγησε την καθυστέρηση λέγοντας ότι χρειάζεται μια χρυσή τομή έτσι ώστε «να είμαστε σύννομοι και με τις αποφάσεις ΕΔΑΔ (Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου) και CTP (Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την Πρόληψη των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης ή Ταπεινωτικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας), αλλά και από την άλλη πλευρά να φροντίσουμε ώστε να μη γεμίσουν (!) οι Εισαγγελίες της χώρας από τα ένδικα μέσα των κρατουμένων». Αναγνώρισε ωστόσο ότι αυτό το θέμα που τέθηκε από το σύνολο των βουλευτών της αντιπολίτευσης «είναι ένα από τα πιο σημαντικά και επίκαιρα ζητήματα» και «δεν πρέπει επ’ ουδενί λόγω να υπάρχουν απάνθρωπες συνθήκες και πρέπει να καταδικάζονται και να αναδεικνύονται δημόσια για να διορθωθούν. Πιστεύω ότι είναι σε καλό δρόμο το σχέδιο νόμου που αφορά το άρθρο το συγκεκριμένο του Σωφρονιστικού Κώδικα ειδικά για τα ένδικα μέσα». Είπε ακόμα ότι θα ληφθεί υπόψη η παρατήρηση του ΝΣΚ για το ότι αυτό το δικαίωμα δεν μπορεί να παρέχεται μόνο σε όσους έχουν πρόβλημα υγείας, όπως σχεδίαζε να κάνει η επιτροπή του υπουργείου που επεξεργάζεται το θέμα.
«Αναγκαίες» απευθείας αναθέσεις
Παρά τις αθρόες προσλήψεις διοικητικού προσωπικού στη Γραμματεία επί Σ. Νικολάου -σήμερα υπηρετούν εκεί περίπου 180 υπάλληλοι-, ο κ. Παπαθανασίου υποστήριξε ότι το προσωπικό δεν φτάνει, ότι δεν υπάρχουν νομικοί ανάμεσά τους και για τον λόγο αυτό γίνονται και τώρα απευθείας αναθέσεις σε εξωτερικούς συνεργάτες. Συγκεκριμένα είπε ότι στον ίδιο δεν αρέσουν οι απευθείας αναθέσεις αλλά κρίθηκε αναγκαίο να ανατεθεί νομικό έργο σε ιδιώτη δικηγόρο (30.000 ευρώ για έναν χρόνο, δηλαδή 3.000 τον μήνα) και -για να τηρείται και η «παράδοση»- ακόμα ένα πανάκριβο έργο αξίας 120.000 ευρώ για έναν χρόνο «για την επιστημονική υποστήριξη επί θεμάτων αρμοδιότητας της Γενικής Γραμματείας Αντεγκληματικής Πολιτικής, στον περίφημο ιδιωτικό οργανισμό του πανταχού παρόντος καθηγητή Σ. Φλογαΐτη. Το έργο θα αφορά τη διαχείριση ευρωπαϊκών κονδυλίων (24 εκατ. ευρώ) που προορίζονται για την επανένταξη και εκπαίδευση των κρατουμένων και φυσικά θα καλύπτεται με όρους εμπιστευτικότητας.
Ο κ. Παπαθανασίου αναφέρθηκε στην έλλειψη νομικών στο υπουργείο, όμως δεν εξήγησε για ποιο λόγο χρειάστηκαν 130 νέοι διοικητικοί υπάλληλοι στην κ. Νικολάου, επιβαρύνοντας τόσο πολύ τον προϋπολογισμό, την ώρα που οι νομικές βοήθειες αναζητούνται με το αζημίωτο εκτός υπηρεσίας. Αξίζει να σημειωθεί εδώ ότι, πέρα από τις προηγούμενες διαχρονικές χρηματοδοτήσεις δεκάδων εκατ. ευρώ, κτιρίων και γης αρχικά της ΜΚΟ και στη συνέχεια του ιδιωτικού οργανισμού Φλογαΐτη, μόνο επί κυβέρνησης Μητσοτάκη εκταμιεύτηκαν άλλα 30.000 ευρώ ετησίως από το υπ. Μετανάστευσης, 350.000 ευρώ για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας, 390.000 ευρώ από υπ. Δικαιοσύνης (μέσω ΤΑΧΔΙΚ), 1,5 εκατ. ευρώ από την περιφερειακή αρχή Γ. Πατούλη.
Να σημειωθεί ότι η Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας που δημιουργήθηκε πριν περίπου ένα χρόνο «τρέχει» έργα (ΣΔΙΤ προμήθειες κλ.π.) συνολικής αξίας περίπου 5 δις. δις. ευρώ, μαζί με αυτά που πρόκειται να της ανατεθούν το προσεχές διάστημα.
Σύμφωνα με πληροφορίες σύντομα θα αναλάβει ακόμα 4 projects. Πρόκειται για δύο δράσεις του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, συνολικού εκτιμώμενου ύψους περίπου 260 εκατ. ευρώ (Ενεργειακές Κοινότητες ΟΤΑ και φωτοβολταϊκά/αποθήκευση, παροχή κινήτρων σε βιομηχανίες για μείωση της κατανάλωσης ενέργειας) έργα για την ανακαίνιση σχολικών μονάδων και την προετοιμασία του διαγωνισμού για το ΣΔΙΤ δημιουργίας του «κυβερνητικού πάρκου» στο ακίνητο της Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα (ΕΑΣ, πρώην ΠΥΡΚΑΛ) στις παρυφές του Υμηττού (επένδυση περίπου 250 εκατ. ευρώ).